حق‌آبه دریاچه ارومیه در سال آبی جاری تامین نشده است. دیروز مسعود تجریشی مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد که حق‌آبه دریاچه ارومیه طی سال آبی ۱۴۰۰-۱۳۹۹، ۶۴۰ میلیون مترمکعب برآورد شده بود که از این میزان تنها حدود ۱۶۰ میلیون مترمکعب به دریاچه ارومیه پرداخت شده است و از اینکه حق‌آبه دریاچه ارومیه تامین نشده از وزارت نیرو انتقاد کرد. او همچنین گفت از این پس آزادسازی آب از سدها صرف کشاورزی می‌شود. مسعود باقرزاده‌کریمی رئیس حوضه آبریز دریاچه ارومیه اما معتقد است که مساله این حوضه آبریز و تامین حق‌آبه آن پیچیده‌تر از آن چیزی است که عنوان می‌شود. او به «پیام‌ما» گفت که وزارت نیرو نمی‌تواند معجزه کند که باران ببارد بلکه همه بخش‌های ذی‌نفع در این حوضه از جمله بخش کشاورزی باید مسئولیت خود را به درستی انجام دهند.آقای باقرزاده بر اساس گفته مدیر دفتر برنامه‌ریزی و تلفیق ستاد احیای دریاچه ارومیه وزارت نیرو در سال آبی ۱۴۰۰- ۱۳۹۹ دریچه سدها را به روی ارومیه بسته و اجازه نداده‌ است آبی به دریاچه برسد.
من هم نامه‌ای که در این‌باره ستاد احیا نوشته است را دیدم و با مدیران استانی در حال مکاتبه هستیم تا ببینیم رهاسازی به چه میزان بوده و ورودی و خروجی سدها چقدر بوده است. چرا که ورودی و خروجی در سدها بسیار مهم است تا سد بتواند سال را بگذراند، برای من هنوز واضح نیست که چه میزان رهاسازی آب می‌توانسته از سد انجام شود، آیا واقعا مقداری که امکان‌پذیر بوده رهاسازی نشده است؟ و آیا محدودیت بارش باعث شده این مساله شده یا چه عاملی در این زمینه وجود داشته است؟
از نظر کارشناسی نظر شما در مورد اهمیت اختصاص حق‌آبه تالاب چیست؟ با توجه به اینکه دریاچه در روند احیاست آیا ضرورت ندارد که حق‌آبه آن به طور مرتب داده شود؟ این مشکلات پیش آمده به روند احیا آسیب نمی‌زند؟
یک قاعده کلی وجود دارد که آب سرمایه برای طبیعت، برای انسان‌ها و برای توسعه سرمایه است. آب جزو منابع پایه است و باید منابع پایه را حفظ کنیم و افزایش دهیم.
سرمایه آب در 3 جا انباشته می‌شود: منابع آب زیرزمینی، رودخانه و تالاب و دریاچه. سیاست ما اگر این باشد که این سرمایه را زیاد کنیم یعنی آب را در این سه منبع زیاد کنیم می‌توانیم بگوییم منابعی را زیاد کردیم که طبیعت و انسان از آن بهره می‌برند و به آب کشور خدمت کرده‌ایم. سیاست ما بر این اساس است.
این مناقشه تازه‌ نیست و تنها بر سر حق‌آبه دریاچه ارومیه هم نیست، سال‌هاست می‌شنویم که وزارت نیرو یا بخشی از حق‌آبه تالاب‌ها را نداده است و یا به طور کل آب را رهاسازی نکرده است و شاهدیم که میان سازمان حفاظت محیط زیست که متولی تالاب‌هاست و متولی آب کشور یعنی وزارت نیرو اختلاف وجود دارد. چطور به این تعارض می‌شود پایان داد؟
این نکته دقیقی است که اشاره کردید، در آخرین جلسه ستاد ملی تالاب‌ها که در 16 فروردین برگزار شد هم بحث اینکه چرا حق آبه تالاب‌ها داده نمی‌شود مطرح شد و در جلسه وزیر نیرو، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست و معاون اول رئیس‌جمهور هم حضور داشتند.
