استاد حسن ناهید نقش منحصربه‌فردی در موسیقی کلاسیک ایرانی داشتنی‌ همنوازی ارکسترال مدیون ناهید استاو اولین نی‌نواز ایرانی بود که تسلطی قابل توجه و دقیق در نت‌خوانی داشت

میرعلیرضا میرعلی‌نقی

تاریخ‌نگار موسیقی و ادبیات معاصر ایران/گرایش تهران

1401/11/30

استاد حسن ناهید نقش منحصربه‌فردی در موسیقی کلاسیک ایرانی داشت که این نقش تا پیش از او وجود نداشته است. پیش از ناهید، حسن کسایی اسطوره نی‌نوازی بود؛ اما صرفا تک‌نوازانه. ناهید اولین نی‌نواز ارکستر بود؛ هم در ارکستر ایرانی و هم در ارکسترهای بزرگ‌تر. او اولین نی‌نواز ایرانی بود که تسلطی قابل توجه و دقیق در نت‌خوانی داشت. معروف بود به اینکه نت موسیقی را سر و ته هم بگذاری، می‌تواند از نت آخر دقیق و درست بنوازد تا به نت اول برسد که کاری دشوار است. ما نی تک‌نوازی را مدیون استاد کسایی هستیم و نی همنوازی ارکسترال را مدیون استاد ناهید.
نکته مهم دیگر درباره او این است که در تربیت شاگردان متعددی نیز نقش داشت چراکه نی ساز بسیار مشکلی است و یاد گرفتن آن برای برخی چند ماه و برای برخی چند سال زمان می‌برد. به‌تبع شاگرد تربیت کردن در این کار هم سخت است اما استاد ناهید تا همین اواخر عمر به آموزش دادن ساز نی مشغول بود.
ناهید 79 سال عمر کرد، بیش از 60 سال کار موسیقی کرد و در نوع خودش یگانه بود. ایشان مسلط به یک نگرشی بود که من به آن نگرش انسان‌گرایانه در بین موسیقیدان‌های معاصرا ایرانی می‌گویم؛ یعنی به اخلاق انسانی به اندازه خود موسیقی تاکید داشتند. از این طریق می‌توان گفت که اینها شاگردان غیرمستقیم استادان بزرگی چون حسین تهرانی بودند که بر جنبه‌های اخلاقی و انسانی تاکید می‌کردند و موسیقیدان را صرفا یک نفر عنصر اجرایی یا تکنسین نمی‌دیدند و برای موسیقیدان وجوه انسانی قائل بودند. استاد ناهید نیز از آن دسته هنرمندانی است که گفتار و کردارش یکی بود و خاطرات خیلی خوبی از لحاظ مردم‌داری، بردباری و خوشرویی در بین افراد باقی گذاشته است و تاثیر انسانی او کمتر از تاثیر هنری‌اش نبوده است.