سایت خبری پیام ما آنلاین | انرژی‌های پاک تورم را کاهش می‌دهند

نتایج دو پژوهش درباره اقتصاد انرژی‌ نشان داد:

انرژی‌های پاک تورم را کاهش می‌دهند

بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر سرمایه‌های سرگردان را جذب می‌کند





انرژی‌های پاک تورم را کاهش می‌دهند

۱۴ شهریور ۱۴۰۰، ۲۱:۱۴

یکی از راهکارهایی که همواره برای رفع معضل کمبود انرژی -به ویژه برق- مطرح می‌شود، توجه به ظرفیت‌های بالای کشور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر و نو است. هر چند در میان وعده‌ها و برنامه‌های مسئولان توجه و تاکید بر انرژی‌های پاک به وفور دیده می‌شود اما در عمل آمار و ارقام این بخش آنقدر قابل توجه نیست که بتوان انتظار تغییری عمده در بخش انرژی کشور را با بهره‌گیری از انرژی‌های تجدیدپذیر داشت. نفت‌خیز بودن ایران یکی از دلایلی است که نیاز به توجه به انرژی باد و خورشید را به حاشیه می‌برد و تمایل به بهره‌گیری از سوخت‌های فسیلی را در سیاست گذاری‌های متولیان امر انرژی افزایش می‌دهد. در شماره آخر دو فصلنامه «انرژی‌های تجدیدپذیر و نو» دو مقاله با رویکرد اقتصادی به بررسی موضوع انرژی‌های تجدیدپذیر در کشور پرداخته و به بررسی ظرفیت‌های موجود کشور در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر پرداخته‌اند. در این گزارش مروری بر این دو مقاله داریم.

ایران سال‌هاست که اقتصاد خود را مبتنی بر نفت تعریف کرده است. ذخایر فراوان نفت در ایران باعث شده سیاست‌گذاران همواره نسبت به ظرفیت‌های دیگر بی‌توجه باشند. در حوزه انرژی شاید این امر به شکلی ملموس‌تر اتفاق افتاده باشد. به رغم اینکه اقلیم خاص ایران باعث ایجاد ظرفیت‌هایی در کشور شده است که این فرصت را به سیاستگذاران می‌دهد که بدون اتکا به نفت بخشی از اقتصاد انرژی کشور را تامین کنند، همچنان نگاه‌ها به چاه‌های جوشان نفت و سوخت‌های فسیلی است. در حالی که دنیا نه تنها به واسطه گرانی نفت و ارزان قیمت بودن انرژی خورشید و باد یا در دسترس قرار داشتن انرژی‌های تجدیدپذیر، بلکه با نگاهی محیط زیستی توجه ویژه به انرژی‌های پاک دارد، ایران همچنان بر احداث نیروگاه‌های حرارتی و برق‌آبی و استفاده از سوخت‌های فسیلی برای تامین نیاز کشور در بخش انرژی معتقد است.
مقاله‌ای به قلم ابراهیم قائد با همکاری علی دهقانی و محمد طاهر احمدی شادمهری از دانشگاه فردوسی مشهد در آخرین شماره دوفصل‌نامه‌ علمی «انرژی‌های تجدیدپذیر و نو» منتشر شده است که به بررسی تأثیر انواع منابع انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید برق در ایران پرداخته است. نویسندگان این مقاله در پژوهش خود به این نتیجه رسیده‌اند که: «از بین انواع منابع انرژی‌های تجدیدپذیر، اثر انرژی خورشیدی بر تولید برق، در مقایسه با سایر انرژی‌ها بیشتر است و باید سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی را در اولویت قرار داد» این پژوهش بر ظرفیت‌های موجود در مناطق بادخیز کشور هم اشاره کرده و مزایایی مثل امکان استفاده در تمام فصول سال و هزینه نسبتا کمتر را هم بر شمرده، اما به این نکته هم اشاره کرده است که انرژی باد تنها در بخش‌های از کشور قابل بهره‌برداری است و نگاه این پژوهش به ظرفیت‌های موجود انرژی‌های تجدیدپذیر در سراسر کشور است. پژوهشگرانی که این مطالعه را انجام داده‌اند معتقدند: «فناوری نه چندان پیچیده، کاهش آلودگی هوا و محیط زیست و از همه مهمتر کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی برای آینده یا امکان صادرات و تبدیل آنها به مواد پتروشیمی، از دلایل لزوم استفاده از انرژی‌های پاک و تجدید پذیر و به ویژه انرژی خورشیدی در کشورمان است. ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی جزو بهترین کشورهای دنیا در زمینه انرژی خورشیدی در جهان به شمار می‌رود»
توصیه سیاستی آنها به دولت و تصمیم‌گیران بخش انرژی این است که: «برای افزایش تولید برق در بلندمدت از بین انواع منابع انرژی‌های تجدید پذیر -خورشید، آب، باد و زمین گرمایی- در ایران سرمایه‌گذاری در انرژی خورشیدی در اولویت قرار داده شود، تولید این نوع انرژی مورد حمایت دولت قرار گیرد. به این صورت که برای سرمایه‌گذاران انرژی خورشیدی، تسهیلات با نرخ بهره کمتر، معافیت‌های مالیاتی بیشتر و اگر نیاز به کالاها یا دستگاه‌هایی دارند که وارداتی است، در تعرفه‌های گمرکی آنها تخفیفاتی صورت گیرد. همچنین وزارت نیرو می‌تواند، برقی را که با انرژی خورشیدی تولید می‌شود با قیمت بالاتری برای تشویق سرمایه‌گذاران انرژی خورشیدی خریداری کند و دولت هم می‌تواند در بحث انرژی برای بخش خصوصی، انرژی خورشیدی را مطرح کند و برای الگوسازی در جامعه، برق فسیلی را به برق خورشیدی در ساختمان‌ها و مراکز دولتی تبدیل کند.
علاوه براین از آنجا که امروزه همه دولت‌ها درگیر مسائل زیست محیطی هستند، انرژی خورشیدی می‌تواند یکی از گزینه‌ها برای کم کردن این نوع آلودگی باشد و برای کسانی که مصرف انرژی خورشیدی بیشتری دارند، امتیازات مختلف قائل شوند. اگر کشور به سمت تولید و سرمایه‌گذاری در بخش انرژی‌های تجدیدپذیر و نو حرکت کند، استفاده از این نوع انرژی‌ها به دلیل فراوانی آن‌ها روزبه‌روز راحت‌تر و کارآمدتر می‌شود و نه تنها تاثیر مخربی بر نرخ تورم نخواهد گذاشت بلکه در همه‌ مناطق جغرافیایی موجب افزایش سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و نیروی کار می‌شود و نهایتا رشد اقتصادی را در آینده به ارمغان خواهد آورد» در بسیاری از سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها ردپای این پیشنهادات دیده می‌شود و حتی وعده انجام آنها هم مطرح است، اما در عمل کمتر شاهد تحقق این وعده‌ها و برنامه‌ها هستیم. شاید به دلیل کوتاه‌تر بودن مسیری که سالهاست برای تامین انرژی در کشور طی می‌شود، توجه به راهکارهای نو برای متولیان این حوزه چندان سهل و آسان نیست.
ابراهیم قائد و همکارانش در این پژوهش تاکید کرده‌اند که: «نیاز است که بدانیم تولید این نوع انرژی‌ها در کشور چه اثراتی بر سایر بخش‌های اقتصادی می‌تواند داشته باشد و از آن جا که نرخ تورم در کشوری چون ایران مسئله بسیار مهمی است، با شناسایی تاثیر این نوع انرژی‌ها می‌تواند راه‌حل اساسی برای حل معضل افزایش قیمت‌ها در کشور به چشم دیده شود. طبق برآورد انجام شده، رابطه‌ بین نرخ تورم، سرانه‌ تولید ناخالص داخلی، نیروی کار، سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در انرژی‌های تجدیدپذیر و انواع منابع انرژی‌های تجدیدپذیر و نو چه در کوتاه‌مدت و چه بلندمدت، کاهشی است. همچنین نتایج حاکی از آن است که متغیرهای نیروی کار، تولید ناخالص داخلی، سرمایه‌گذاری در بخش خصوصی و انواع منابع انرژی‌های تجدیدپذیر و نو موجب کاهش نرخ تورم در بلندمدت می‌شود. انرژی‌های تجدیدپذیر نه تنها تاثیر مخربی بر نرخ تورم ندارند بلکه موجب رشد اقتصادی در بلندمدت می‌شوند» سوده افشاریان با همکاری لیلا سهرابی عادل، از دانشگاه خواجه نصیر هم در پژوهشی دیگر که در همین شماره از دوفصل‌نامه‌ «انرژی‌های تجدیدپذیر و نو» منتشر شده است، به موضوع انرژی باد پرداخته‌اند. آنها مزارع نیروگاه‌های بادی و خورشیدی را با در نظر گرفتن شاخص‌های مالی و اقتصادی در ایران مورد بررسی قرار داده‌اند: «از آنجا که ایران دستخوش آلودگی‌های زیست‌محیطی فراوان است و تخریب زیستگاه‌ها و از بین رفتن کشاورزی در برخی مناطق، مهاجرت و حاشیه‌نشینی را به همراه داشته، ناگزیر باید مسیر توسعه را به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر از جمله انرژی باد معطوف کرد» افشاریان و همکارش با بررسی‌هایی که انجام داده‌اند به این نتیجه رسیده‌اند که: «حدود 44 درصد از منطقه سیستان (معادل 7130 کیلومتر مربع) مناسب احداث مزارع بادی و بالاتر از این مساحت مناسب جهت احداث مزرعه خورشیدی است. این منطقه بالاترین رتبه در شهرهای دارای مناطق مساعد کشور را دارد. در این پژوهش معیارهای فرهنگی و اقتصادی که باعث رشد و شکوفایی این استان محروم می‌شود، بیش از دیگر عوامل مورد توجه قرار گرفته است.»
از منظر اقتصادی پژوهشگران این مطالعه معتقدند: «زمان بازگشت سرمایه در بخش انرژی‌های پا خصوصا در زمینه انرژی بادی -در صورت استفاده از توربین‌های بادی با راندمان بالاتر- کوتاه تر خواهد بود و با معرفی بهتر این بخش صنعتی، می‌توان سرمایه‌گذاران خرد و کلان را برای مشارکت در این بخش دعوت کرد» آنها معتقدند: «ورود و احداث سایت بادی و معرفی اجرای فناوری بومی باعث جذب سرمایه‌های سرگردان می‌شود. سرمایه‌هایی که حتی در زمان تحریم تهدیدی برای اقتصاد کشور بوده و تبدیل آن به فرصت، گزینه جدیدی را برای سرمایه‌گذاری داخلی در بورس و فرابورس و همچنین سرمایه‌گذاری خارجی رقم خواهد زد. با توجه به اینکه این فناوری و علاقمندی به اجرای آن در کشورهای عضو اتحادیه اروپا بسیار پر اهمیت است» محدود بودن انرژی‌های تجدیدناپذیر و آلودگی‌های ناشی از بهره‌برداری از آنها، امروز تبدیل به یکی از مهمترین چالش‌های دنیا شده است. چالشی که با راهکارهایی مثل بهره‌گیری از انرژی‌های پاک در بسیاری از کشورها، مرتفع شده است.
در ایران اما به رغم وجود قوانین و الزامات مختلف به دستگاه‌های مربوطه، همچنان این امر با وجود ظرفیت بسیار در کشور، مورد بی‌توجهی قرار گرفته است و بر اساس آمارهای موجود سهم انرژی‌های نو و تجدیدپذیر در بخش انرژی کشور، کمی بیش از یک درصد است. در حالی‌که این امر هم در برنامه ششم توسعه مورد تاکید قرار گرفته و هم هیات وزیران در سال ۹۵ مقرر کرده است که وزارتخانه‌ها، موسسه‌ها و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی، بانک‌ها، شهرداری‌ها، براساس فهرستی که وزارت نیرو تعیین و منتشر کرده، موظفند در دو سال دست کم ۲۰ درصد از برق مصرفی ساختمان‌های خود را از انرژی‌های تجدیدپذیر تعیین کنند. اما عوامل بسیاری از قبیل یارانه انرژی، مانع از تحقق این امر در طول سال‌ها شده است.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *