لزوم اجرای برنامۀ ملی حفاظت از کوسهماهیان
![لزوم اجرای برنامۀ ملی حفاظت از کوسهماهیان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/170020568.jpg)
۲۹ تیر ۱۴۰۳، ۲۲:۱۱
کوسهماهیان از ردۀ ماهیان غضروفی هستند که قدمت پیدایش آنها روی زمین به حدود ۴۰۰ میلیون سال قبل باز میگردد و بیش از ۵۰۰ گونۀ زندۀ از آنها تابهحال توصیف شده است. کوسهماهیان مدتهای طولانی از نظر انسان بهعنوان موجودات کمارزش بهحساب آمدهاند، اما بهواقع اینطور نیست. بیشتر آنها شکارچیانی هستند که از بیمهرگان بزرگ و ماهیان تغذیه میکنند و بدین سبب ﻧﻘﺶ اﺳﺎﺳﻲ در ﺣﻔﻆ زﻧﺠﻴﺮۀ ﻏﺬاﻳﻲ و ﺗﻌﺎدل زﻳﺴﺘﻲ در درﻳﺎ اﻳﻔﺎ ﻣﻲکنند. کوسهماهیان ایران در آبهای جنوبی کشورمان (خلیجفارس و دریای عمان) پراکنش دارند و طبق بررسیهای محققان اتحادیۀ بینالمللی حفاظت از طبیعت (IUCN)، حدود ۵۰ گونه از آنها در آبهای کشورمان گزارش شدهاند. متأسفانه کوسهها از گذشتههای نهچندان دور بهعلت سودجویی استفاده از گوشت، روغن سرشار از ویتامین، بالهها، پوست، دندانها و بهدلیل ذهنیت، شناخت نادرست و وحشت بیمورد که از این حیوان وجود دارد، مورد هجوم بیرحمانه بشر قرار گرفتهاند.
در دو دهۀ اخیر تقاضا برای تجارت کوسهها چه برای گوشت آنها برای مصرف خوراکی و یا برای تجارت بالهها برای مصارف متعدد پزشکی و دارویی افزایش یافته است و در نتیجه، تلاشهای ماهیگیری بیشتر شده است و کوسهماهیان و محصولات آن در یک فرآیند تجاری از این منطقه به بازارهای شرق آسیا منتقل میشوند.
این مسئله موجب کاهش ذخایر این آبزیان ارزشمند شده است، بهطوری که هماکنون در لیست سرخ «IUCN»، سیزده گونه از کوسهماهیان آبهای کشورمان در طبقۀ «در معرض خطر انقراض» (Endangered) و چهار گونه در طبقۀ «بهشدت در معرض خطر انقراض» (Critically Endangered) دستهبندی شدهاند. چهار گونه کوسۀ بهشدت در معرض خطر انقراض ایران عبارتاند از: «کوسۀ بالهسفید اقیانوسی»، «ببرکوسۀ شنی»، «کوسۀ سرچکشی سرپهن» و «کوسۀ پوندی چری». تقریباً نیمی از کوسهماهیان دنیا در معرض خطر انقراض قرار دارند و در دهههای اخیر جمعیت برخی از کوسهها بیش از ۹۰ درصد کاهش داشته است که مهمترین دلیل آن صید بیرویه است. تقاضا برای استفاده از اعضای بدن کوسهها (بهخصوص بالهها) موجب رونق صید این ماهیان و در نتیجه کاهش ذخایر آنها شده است. از آنجا که میزان زادآوری کوسهماهیان کم و سن بلوغشان نیز بالاست، فشار صیادی بر ذخایر این ماهیان خسارات جبرانناپذیری را موجب میشود. متأسفانه منطقۀ بسیار مهم و باارزش زیستی حوضههای دریایی جنوب ایران توسط کشورهایی احاطه شده که برخی از آنها از جمله ایران در زمرۀ کشورهایی قرار دارند که بیشترین میزان صید کوسهماهیان در سرتاسر جهان را دارند. بهطوری که طبق آمار رسمی اعلامشده از سوی ایران به «فائو»، ایران در بین ۲۰ کشوری قرار دارد که بیشترین سهم صید کوسهماهیان را در سراسر جهان برعهده دارند. هرچند که کوسهماهیان صید شده در آبهای کشورمان بهعنوان صید جنبی یا صید ضمنی هستند و عموماً بهعنوان صید هدف نیستند، اما همین میزان از صید بر ذخایر شکنندۀ این ماهیان ارزشمند تأثیر منفی بسزایی دارد.
