شهرهای اسفنجی
یکی از اهداف مهم توسعه پایدار، شهرها و سکونتگاه‌های ایمن، تاب آور و پایدار هستند. شهرهایی که بتوانند از جان و مال شهروندان در برابر بلایا محافظت کرده، از بروز خسارات اقتصادی مستقیم ناشی از بلایا نیز تا حد زیادی جلوگیری کنند. سیل یک مخاطره طبیعی با بیشترین فراوانی و گسترده‌ترین توزیع جغرافیایی در سطح جهان است که بسیاری از شهرها و سکونتگاه‌های انسانی را تهدید می‌کند و یکی از مهمترین دلایل وقوع آن بارندگی شدید ناشی از پیامدهای تغییر اقلیم انسان‌ساخت و تغییر کاربری اراضی و از سویی دیگر ظرفیت کم مسیل‌ها و آبراهه‌ها در پذیرش آب مازاد است. با استناد به سند راهبرد ملی مدیریت بحران کشور، سیل یکی از مخاطرات اولویت‌دار ایران است که چنانچه (به سبب تغییر اقلیم) با بارش‌های سنگین و غیرمترقبه پیش بینی شده طی 10 سال آینده توام گردد، شاهد فراوانی بیشتر سیل‌ها و در صورت عدم ظرفیت‌سازی، شاهد ضرر و زیان‌های بیشتر نیز خواهیم بود.
در یکی از تاره‌ترین مطالعات انجام شده توسط شرکت معتبر آروپ که در زمینه مهندسی معماری و شهرسازی فعالیت دارد، خاصیت اسفنجی تعدادی از شهرهای جهان با کمک فناوری دیجیتال ماهواره‌ای و محاسبات آماری مورد بررسی قرار گرفته و این شهرها بر مبنای سه شاخص اصلی: فضاهای سبز، آبی و خاکستری در محیط شهر؛ ویژگی‌های آب شناختی خاک در هر شهر و توانایی بالقوه رواناب‌سازی محیط‌های سبز شهری رتبه‌بندی شده‌اند. نتیجه کلی رتبه‌بندی خاصیت اسفنجی هفت شهر مورد پژوهش به این ترتیب گزارش شد: اوکلند 35 درصد، نایروبی 34 درصد، سنگاپور 30 درصد، نیویورک 30 درصد، بمبئی 30 درصد، شانگهای 28 درصد و لندن 22 درصد. علت بالاتر بودن اوکلند در این رتبه‌بندی، برخورداری از سامانه‌های مدیریت رواناب توفان در سطح شهر و همچنین پارک‌های بزرگ است. نایروبی پایتخت کنیا نیز با فاصله کمی از اوکلند قرار گرفته که دلیل آن بهره‌مندی از پارک‌های ملی واقع در حاشیه شهر و همچنین دارا بودن نفوذپذیرترین خاک در بین 7 شهر مورد بررسی است. با این وجود مناطق پرجمعیت و فقیرنشین این شهر زیرساخت‌های سبز اندکی دارند و اغلب تحت تاثیر سیل قرار می‌گیرند. در انتهای این رتبه‌بندی شهر لندن قرار دارد که دلیل اصلی آن علاوه بر نسبت کمتر پوشش درختی، خاک غنی از رس آن است که جذب آب کمتری دارد. نتایج این پژوهش به ما خاطر نشان می‌کند که با احداث پارک‌ها به ویژه پارک‌های جنگلی، کاشت درختان بیشتر، توسعه بام‌های سبز، عدم استفاده افراطی از بتن، سیمان و آسفالت برای پوشش سطوح و به طور کلی به کارگیری راه حل‌های مبتنی بر طبیعت که امکان جذب آب بیشتری را فراهم می‌آورد، نه تنها می‌توان بر خاصیت اسفنجی شهرها افزود، بلکه می‌توان تاب‌آوری اقلیمی شهرها را نیز ارتقا بخشید.
ارسال پاسخ