سایت خبری پیام ما آنلاین | تغییرات اقلیمی به تنهایی باعث آتش گرفتن جنگل ها نمی شود

تغییرات اقلیمی به تنهایی باعث آتش گرفتن جنگل ها نمی شود





۲۵ خرداد ۱۴۰۰، ۱۵:۵۶

یکی از مهم‌ترین عوامل نابودی جنگل‌ها، خسارت‌های مرتبط با وقوع آتش‌سوزی در عرصه‌های جنگلی است که نه تنها درختان، درختچه‌ها و گیاهان کف جنگل را از بین می‌برد بلکه نابودی تمام موجودات زنده گیاهی، حیوانی و از بین رفتن میکروکلیمای جنگل و میکروارگانیسم‌های جنگل (عناصر زنده داخل خاک) را نیز به دنبال دارد. شناخت، پیشگیری و مبارزه با آتش‌سوزی، مراحل مختلفی هستند که رعایت دقیق هرکدام از آنها می‌تواند موفقیت‌های انسانی را در جلوگیری از وقوع این اتفاقات تضمین کند.
انواع آتش‌سوزی و علل رخ دادن آنها:
به طور کلی آتش‌سوزی‌ها را به طبیعی و غیر‌طبیعی تقسیم می‌کنند. آتش‌سوزی‌های طبیعی از جمله سوختن خاک‌های تورفی با کربن انباشته شده در آنها و یا رعد و برق که باعث سوختن تنه تک درختان سرپای خشکیده می‌شود؛ معمولا بسیار محدود بوده و باعث خسارت‌های چندانی به جنگل نمی‌شود، بلکه چه بسا بعضا زمینه مساعدی برای تجدید حیات است. آتش‌سوزی‌های غیرطبیعی که رایج‌ترین آتش‌سوزی‌ها به شمار می‌رود؛ نخست و به علل مختلف در نقطه کوچک و محدودی در عرصه جنگل رخ داده و می‌تواند در کمترین زمان به تنه و در نهایت تاج درختان گسترش پیدا کنند. وجود علف‌های خشکیده همراه با سر و شاخه‌های باقی‌مانده در عرصه جنگل‌های تخریب‌شده ماده اولیه برای این قبیل آتش‌سوزی‌ها و گسترش آن است.
تغییرات اقلیمی‌ و طولانی شدن مدت زمان خشکسالی عامل مهم دیگری در زودتر و سریع‌تر خشک شدن گیاهان کف جنگل است. خشکی سریع این گیاهان آن هم در ماه‌های گرم سال، شرایط مناسبی را برای وقوع آتش‌سوزی‌ها فراهم می‌کند. اتفاقاتی که از سالیان دور تاکنون در جنگل‌های کشور به خصوص در جنگل‌های زاگرس به وقوع می‌پیوندد. وضعیت پستی و بلندی (توپوگرافی) جنگل نیز خود عامل مهمی ‌در فراهم‌کردن بستر مناسب جهت وقوع و گسترش آتش‌سوزی‌ها است.
همچنین جهت‌های مختلف عرصه جنگل‌های کوهستانی مانند جهت جنوبی و یا جنوب غربی به علت گرمای بیشتری که از سایر جهت‌ها دارند زمینه‌های مناسب‌تری را برای سریع‌تر خشک شدن علف‌ها و برگ‌های ریخته شده و آماده کردن آنها برای آتش‌سوزی‌ها فراهم می‌کنند. یکی از مهم‌ترین عوامل، خشک شدن عرصه‌های جنگلی و مستعد ساختن شرایط برای گسترش سریع‌تر آتش‌سوزی‌ها وزش باد در منطقه است. هرچقدر شدت و سرعت باد بیشتر باشد امکان خشکی گسترده‌تر بیشتر فراهم می‌شود. هرچه فاصله درختان جنگلی از یکدیگر بیشتر و جنگل تنک‌تر باشد، شرایط برای ایجاد باد و افزایش سرعت آن زیادتر است.
زمان مناسب برای وقوع آتش‌سوزی‌ها
وقوع آتش‌سوزی در فصل‌ها و سال‌های مختلف متفاوت است. در زمستان به علت پایین بودن درجه حرارت هوا، افزایش رطوبت هوا و رطوبت خاک این خطر کمتر و در فصل‌های دیگر سال به ویژه در سال‌های خشکسالی در تابستان و اوایل پاییز به مراتب بیشتر از سایر فصول سال است.
راه‌های پیشگیری از وقوع آتش‌سوزی
به طور کلی منظور از پیشگیری وقوع آتش‌سوزی اتخاذ تدابیر متعددی است که می‌توانند مانع وقوع آتش‌سوزی در جنگل شوند؛ از قبیل آموزش، تصویب قوانین بازدارنده از آتش زدن جنگل‌ها به طور عمدی یا غیرعمدی، به ویژه تدابیر صحیح جنگلداری و مدیریت جنگل. این تدابیر بخشی از اقدامات مهم و زیربنایی است که باید در جنگل‌ها به عمل در آیند تا بتوان شرایط را برای وقوع آتش‌سوزی به حداقل ممکن تقلیل داد. هر چقدر جنگلی انبوه‌تر و گونه‌های درختی آن متنوع‌تر باشند به همان نسبت نیز مواد خشک آتش‌زا مانند علف‌های خشک و غیره در آنها کمتر بوده و رطوبت خاک در آن بیشتر است. برعکس هرچه جنگلی تنک‌تر روشن‌تر و فاصله درختان از یکدیگر بیشتر باشد، گیاهان علفی خشک شده در کف جنگل زیادتر و شرایط برای آتش گرفتن آنها بیشتر است. انبوه کردن جنگل با اتخاذ تدابیر جنگل‌شناسی می‌تواند مانع از رشد گیاهان علفی و خشک شدن آنها شود. جنگل‌های احیای شده چند اشکوبه‌ای مانع از سرعت باد و خشک شدن زمین و گیاهان می‌شوند. اختلاط گونه جنگلی نورپسند و ‌سایه‌پسند باعث انبوهی این منابع و مانع از سبز شدن بیش از حد علف‌های هرز قابل اشتعال است. سایر تدابیر اتخاذ شده از قبیل باز کردن جنگل توسط جاده‌های جنگلی، محدود کردن قطعات در حداقل پارسل و غیره می‌توانند عامل بسیار مهمی ‌در محدود کردن گسترش آتش باشد و دسترسی سریع به محل آتش‌سوزی را فراهم کند.
تغییرات اقلیمی‌گرچه واقعیت‌های تلخی هستند که باعث تغییرات عمده محیط زیستی از جمله افزایش درجه حرارت سالانه، تقلیل میزان بارندگی و متعاقب آنها خشکسالی‌های پی‌درپی شده است اما این تغییرات ‌به تنهایی باعث به وجود آمدن وقوع آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع نمی‌شوند؛ بلکه تنها بستر مناسب را برای آتش‌سوزی فراهم می‌کنند.
در مقابل تدابیر پیشگیری ‌احیایی در جنگل است که می‌توانند باعث خنثی شدن اثرات نامطلوب این تغییرات جوی شوند. دخالت‌های جنگل‌شناسی و توسعه جنگل‌های همگام با طبیعت یکی از راه‌های مهم پیشگیری از افزایش درجه حرارت کره زمین و ممانعت از خشکسالی بیشتر است. این تدابیر پیشگیرانه وظیفه اصلی جنگل‌بانان منطقه و منوط به دخالت‌های صحیح جنگل‌شناسی آنها در جنگل است. به طور کلی نباید این مسئله به فراموشی سپرده شود که عوامل پیشگیری در مقابل مبارزه با اتفاقات رخ داده شده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار هستند و علاج واقعه را قبل از وقوع باید کرد. اصل مهم پیشگیری در کشور‌های در حال توسعه از اهمیت چندانی برخوردار نیست. در این جوامع به‌طور کلی مبارزه با آتش‌سوزی بر امر پیشگیری از آن از اهمیت بیشتری برخوردار است.
مبارزه با آتش
یکی از نکات مهم در امر خاموش کردن آتش شناخت سریع محل آتش‌سوزی و رساندن نیروهای آموزش دیده مبارز با آتش به محل وقوع آتش است. تا زمانی که آتش شعله‌ور نشده و در سطح کوچکی است می‌تواند با نیروی کم انسانی بلافاصله خاموش شود. امروزه وسایل مختلفی که در خاموش کردن آتش به کار گرفته می‌شوند لازم است در اکثر سرجنگلداری‌ها یا مناطق دیگری به حد کافی و حالت آماده‌باش انبار شده باشند.
پرسنل جنگلداری مناطق مختلف طی گذراندن دوره‌های آموزشی نقش مدیریت حریق را به عهده خواهند داشت. آنها با توجه به شناسایی دقیق از محل وقوع آتش‌سوزی و راه‌های دستیابی سریع به محل در رساندن نیروهای امداد نقشی کلیدی را به عهده خواهند داشت.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *