سال‌هاست که حامیان محیط زیست می‌گویند استفاده از بسته‌بندی‌های غیرضروری پلاستیکی به محیط زیست آسیب می‌زند و منجر به آلودگی دریاها می‌شود. در آغاز سال نوی میلادی استفاده از پلاستیک برای بسته‌بندی اکثر میوه‌ها و سبزیجات در فرانسه ممنوع شد. این دستور از روز شنبه این هفته تحت عنوان قوانین جدیدی به اجرا درآمد که امانوئل مکرون، رئیس‌جمهور فرانسه، آنها را به منظور جلوگیری از افزایش انتشار آلودگی و حذف پلاستیک‌های یکبار‌مصرف وضع کرد. تخمین‌ها نشان می‌دهد در سال ۲۰۲۱، ۳۷ درصد از میوه و سبزیجاتی که به فروش رسیده‌اند، بسته‌بندی پلاستیکی داشته‌اند.

برای میوه‌های له‌شدنی مانند توت‌فرنگی‌ها و هلو همچنان از پلاستیک استفاده می‌شود اما این روند نیز به تدریج در سال‌های آینده حذف می‌شود.
بر اساس قانون منع استفاده از پلاستیک در فرانسه، کتاب و دیگر نشریات باید بدون کیسه پلاستیکی جابه‌جا شوند. رستوران‌های فست‌فود هم اجازه ندارند اسباب‌بازی‌های پلاستیکی را به عنوان جایزه هدیه دهند.
به گزارش الجزیره، فرانسه قصد دارد در سال جدید با نصب آب‌خوری در مکان‌های عمومی، میزان استفاده از بطری‌های پلاستیکی آب معدنی را کاهش دهد. به گفته دولت فرانسه انتظار می‌رود این قانون جدید نزدیک به یک میلیارد زباله پلاستیکی در سال را از بین ببرد.
ممنوعیت پلاستیک در جهان
تابستان گذشته قانون ممنوعیت استفاده از پلاستیک‌های یکبار مصرف اتحادیه اروپا به اجرا درآمد. پلاستیک یکبار مصرف محصولی است که به طور کامل یا بخشی از آن از پلاستیک درست شده که فقط به منظور یک بار استفاده در بازار عرضه می‌شود. بر اساس قانون ممنوعیت استفاده از آن، کشورهای اتحادیه اروپا باید اقدامات لازم برای محدود کردن استفاده از مواد پلاستیکی را انجام دهند، اهداف جداگانه‌ای برای کاهش بطری‌های پلاستیکی را مشخص و مواد جایگزین را طراحی کنند. در نهایت روی محصولات نیز حتما برچسب پلاستیکی بودن آنها درج شود. علاوه بر آن، این قانون، مسئولیت‌پذیری تولیدکنندگان را افزایش می‌دهد. تولیدکنندگان باید هزینه جمع‌آوری زباله‌ها را پرداخت کنند و برای برخی از محصولات داده‌های اطلاعاتی را جمع‌آوری و آگاهی‌بخشی کنند. طراحی مواد لازم بطری‌های پلاستیکی از ۳ جولای ۲۰۲۴ به اجرا درمی‌آیند. امانوئل مکرون ممنوعیت استفاده از بسته‌بندی پلاستیکی برای میوه و سبزیجات را «یک انقلاب واقعی» خواند و گفت فرانسه با وضع این قانون در زمینه حذف پلاستیک پیشرو خواهد بود تا تمام ظروف پلاستیکی یکبار مصرف تا سال ۲۰۴۰ در جهان حذف شوند.
چه میوه‌هایی بسته‌بندی پلاستیکی می‌شوند؟
از روز اول سال جدید میلادی فروش خیار، فلفل دلمه‌ای، کدو،‌ بادمجان و تره فرنگی پیچیده شده در کیسه‌های پلاستیکی ممنوع شده است. در کل ممنوعیت استفاده از بسته‌بندی پلاستیکی برای ۳۰ نوع میوه و سبزی اجرا می‌شود. موز،‌ گلابی، لیمو، پرتقال و کیوی هم جزو آنهاست.
بسته‌بندی‌های بالای یک و نیم کیلو و میوه‌های خرد شده از این قانون مستثنی هستند. برای برخی از میوه‌ها مانند بلوبری و توت‌فرنگی مدت زمان طولانی‌تری در نظر گرفته شده تا جایگزینی برای بسته‌بندی‌های از جنس پلاستیک پیدا شود اما این بسته‌بندی‌ها نیز در نهایت در سال ۲۰۲۶ به‌طور کلی حذف می‌شوند.
مردم علیه پلاستیک
فرانسه و دیگر کشورهای همسایه آن از کاهش استفاده از پلاستیک حمایت گسترده‌ای می‌کنند. اسپانیا از سال ۲۰۲۳ استفاده از بسته‌بندی پلاستیکی را ممنوع می‌کند. نزدیک به سه‌چهارم بریتانیایی‌ها نسبت به میزان پلاستیک به کار رفته در محصولاتی که خرید می‌کنند، نگرانند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهند ۵۹درصد آنها نیز فکر می‌کنند مغازه‌ها و سوپرمارکت‌ها تلاش کافی برای تولید محصولات بدون بسته‌بندی یا چندبار مصرف انجام نمی‌دهند. نظرسنجی دیگری که سال ۲۰۱۹ در فرانسه انجام شد نشان می‌دهد که ۸۵درصد مردم از ممنوعیت پلاستیک‌های یکبار مصرف و بسته‌بندی‌های پلاستیکی حمایت می‌کنند. بیش از ۲ میلیون نفر درخواستی را امضا کره‌اند که از دولت‌ها می‌خواهد بحران آلودگی پلاستیکی را متوقف کنند. اما هنوز جایگزینی برای مقابله با جلوگیری از له شدن یا گندیدگی میوه و سبزیجات اتخاذ نشده است. از طرفی دیگر همه‌گیری کرونا باعث شد تا مصرف‌کنندگان دلشان نخواهد میوه و سبزیجاتی را بخرند که دیگران به آنها دست زده، بو کرده و دوباره سر جایش گذاشته‌اند. از سوی دیگر تولیدکنندگان کوچک که از پلاستیک برای بسته‌بندی محصولات صادراتی خود استفاده می‌کنند با هزینه‌های بیشتری روبه‌رو می‌شوند. مشکلات دیگری نیز وجود دارد. برخی میوه‌ها مانند سیب یا موز که دارای بسته‌بندی پلاستیکی هستند ارزان‌تر فروخته می‌شوند. اما آرماند چین، مدیر بازارهای صنعتی در شرکت بسته‌بندی دی‌اس اسمیت می‌گوید این قانون به نفع تولیدکنندگان بسته‌بندی‌های مقوایی است. به گفته چین تخمین‌ها نشان می‌دهد که از ۸ میلیون تن پلاستیکی که سالانه برای بسته‌بندی‌های یکبارمصرف استفاده می‌شود، می‌توان یک و نیم میلیون تن آن را حذف کرد. چین می‌گوید: «این میزان معادل ۷۰ میلیارد واحد بسته‌بندی پلاستیک یکبارمصرف یا ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون یورو پتانسیل گردش مالی برای تولیدکنندگان مقواست.»در آمریکای شمالی نیز قوانین برای کاهش مصرف پلاستیک در نظر گرفته شده است. سال‌هاست که مصرف‌کنندگان برای خرید‌های روزانه خود اگر از کیسه‌های پلاستیکی استفاده کنند باید هزینه‌ای مجزا برای آن پرداخت کنند. برخی از فروشگاه‌های لوازم خانگی از بسته‌بندی‌های پلاستیکی ضربه‌گیر استفاده نمی‌کنند تا ردپای کربن خود را کاهش دهند. برخی دیگر از فروشگاه‌ها از کیسه‌های بازیافتی برای عرضه میوه و سبزی استفاده می‌کنند.ایران از لحاظ میزان تولید زباله‌های پلاستیکی در رتبه هفدهم در جهان قرار دارد. تاکنون طرح‌ها و اقدامات محدودی برای منع استفاده از پلاستیک در ایران به کار گرفته شده است. از طرفی در اواخر آذر امسال رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان شمالی از تصویب حذف پلاستیک در نانوایی‌ها خبر داد و از طرف دیگر هیچ کیسه‌ای در ایران بازیافت نمی‌شود. قانونی هم برای مدیریت این مشکل وضع نمی‌شود.حجم زباله‌های پلاستیکی «قاره کثیف» یا قاره هفتم سالانه یک تا ۵ درصد افزایش می‌یابد؛ این قاره جزیره‌ای شناور در اقیانوس آرام در بالای جزایر هاوایی است. کاهش آلودگی‌های پلاستیکی به منظور کاهش افزایش دمای کره زمین تا سال ۲۰۳۰ یکی از اقدامات کوچکی است که کشورها برای مقابله با تغییرات اقلیمی باید انجام دهند.