نقش کوسهها در سلامت اکوسیستمهای دریایی
کوسهماهیان بهعنوان شکارچیان رأس هرم غذایی، با حفظ گونههای زیرین در زنجیرۀ غذایی نقش مهمی در اکوسیستم دارند و بهعنوان شاخصی برای سلامتی اقیانوسها عمل میکنند. آنها به ازبینبردن افراد ضعیف و بیمار و همچنین حفظ تعادل با رقبا کمک میکنند تا از تنوع گونهها اطمینان حاصل شود. بهعنوان شکارچیان، زیستگاه مکانی طعمۀ خود را تغییر میدهند که باعث تغییر استراتژی تغذیه و رژیمهای غذایی گونههای دیگر میشود. از طریق کنترلهای مکانی و فراوانی، کوسهها بهطور غیرمستقیم زیستگاههای صخرهای دریایی و مرجانها را حفظ میکنند. ازبینرفتن کوسهها منجر به کاهش صخرههای مرجانی، علفزارهای دریایی و ازبینرفتن ماهیگیری تجاری خواهد شد. با بیرونآوردن کوسهها از اکوسیستم صخرۀ مرجانی، ماهیهای شکارچی بزرگتر مانند هامورها، بهوفور افزوده میشوند و از گیاهخواران تغذیه میکنند. با داشتن گیاهخواران کمتر، ماکروجلبکها گسترش مییابند و بر بقای سیستم صخره تأثیر میگذارد.
نقش کوسهها در اقتصاد
کنترل کوسهها بر روی گونههای زیر آنها در زنجیرۀ غذایی بهطور غیرمستقیم بر اقتصاد تأثیر میگذارد. مطالعات نشان میدهد که ازبینرفتن کوسههای بزرگ باعث افزایش جمعیت سفرهماهیان زیر آنها میشود. در نتیجه، سفرهماهیان گرسنه تمام موجودات کفزی را میخورند و باعث کاهش ماهیگیری میشوند. کوسهها همچنین از طریق اکوتوریسم بر اقتصاد تأثیر میگذارند. مطالعات نشان داده است که از طریق گردشگری با کوسهها، یک کوسۀ مرجانی زنده بهتنهایی در طول دوران زندگی خود ۲۵۰ هزار دلار ارزش دارد و یک کوسهنهنگ میتواند دو میلیون دلار در طول عمر خود بهارمغان بیاورد. این موضوع بیانگر پتانسیل بالای کوسهماهیان برای استفاده از آنها در صنعت توریسم دریایی است. با عنایت به نقش کوسهماهیان در سلامت اکوسیستمهای دریایی، لزوم حفظ ذخایر این گونههای ارزشمند بیش از پیش احساس میشود. به همین دلیل سازمانهای مرتبط با برنامهریزی مناسب و بهکارگیری همۀ پتانسیلهای موجود در کشور و منطقه باید در این مسیر گام بردارند. از آنجا که مهمترین تهدیدات آنها صید و صیادی است، ازاینرو سازمانهای مربوطه باید تدابیر نظارتی و تغییر در نحوۀ صید و مدیریت قویتر، صید غیرمسئولانه و ضمنی این گونهها را کنترل کنند و اقدام به معرفی راهکارهای جایگزین معیشتی برای ساحلنشینان و صیادان جنوب کشور کنند. از طرفی باید با اجرای برنامههای آموزشی و ترویجی با هدف توانمندسازی جوامع محلی و افزایش سطح دانشبومی مبتنیبر محیطزیست و توسعۀ پایدار، برای حفظ ذخایر ارزشمند این ماهیان گام برداشت. مهمترین گام در راستای حفاظت از این ماهیان باارزش، تدوین و اجرای برنامۀ اقدام ملی حفاظت از کوسهماهیان است که در آن، نقش هرکدام از نهادها و سازمانها مشخص میشود و سایر اضلاع مثلث حفاظتی که جوامع محلی، بهرهبرداران، ذینفعان و محققان و پژوهشگران هستند نیز در این موضوع دخیل خواهند بود.
پیشنهاد سردبیر
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
![بهزیستی؛ سازمان اصول فراموش شده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/رکنا-1.jpg)
بهزیستی از ۵۹ خدمت توانبخشی، فقط ۱۹ بند را بهصورت ناقص پوشش داده است
بهزیستی؛ سازمان اصول فراموش شده
![به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/تپه-هگمتانه.jpg)
پاسخ مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی همدان به «پیام ما»:
به ثبت جهانی «هگمتانه» امیدواریم
![وزیر ارشاد به آزادی رسانهها متعهد باشد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/پزشکیان-2.jpg)
انجمنهای صنفی روزنامهنگاران تهران و عکاسان مطبوعاتی ایران در نامهای به دفتر ٰرئیس جمهوری منتخب خواستار شدند
وزیر ارشاد به آزادی رسانهها متعهد باشد
![دو هفته بسیار گرم پیشروی کشور قرار دارد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/ECB41676-D3F4-4775-9AF3-472B21F74D51.jpeg)
هشدار سخنگوی صنعت برق؛
دو هفته بسیار گرم پیشروی کشور قرار دارد
![الکترونیک شدن فرایندهای ثبتی به منظور جلوگیری از جعل و کلاهبرداری](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/972D42FD-8EC6-485E-AC98-27C27C57AA72.jpeg)
معاون سازمان ثبت اسناد و املاک کشور خبر داد:
الکترونیک شدن فرایندهای ثبتی به منظور جلوگیری از جعل و کلاهبرداری
![کمبود ۱۷۶۰۰۰ معلم در سال تحصیلی جدید بیخ گوش مدارس دولتی](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/FA6DBB97-A85A-4718-B735-A865EC4D5C51.jpeg)
کمبود ۱۷۶۰۰۰ معلم در سال تحصیلی جدید بیخ گوش مدارس دولتی
![تاکنون گزارشی از اختلال سایبری در کشور نداشتیم/در حال بررسی هستیم](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/66F91521-6980-4D33-8E72-F001698ED557.jpeg)
معاون وزیر ارتباطات:
تاکنون گزارشی از اختلال سایبری در کشور نداشتیم/در حال بررسی هستیم
![ترافیک سنگین در آزادراه قزوین_کرج_تهران](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/076A40B2-84A9-422E-BC82-268DDDA3CBC0.webp)
ترافیک سنگین در آزادراه قزوین_کرج_تهران
![جمعآوری مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر جمعیت تا مهرماه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/EAE031C7-A2C8-4B15-A258-57B2F62E18B5.jpeg)
معاون رسانه وزارت آموزش و پرورش خبر داد
جمعآوری مدارس کانکسی بالای ۱۰ نفر جمعیت تا مهرماه
![بیمارستان قبلا اخطار ایمنی دریافت کرده بود](https://payamema.ir/pubfiles/2024/07/9404019A-D1A0-452E-B6B4-9AC878068764.jpeg)
جزئیات حریق در بیمارستان شریعتی تهران
بیمارستان قبلا اخطار ایمنی دریافت کرده بود
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- بیماری هاشیموتو چیست؟ علائم و راهکارهای درمان
- نورپردازی کابینت آشپزخانه چه تاثیری بر روحیه افراد دارد؟
- سفر به پوکت بهترین مقصد گرمسیری آسیا با تور تایلند آرزوی سفر
- بورس شمش گلدن ارت ( خانی )
- مقایسه گچبری پیش ساخته پلی یورتان و گچبری پیش ساخته پلی استایرن
- عطر بدون سردرد – 11 عطر مخصوص افراد میگرنی
- گیلکی کناری، پژوهشگر برتر متافیزیک ایرانی بر سکوهای بینالمللی
- چرا رزرو هتلهای 4 ستاره استانبول ارزشمند است؟
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/کتاب-چرا-شما-را-نمیگیرن.jpg)
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
آشکارشدن گورهای ماقبلتاریخ هنگام ساخت بزرگراه
3
«بمو» را تکهتکه کردند
4
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
5
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
دیدگاهتان را بنویسید