نتایج کاوشهای باستانشناسی در اشکفت «قَدبَرمْشور» نشان داد
تایید حضور انسان عصر پارینهسنگی در شیراز
سیروس برفی، سرپرست هیات باستانشناسی: با کشف بقایای گیاهی و جانوری و دستابزارهای سنگی کاوش در محوطه در آینده ادامه پیدا میکند
۸ دی ۱۴۰۰، ۰:۲۱
|پیام ما| باستانشناسان در دشت شیراز، به نشانههای حضور انسان عصر پارینهسنگی دست یافتهاند. آنها در فصل دوم کاوش در اشکفت «قَدبَرمْشور» به این نشانهها رسیدهاند؛ غاری در نزدیکی دریاچه خشکیده مهارلو که نزدیک به یک قرن پیش کشف شد و مصنوعاتی سنگی از قدیمیترین فرهنگ پارینهسنگی کوهپایههای زاگرس از آن به دست آمد. 16 سال پیش درست در همین منطقه پارینهسنگی ساخت یک جاده به این نقطه تاریخی آسیب زد. اما حالا باستانشناسان بار دیگر دست به کار کاوش شدهاند و نشانههایی دیگر از گذشته انسان کهن یافتهاند.
اشکفت قدبرمشور در 11 کیلومتری جنوب شرقی شیراز در ارتفاع 1500 متری از سطح دریا قرار دارد و معروفترین توصیف دربارهاش این است که «در سال 1933 این اشکفت توسط زمینشناس براون کشف شد و سال بعد مورد تحقیق قرار گرفت. این غار و پناهگاه صخرهای کوچکتر کناریش در شمال غربی دریاچه مهارلو قرار دارند. مصنوعات سنگی به دست آمده از این محل متعلق به فرهنگ برادوستی (قدیمترین فرهنگ پارینهسنگی جدید در کوهپایههای زاگرس) هستند و در سال 1384 احداث راه صدمه به این منطقه پارینهسنگی زده است.» توضیحات باستانشناسان کاوش اخیر در این منطقه اما دقیقتر است. نتایج مقدماتی فصل دوم کاوش به منظور لایهنگاری در شیراز، بیانگر استفاده کوتاهمدت ولی متناوب غار، توسط انسان در اواخر دوران پارینهسنگی میانی و اوایل پارینهسنگی جدید است. پارینهسنگی قدیمیترین و طولانیترین عصر زندگی است که با پیدایش اولین ابزارهای سنگی تراشیده شده بدست انسان آغاز میشود و با پیدایش انسان معروف به انسان اندیشمند و ناپدید شدن انسان معروف به راست قامت (حدود سیصد هزار سال پیش ) به پایان میرسد.
فصل دوم کاوش در اشکفت قدبرمشور شیراز به سرپرستی مشترک محسن زیدی از دانشگاه توبینگن آلمان و سیروس برفی انجام گرفته است و اینطور که روابطعمومی پژوهشگاه میراثفرهنگی و گردشگری گزارش داده، این فصل کاوش به سرپرستی مشترک محسن زیدی از دانشگاه توبینگن آلمان و سیروس برفی انجام گرفته است.
سیروس برفی، سرپرست هیات باستانشناسی، دیروز هدف از انجام گمانهزنی در اشکفت قد برمشور شیراز را مشخص کردن وضعیت توالی فرهنگی محوطه و تعیین عرصه و حریم به منظور پیشگیری از تخریبهای بیشتر در محوطه و اطراف آن اعلام کرد.
این باستانشناس توضیح داد که با توجه به اهمیت یافتههای به دست آمده طی فصل اول که در پاییز و زمستان سال ۱۳۹۹ انجام شد و همچنین ناتمام ماندن لایهنگاری داخل غار، فصل دوم کاوش با هدف ادامه لایهنگاری در داخل غار با مجوز پژوهشگاه انجام گرفت. به گفته او استان فارس و به خصوص دشت میانکوهی شیراز در جنوب کوههای زاگرس جزو اولین مناطق ایران است که طی بررسیهای باستانشناختی حدود ۸۰ سال پیش، استقرار انسان در دوران پارینهسنگی در آن گزارش شده است.
سرپرست هیات باستانشناسی، اشکفت قدبرمشور را یکی از مهمترین این محوطهها خواند که غاری بزرگ در ۱۰ کیلومتری جنوبشرقی شهر شیراز و در حاشیه شمالغربی دریاچه مهارلو است. او توضیح داد: «بر اساس نتایج اولیه جالب و بسیار مهم به دست آمده از فصل دوم کاوش در اشکفت قدبرمشور، بقایای گیاهی و جانوری و دستابزارهای سنگی، کاوش در محوطه در آینده ادامه پیدا میکند.»
سرپرست هیات باستانشناسی همچنین گفت: «هرچند نتایج مقدماتی مطالعه دستابزارهای سنگی حاصل از کاوش حاکی از این است که اشکفت قدبرمشور در دوران انتقالی از پارینهسنگی میانی به جدید توسط انسان مورد سکونت قرار گرفته، ولی به تاریخگذاریهای دقیق نیاز است تا درک بهتری از لایهنگاری و گاهنگاری محوطه به دست آید.» بر اساس توضیح این باستانشناس با وجود این یافتهها، تصویر کلی باستانشناسان بیانگر استفاده کوتاهمدت ولی متناوب این غار در طول اواخر دوران پارینهسنگی میانی و اوایل پارینهسنگی جدید است.
پژوهشهای آتی هیات کاوش برای هرچه روشنتر ساختن جنبههای مختلف زندگی جوامع شکارگر و جمعآوری کننده غذا در طول دوران پلیستوسن در این محوطه متمرکز میشوند.
درباره عصر پارینهسنگی
دوران پارینهسنگی یا پالئولیتیک (Paleolithic) قدیمیترین دوران ماقبل تاریخ انسان و فرهنگ مادی انسانی و دورانی است که در آن انسان برای نخستین بار از ابزار سنگی دستساز استفاده کرد. پارینهسنگی از حدود ۲٫۵ میلیون سال پیش تا زمان عقبنشینی یخچالها از نیمکره شمالی در فاصله سالهای ۱۰ هزار تا۸۵۰۰ ق. م. ادامه داشت. به پارینهسنگی، عصر سنگ کهن و دیرینهسنگی هم گفته شدهاست. در این دوره روند فرگشت فکری، جسمی، فرهنگی و فناورانه انسان شکل میگیرد. اولین ابزارها به دست گونههای نخستین انسانی به وسیله سنگ در این دوره ساخته میشود. طی پارینهسنگی انسانها در گروههای نسبتا کوچکی گرد هم آمده و به گردآوری گیاهان، ماهیگیری، و شکار میپرداختند. ساخت ابزار سنگی ویژگی این دوران است اما انسانها در سراسر پارینهسنگی از ابزار چوبی و استخوانی نیز بهره میگرفتند و چرم و الیاف گیاهی نیز کاربرد داشت.
یافتههای اخیر پارینهسنگی در ایران
اردیبهشت امسال نیز در کاوشهای باستانشناسان در «منظر فرهنگی بم و دشتهای نرماشیر، فهرج و ریگان» کشفیات متعلق به دوره پارینهسنگی به صورت پراکنده اما در مقیاسی بزرگتر به دست آمد که گفته شد میتوان آن را مربوط به دوره پارینه سنگی قدیم یعنی حدود ۳۰۰ تا ۲۵۰ هزار سال قبل دانست. بررسیهای باستانشناسی در منظر فرهنگی بم و دشتهای نرماشیر، فهرج و ریگان از نیمههای دهه ۱۳۸۰ آغاز شده و پس از وقفههایی تا امروز ادامهدار بوده است. این اقدامات سال گذشته (۱۳۹۹) در منطقه فهرج ادامه پیدا کرد که در آن تعداد قابل توجهی محوطه از دوران پیش از تاریخ تا دوره معاصر مورد شناسایی و مطالعه قرار گرفت. در فصلهای اخیر مطالعاتی و در بررسیهای باستانشناسی در این محوطهها در جنوب شرق ایران شواهد جالب توجهی از فرهنگهای پارینهسنگی قدیم و میانه شناسایی شدهاند. حتی میتوان گفت کشفیات مربوط به دوره پارینهسنگی هرچند بهطور پراکنده در این منطقه سابقه داشته ولی در این مقیاس تاکنون شناسایی و گزارش نشده بود. نتایج مقدماتی مربوط به این تحقیقات که مدتی قبل در مجله «IRJMETS» توسط سه باستانشناس محسن زیدی، سیروس برفی و شهرام زارع منتشر شده به معرفی اجمالی ۱۲ محوطه پارینهسنگی پرداخته که در مناطق فهرج و ریگان شناسایی شدهاند. بر اساس این مقاله، بیشتر محوطههای شناساییشده روی نهشتههای آبرفتی رودخانههای «نسا» و «گز بهمن» و مسیلهای منتهی به بستر این رودخانهها قرار گرفتهاند. تعدادی از محوطهها نیز روی تراسهای رودخانههای فصلی مانند «دشتوک» در مرز استان کرمان و سیستانوبلوچستان قرار گرفتهاند که این نشان میدهد دسترسی به منابع آب از جمله عوامل مهم در پراکندگی محوطههای پارینهسنگی شناساییشده در این مناطق است. دستابزارهای سنگیِ گردآوریشده از سطح این محوطهها که بیشتر از جنس سنگهای آتشفشانی موجود در منطقه هستند، عمدتاً با تکنیک لوالوا و با ضربه مستقیم ساخته شدهاند و قابل انتساب به دوره پارینهسنگی قدیم و به ویژه پارینهسنگی میانی هستند. این منطقه در پژوهشهای مربوط به خروج انسان اولیه از آفریقا و مهاجرت به مناطق دیگر اهمیت قابل توجهی دارد، از سوی دیگر کشف این محوطهها همچنین این فرضیه را که فلات ایران به طور اعم و جنوب شرق ایران به طور اخص به عنوان یکی از کریدورها و مسیرهای اصلی ارتباطی که غرب و شرق را در دوران پارینه سنگی به هم پیوند دادهاست، قوت میدهد.
پیشنهاد سردبیر
مطالب مرتبط
![آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/زره-بافی.jpg)
«زرهبافی» یکی از قدیمیترین هنرهای بشر است و در ایران هشت قرن قدمت دارد
آیین تعزیه، تنها مخاطب هنر زرهبافی
![رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گردشگر.jpg)
نامزدهای ریاست جمهوری چقدر به صنعت گردشگری توجه کردند؟
رفع «ایران هراسی»ماموریت دولت آینده
![کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/03/1952272_980-jpg.webp)
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود
![آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/چک.jpg)
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
![گرۀ قلابی فرش!](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/فرش-دست-باف.jpg)
فضای مجازی هم به مصائب فرش ایرانی اضافه شد
گرۀ قلابی فرش!
![۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/مسجد-تاریخی.jpg)
قائم مقام وزیر میراثفرهنگی:
۳۰ مسجد تاریخی ایران واجد شرایط ثبت جهانی یونسکو است
![کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/گونه-جانوری.jpg)
کشف گونهای از بندپایان در غارهای ایران
![جستوجوی هویت ماناها](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/کاوش-باستانی.jpg)
کاوش دهم آغاز شد
جستوجوی هویت ماناها
![تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/علیرضا-قربانی.jpg)
واکنش «علیرضا قربانی» به حواشی کنسرت تخت جمشید
تمام سیستم صوتی ما پشت به این ابنیه تاریخی هستند
![چهارمین همایش بینالمللی معماری دستکند برگزار میشود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/همایش-معماری-دستکند.jpg)
مدیرکل میراث فرهنگی لرستان:
چهارمین همایش بینالمللی معماری دستکند برگزار میشود
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید