|پیام ما| واکنش‌ها به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی پس از گذشت 3 روز از تصویب این طرح برای سپرده شدن به کمیسیون مشترک در مجلس ادامه دارد. کاربران شبکه‌های اجتماعی انتقادات زیادی به این طرح وارد کردند و در ادامه مسئولان موافق و مخالف این طرح هم واکنش‌هایی به انتقادات مردم داشتند. جالب است که واکنش‌ مسئولان و توضیحات آن‌ها به مردم در مورد این طرح در روزهای گذشته بیشتر در شبکه اجتماعی توییتر که اکنون فیلتر است و با تصویب نهایی این طرح احتمالا برای کاربران ایرانی مسدود می‌شود، انجام شده است.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی روز چهارشنبه 6 مرداد ماه 1400، طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی را بررسی و با ۱۲۱ رای با درخواست سپردن مسئولیت تصویب طرح به کمیسیون مشترک موافقت کردند.
در واقع بر اساس این تصمیم، بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران به کمیسیون مشترکی سپرده می‌شود و پس از تصویب کلیات و جزئیات این طرح با دو سوم آرا کمیسیون مشترک، مجلس برای تصمیم‌گیری در مورد مدت زمان اجرای دوره آزمایشی این طرح تصمیم می‌گیرد و در صورت تصویب شورای نگهبان به اجرا در می‌آید.
بسیاری از کاربران فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی و کارشناسان معتقدند این طرح می‌تواند سبب مسدود شدن دسترسی کاربران ایرانی به شبکه‌های اجتماعی غیرایرانی و همچنین محروم شدن ایرانی‌ها از سایت‌های خارجی مانند گوگل شود و پهنای باند را کاهش دهد.
در روزهای گذشته انتقادات گسترده ‌در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها به این طرح شد که واکنش تعدادی از مسئولان را در پی داشت.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، پس از اینکه در اینستاگرام به کارشناسان تذکر داده بود که تحت تاثیر فضاسازی‌ها موضع‌گیری نکنند در ادامه در واکنش به موج گسترده انتقادات مردم و کارشناسان از این طرح در اظهارنظر تازه‌ای در حساب توییتر خود نوشت: «هیچ طرحی در حال حاضر تصویب نشده و مجلس صرفا به آغاز بررسی طرح رای داده است. طرح در کمیسیونی از منتخبان کمیسیون‌ها به صورت علنی و شفاف بررسی خواهد شد. عمده ادعاها درباره طرح خلاف واقع است.
‏مسدودسازی اینستا و واتس‌اپ برنامه مجلس نیست و ‌.»
او در این توییت نسبت به مطلبی که در اینستاگرام منتشر کرده بود اظهار نظر صریح‌تری انجام داد اما همچنان در مورد موتور جست‌وجوی گوگل و سرویس جی‌میل نامی نبرد. در حالی که مسدودسازی گوگل یکی از بزرگترین نگرانی مردم و به ویژه دانش‌جویان، دانش‌آموزان و جامعه علمی است.
رئیس مجلس پیش از این در صفحه اینستاگرام خود در مورد تصمیم نمایندگان مجلس در واگذار کردن «طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی» به کمیسیون، مطابق اصل ۸۵ قانون اساسی علاوه بر اینکه عمده ادعاهای مطرح شده را خلاف واقع خواند، نوشته بود:«کارشناسان و فعالان دلسوز در نظر داشته باشند که تحت تاثیر فضاسازی‌ها و مطالب خلاف واقع، پیش از بررسی دقیق موضع‌گیری نکنند. مسدودسازی پلتفرم‌های پرکاربرد مانند اینستاگرام و واتس‌اپ، برنامه مجلس نیست و آن‌گونه که برخی مطرح می‌کنند در طرح مذکور وجود ندارد؛ در عین حال بنظر می رسد ابهامات و اشکالاتی در این زمینه وجود داشته باشد که ضروری است حین بررسی طرح، این موضوع بررسی و اصلاح شود.»