من موافق این نیستم که بگوییم تالاب برای محیط زیست است و رودخانه برای وزارت نیرو است. این اشتباه است که هر دستگاه را مسئول یک بخش بدانیم، مساله آب موضوعی میان‌بخشی است و هرکس باید نقش خودش را درست ایفا کند.
حتی در آن جلسه یکی از حضار گفت به تالاب ما آب نمی‌رسد و وزیر نیرو گفت نباید بگوییم تالاب ما، تالاب برای یک دستگاه نیست.
نمی‌شود که بگوییم از آنجا که قانون گفته، محیط زیست میزان آب را تعیین کند و وزارت نیرو آن مقدار را تامین کند. من در حوضه آبریز زاینده رود دیدم که در عمل چنین امکانی برای وزارت نیرو وجود ندارد. به همین دلیل هم وزارت نیرو می‌خواهد مدیریت حوضه‌‌ای آب را تقویت کند تا ذی‌نفعان مختلف مسئولیتشان را درست انجام دهند.
همیشه وقتی بحث بر سر این موضوع است کسی از کشاورزی حرف نمی‌زند در حالی که 70 درصد آب در بخش کشاورزی مصرف می شود، باید ببینیم در آنجا چه خبر است، در بخش صنعت چه خبر است در شرب و شهر چه اتفاقی دارد می‌افتد آنها باید بیایند و وظایفشان را به درستی انجام دهند .
اگر من هم در بخش کشاورزی باشم و مترمکعبی 100 تومان آب بگیرم و بروم چرا باید خودم را وارد گود دعوا کنم؟ می‌گویم قانون گفته وزارت نیرو آب بدهد.
وزارت نیرو که نمی‌تواند معجزه کند که از آسمان باران ببارد. نباید اشتباه کنیم که یک مقصری را پیدا کردیم و بعد با خیال راحت برویم سرمان را روی بالش بگذاریم که وزارت نیرو برود آب بیاورد یا سازمان محیط زیست برود تالابش را احیا کند.
اصلا این گونه نیست. بازیگران دیگری در این کار هستند که پنهان‌اند و دیده نمی‌شوند مانند استانداران، نمایندگان مجلس و … . نماینده‌ای که هم از این سو دستور می‌دهد و هم از آن سو دستور می‌دهد پس چه وظیفه‌ای دارد؟ برخی نمایندگان از یک طرف می‌گویند دریاچه ارومیه را احیا کن و از آن طرف می‌گویند سد را کامل کن.
من به دنبال این هستم که کمیسیون حوضه را تشکیل دهیم و ببینیم که نظر افراد و دستگاه‌های مختلف در مورد مسائل حوضه دریاچه ارومیه چیست. زمانی که ما بر اساس قاعده کلی حفاظت از تالاب‌ها و رودخانه‌ها نقش دستگاه‌ها را مشخص کردیم آن وقت مشخص می‌شود که کدام دستگاه می‌تواند به نقشش عمل کند.
اما متولی دریچه سد و رهاسازی آب در نهایت وزارت نیرو است.
درست است، من این مساله را می‌‎پذیرم. من نمی‌خواهم کسی را محکوم یا رد اتهام کنم. اما مساله پیچیده‌تر از این است. باید توجه داشته باشیم که اردیبهشت ماه زمان رهاسازی آب برای کشاورزی است. ما از حالا در تکاپوی این هستیم که با استانداران و مدیران کشاورزی صحبت کنیم که در جریان باشند چرا که شاید بخواهیم بخشی از کشت را تعطیل کنیم. ما باید پیش‌بینی‌های هواشناسی را به دقت بررسی کنیم و بر اساس آن عمل کنیم.
نمی‌شود که آب برای کشاورزی رهاسازی شود و فردا آب برای شرب نباشد. گندم را می‌شود وارد کرد اما نمی‌توان آب شرب برای مردم وارد کرد. ما با این معاملات روبه‌رو هستیم. ما در حال فعالیت هستیم تا وضعیت اردیبهشت را به لحاظ بارش بسنجیم اگر بارش‌ها همین‌گونه کماکان کاهش داشته باشد باید اولتیماتوم بدهیم که حتی ممکن است آب بخشی از کشاورزی هم تامین نشود . هیچکس نمی‌خواهد آب را به کشاورزی بدهد اما به دریاچه ارومیه ندهد اصلا چنین تفکری وجود ندارد.