کارگاه‌های پروژه تعریض جاده سی‌سخت را بار دیگر تجهیز کرده‌اند؛ دو کارگاه در کمین بلوط‌های منطقه حفاظت‌شده دنا که یکی آماده شده و یکی در حال تجهیز است. پروژه همانی است سال پیش به دنبال اجرای آن، 1050 بلوط سرزنده قطع شد و طول کشید تا محیط زیستی‌های کهگیلویه‌وبویراحمد حریف اداره راه و شهرسازی شدند. حالا ماشین‌های سنگین به جاده پیچ‌در‌پیچ سی‌سخت-یاسوج زده‌اند تا چند تونل در این جاده حفر کنند. نامه اداره محیط زیست استان برای لغو مجوز این جاده‌سازی می‌دهد ادامه پروژه 3367 درخت دیگر را هم از ریشه خواهد زد اما راه‌وشهرسازی یک سال بعد از قتل عام بلوط‌ها، بی‌توجه به اخطارها به صحنه جرم برگشته است.

همه دلایل مخالفت محیط زیست

محور یاسوج-سی‌سخت جاده‌ای کوهستانی و گردشگری است که بخش عمده آن از داخل جنگل‌های بلوط منطقه حفاظت شده دنا عبور می‌کند و بخش دیگر زیر نظر منابع طبیعی یاسوج است. مدیر کل حفاظت محیط زیست استان کهگیلویه‌و بویراحمد 23 مرداد امسال در نامه‌ای خطاب به مدیر کل راه و شهرسازی استان با تعریض این جاده مخالفت کرده بود. در این نامه آمده است که پیرو نامه 14 مهر 98، درباره عملیات پروژه تعریض محور یاسوج-سی‌سخت، با ادامه اجرای عملیات تعریض از گردنه پلنگی به سمت سی‌سخت مخالفت می‌شود. بر اساس این نامه مجوز اولیه این طرح (به تاریخ 22 آبان 96) صرفا مربوط به عرض پاکتراشی شده در محدوده روستای «ده برآفتاب» (جدول آب کشاورزی روستا تا گردنه پلنگی) بوده و برای ادامه مسیر معتبر نیست و هیچ مجوزی در این خصوص صادر نشده است. همچنین در حالی که در گزارش ارزیابی پروژه قطع 500 اصله درخت در این مسیر پیش‌بینی شده بود، در محدوده فوق‌الذکر، تعداد 1050 اصله درخت قطع و پاکتراشی شده است. این نامه احتمال وقوع یک بحران را عیان می‌کند: علاوه بر 1050 اصله درخت قطع‌شده، در ادامه اجرای پروژه و احداث تونل‌های پیشنهادی از طرف مجری، 3367 اصله درخت دیگر نیز قطع شده و از بین می‌رود. بعد از همه مخالفت‌ها با طرحی که از ابتدا با مجوز سازمان جنگل‌ها کلید خورد و به قطع درختان منجر شد، 13 آبان پارسال اداره محیط زیست در نامه‌ای به راه و شهرسازی پیشنهاد کرد نقشه را اصلاح کند و مسیر را تغییر دهد اما مجری پروژه هنوز برنامه‌ای اصلاحی ارائه نکرده و به محیط زیست کهگیلویه‌ و بویراحمد تحویل نداده است. بنا به همه این دلیل بود که اسدالله هاشمی در نامه‌اش عنوان کرد که «مجوز مورخ 19 فروردین 97 از درجه اعتبار ساقط شد». با همه این‌ها چرا ماشین‌های سنگین باز هم به میدان آمدند؟

محیط زیست: نگران نباشید

اطلاعات و تصاویر دریافتی «پیام‌ما» نشان می‌دهد، تجهیز کارگاه و حمل ماشین‌آلات سنگین برای ساخت تونل یا تعریض جاده یاسوج-سی‌سخت در 18 کیلومتر باقی‌مانده، در سه روز گذشته اتفاق افتاده است. پیمانکار تونل یک، جهاد نصر کرمانشاه است و پیمانکار تونل شماره دو، وزارت دفاع؛ اولی در حال تجهیز و دومی تجهیز شده. فعالان محیط زیست نگران قطع دوباره درخت‌ها هستند. اما اسدالله هاشمی، مدیرکل محیط زیست کهگیلویه‌و بویراحمد به «پیام‌ما» می‌گوید نباید نگران بود: «فعلا شروع به کار نکرده‌اند. حساسیت مردم و اعتراضشان در فضای مجازی باعث شده دست از پا خطا نکنند. آن‌ها در جریان این مخالفت‌ها هستند. مقامات قضایی و فرمانداران اجازه شروع به کار دوباره را نخواهند داد. این فقط تجدید کارگاه بوده و مخالفت ما هم همان مرداد ماه به آن‌ها ابلاغ شده و راه‌وشهرسازی هم گفته که از قانون تبعیت می‌کند.» با این همه آن‌ها که به قانون آگاه‌اند، چطور بار دیگر برای تعریض جاده یا ساخت تونل به منطقه آمدند؟ برنامه راه‌وشهرسازی چیست؟ هاشمی در جواب می‌گوید: «من هم اطلاع ندارم که حالا کارگاه را جمع کرده‌اند یا نه اما نیروهای محیط زیست در صحنه هستند که تخریبی صورت نگیرند. اگر این اتفاق بیفتد و جاده را تعریض کنند، حجم تخریب بسیار بالا خواهد بود. مجوزی وجود داشت که حالا لغو شده و باید فکر دیگری بکنند.»

فعالان محیط زیست: نمی‌توان بی‌تفاوت بود

با وجود اطمینان مدیر کل محیط زیست اما فعالان محیط زیست نگران‌اند. آن‌ها به یاد دارند که قطع درختان، با وجود مخالفت کمیته فنی و مدیر وقت منابع‌طبیعی بویراحمد و مجوز سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور انجام شد. پیش‌تر، آبان‌ماه 1396 بود که سازمان حفاظت محیط زیست برای تعریض و ایمن‌سازی بخشی از جاده سی‌سخت- یاسوج (از روستای ده‌برآفتاب تا گردنه پلنگی) مجوزی صادر کرد و بسیاری به گزارش ارزیابی این پروژه اطمینان کرده بودند که بر اساس آن حداکثر پانصد اصله درخت بلوط قطع می‌شد. در نهایت پروژه چهار بانده کردن این جاده در مسیر کوهستانی با کندی پیش می‌رفت و با نزدیک شدن به انتخابات، از شهریور 98 دوباره آغاز شد و در جریان عملیات پاکتراشی در حدود ۱۷ کیلومتر از این محور که در حوزه شهرستان بویراحمد قرار گرفته، بر اساس آمار رسمی ۱۰۵۰ درخت تنومند و کهنسال بلوط قطع شد. آمارهای غیررسمی اما بیانگر قطع ۳ الی ۴ هزار درخت بلوط در این عملیات عمرانی است. بعد از این اتفاق و اعتراضات بود که فاز اول جاده‌سازی، متوقف شد.
یاسر فاطمی، فعال محیط زیست کهگیلویه و بویراحمد به «پیام‌ما» می‌گوید: «کسی به طور قطعی نمی‌داند قصد راه‌وشهرسازی از تجهیز کارگاه‌ها چیست. روایت‌های مختلف از تعریض جاده و ساخت تونل می‌گوید. بعضی نگران‌اند که شاید مثل دفعه پیش با وجود مخالفت استان، از تهران مجوز گرفته باشند. همه این‌ها نقل قول است اما نمی‌توان نگران نبود. ماشین‌های سنگین همین حالا در منطقه هستند.»
یکی دیگر از فعالان محیط زیست این منطقه هم به «پیام ما» توضیح می‌دهد: «بخشی از این جاده در سی‌سخت زیر نظر محیط زیست و بخش دیگر در سمت یاسوج، زیر نظر منابع طبیعی است. همین تصمیم‌گیری درباره این جاده را مشکل کرده. گویا راه و شهرسازی مدعی شده که برای کاهش آسیب، می‌خواهد به جای تعریض جاده، تونل‌هایی ساخته و به هم وصل کنند.»
او ادامه می‌دهد: «این مسیر توریستی، کوهستانی است. بعضی نقاطش پیچ‌های تند دارد و نیازمند ایمن‌سازی است. پروژه قبلی چهاربانده کردن همین جاده بود اما حالا گفته‌اند که می‌خواهند تونل تعیین کنند تا آسیب کمتری داشته باشد. بعضی از اهالی و نماینده و استاندار هم دنبال راه‌افتادن این جاده‌اند و می‌گویند اولویت است اما آنچه اتفاق می‌افتد شفاف نیست. آیا این طرح اصلاحیه طرح قبلی است؟ نمی‌دانیم. طرح جدید را هنوز ارائه نداده‌اند اما کارگاه را تجهیز کرده‌اند. این‌ها با هم جور در نمی‌آید. قبلا 17 کیلومتر را «پاک‌تراشی» کردند و حالا ادوات‌شان را آورده‌اند برای 18 کیلومتر باقی‌مانده. می‌خواهند باقی جنگل را بتراشند.» بررسی‌های کارشناسان محیط زیست و منابع‌طبیعی هم همین را نشان می‌دهد؛ ادامه عملیات عمرانی در ۱۸ کیلومتر باقی‌مانده که بخشی از آن به‌شکل تونل احداث می‌شود، دست کم ۳۳۶۷ درخت بلوط دیگر را از بین خواهد برد و حالا کارفرما و پیمانکار پروژه تعریض سی‌سخت بدون توجه به اخطار محیط زیست در حال تجهیز کارگاه برای ادامه عملیات و نابودی هزاران بلوط دیگرند.