او اظهار کرده بود:«تصمیم‌گیری درباره این پلتفرم‌ها مانند اینستاگرام و واتس‌اپ که ده‌ها میلیون نفر از آنها استفاده می‌کنند و هزاران کسب و کار در آنها جریان دارد از اهمیت زیادی برخوردار است و پیچیدگی‌های فراوانی دارد و باید در خصوص آنها متغیرهای زیادی را مدنظر قرار داد؛ لذا طرح‌ باید بگونه‌ای اصلاح شود که تصمیم‌گیری‌ نهایی درباره این پلتفرم‌ها مبتنی بر منطقی عقلانی به‌صورت مستقیم توسط شورای عالی فضای مجازی صورت گیرد.»
او همچنین اظهار کرد: «بعد از کسب نظر هیئت رئیسه مجلس، این طرح در کمیسیونی مخصوص با حضور نمایندگان منتخب از کمیسیون‌های مجلس بررسی و تصویب خواهد شد و نمایندگان دولت جدید نیز در جلسات آن حضور خواهند داشت. به دلیل اهمیت این مسأله برای آحاد مردم و ضرورت ابراز نظر کارشناسی، مذاکرات این کمیسیون به‌صورت علنی و شفاف خواهد بود. »
قالیباف همچنین نوشته بود:« مدیریت مطلوب و عقلانی فضای مجازی به ترتیبی که منافع مردم را تامین کند، ضرورتی است که همه کشورهای پیشرفته آن را اجرا می‌کنند.»
علاوه بر رئیس مجلس برخی دیگر از نمایندگان هم در یکی دو روز اخیر در مورد این طرح اظهار نظر کردند. علیرضا زاکانی رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی و نماینده قم در مجلس در حساب توییتر خود نوشت:« مدیریت فضای مجازی در همه جهان خصوصا ایران حیاتی است وتعارضی بابهره‌مندی از مواهب آن ندارد.فیلترینگ بی‌راهه‌ایست که حکایت از بی ‌اطلاعی از فضای سایبر دارد.مصوبه ‫مجلس طبق اصل۸۵، آغاز بررسی‌‌های عمیق‌تر کارشناسی و گفت‌وگو با فعالان این عرصه در تضمین حقوق‌ کاربران است. ‏اقناع افکار عمومی ضروری است.»
مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی هم مدعی شد که طرح حمایت از حقوق کاربران در فضای مجازی با انتشار توییتی مدعی شده بود که طرح صیانت از حقوق کاربران مشکلی را برای کسب و کارها نمی‌کند.این مرکز همچنین ادعا کرده است که براساس این طرح واتساپ، اینستاگرام، گوگل و سایت‌های پرمراجعه خارجی فیلتر نمی‌شود.
برخی نمایندگان مخالف این طرح در مجلس هم به این طرح انتقاداتی وارد کردند. سید کریم حسینی نماینده اهواز در مجلس شورای اسلامی در توییتر نوشت: «بررسی طرح صیانت از حقوق کاربران را در اولویت کشور نمی‌دانم.»
حسین زهی نایب رئیس کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی، هم در صفحه شخصی خود در توییتر، اظهار کرد:«طرح صیانت از فضای مجازی نیاز به بررسی بیشتر دارد؛ معتقدم سامان‌دهی فضای مجازی باید با در نظر گرفتن توان ‎ ظرفیت داخلی در رقابت با پایگاه های داده خارجی و در عین حال عدم لطمه به ‎کسب و کارهای اینترنتی باشد.در جلسه گذشته علاوه بر رای منفی به عنوان ‎مخالف این طرح نیز ثبت نام کرده بودم.»عبدالکریم جمیری نماینده مردم بوشهر و عضو کمیسیون انرژی مجلس شورای اسلامی نیز توییت کرد:« بنده به دلیل اشکالات و نواقص متعدد موجود در طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام‌رسان‌های اجتماعی، با آن مخالفت کردم.»
همچنین جلیل رحیمی جهان‌آبادی عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی در صفحه توییتر خود نوشت: «وقتی اکثریت مردم با قانونی مشکل دارند، مشکل؛ اکثریت مردم نیستند.»
مسعود پزشکیان، نماینده تبریز در مجلس شورای اسلامی، حسین نوش‌آبادی، رئیس فراکسیون دیپلماسی بین‌المللی و منافع ملی هم از این طرح انتقاد کردند.
سپردن بررسی این طرح به کمیسیون مشترک با استناد به اصل ۸۵ قانون اساسی واکنش وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی را هم در پی داشت. سید عباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در حساب توییتر خود نوشت: به نظرم تعبیر «موارد ضروری» در اصل ۸۵ قانون اساسی در ارجاع قانون‌گذاری به کمیسیون، سخت‌گیرانه‌تر از تعبیر «مسائل بسیار مهم» در اصل ۵۹ قانون اساسی در همه‌پرسی است. موارد متعدد اعمال اصل۸۵ را شاهدیم اما گویا هیچ مورد بسیار مهم برای مراجعه مستقیم به مردم در چهار دهه مجلس نداشتیم.
یکی دیگر از واکنش‌های روزهای اخیر به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی متعلق به سخنگوی شورای نگهبان بود، هادی طحان نظیف در پاسخ به کاربری که به خبر هماهنگی شورای نگهبان با مجلس در تصویب این طرح اشاره کرده بود در توییتر نوشت: «هیچگونه هماهنگی پیشینی درباره مصوبات با شورای نگهبان معنا ندارد زیرا اساسا معلوم نیست تا لحظه آخر چه چیزی در مجلس تصویب می‌شود. تا زمانی که متن کامل و نهایی مصوبه از سوی مجلس شورای اسلامی برای شورای نگهبان ارسال نشود، نمی‌توان درباره تایید یا رد آن اظهار نظر کرد.»انتقادات گسترده به طرح صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی پای هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام به این موضوع را نیز باز کرده است. محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، هم در حساب توییتر خود نوشت: «در هیات عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام همه جوانب طرح موسوم به‌ صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی را بررسی می کنیم. هیچ طرح و لایحه ای نباید مغایر سیاست های کلی نظام باشد.»از میان گروه‌های سیاسی که به این طرح واکنش نشان دادند باید به مجمع نیروهای خط امام (ره) اشاره کرد آنها در مخالفت با این طرح بیانیه‌ای صادر کردند. در بخشی از این بیانیه آمده است:«این روزها که مردم با گسترش ویروس کرونا و بحران‌های ناشی از خشکسالی و انواع مشکلات اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند، مصوبه مجلس شورای اسلامی، با عنوان طرح موسوم به صیانت از فضای مجازی، افکار عمومی را با این پرسش مواجه کرده که آیا مسئله‌ای مهمتر از این موضوع وجود نداشت؟
واقعیت این است که مصوبه اخیر، انسان را به یاد قضایایی در تاریخ می‌اندازد که در زمان خود، هزینه‌هایی هنگفت و غیر طبیعی بر مردم تحمیل کرد و بعضاً شتاب موتور توسعه را با کندی مواجه نمود.
ورود تلگراف و راه‌‌آهن، واکسیناسیون عمومی، شناسنامه‌دار شدن مردم، رواج دوش حمام، استفاده از رادیو و ده‌ها موضوع دیگر که مواردی مثل استفاده از دستگاه نمابر یا دیش ماهواره را در سال‌های اخیر هم شاهد بوده‌ایم.
این سیاهه اگرچه امروز به تاریخ و خاطره‌ها پیوسته و گاهی جنبه طنز پیدا کرده است، لکن حاکی از مسیر ناهموار توسعه در ایران عزیز ماست. ناهمواری‌هایی که ریشه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی و سیاسی دارد.
ما چه بخواهیم و چه نخواهیم، شتاب تحولات فرهنگی و اجتماعی و رشد فناوری که جوانان عناصر اصلی آن هستند، جهان را در موقعیتی متفاوت با گذشته قرار داده است». حالا باید دید مخالفت گسترده با طرح مجلس که روح آن ایجاد محدودیت در دسترسی به اینترنت را نوید می‌دهد؛ بر تصمیم مجلس تماما اصولگرا اثری دارد یا خیر.