هشدار درباره سومین حمله متوالی ملخ های صحرایی

ملخ‌ها بهمن به ایران می‌رسند

بهمن ماه دسته‌های ۱۰۰ میلیونی ملخ صحرایی به جنوب کشور می‌رسند.

|پیام ما| دو سال است هجوم ملخ‌ها به اراضی کشاورزی در کشور تبدیل به چالشی برای کشاورزان شده است. امسال هم طبق اعلام کارشناسان سازمان حفظ نباتات ملخ‌های صحرایی از بهمن ماه وارد اراضی کشاورزی به ویژه در جنوب کشور می‌شوند. سوم دی ماه بود که سعید معین مدیرکل دفتر مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات اعلام کرد: «با گرم‌تر شدن هوا این ملخ‌ها از عربستان به سمت ایران حرکت و وارد شهرهای جنوبی ایران می‌شوند. پیش‌بینی می‌کنیم که با دسته‌های گسترده‌تری از ملخ صحرایی مواجه شویم» روز گذشته هم کیخسرو چنگلوایی رئیس سازمان حفظ نباتات کشور گفت: «در حال حاضر ده‌ها دسته ملخ صحرایی نابالغ هر دسته با جمعیت 80 تا 100 میلیون عدد از کویت و عربستان در حال حرکت به سوی ایران هستند» هرچند رئیس سازمان حفظ نباتات از برنامه‌های سازمان متبوع خود برای کنترل این معضل خبر داده است اما با توجه به خساراتی که در سال‌های پیش به کشاورزان وارد شد، این اخبار موجب نگرانی این قشر شده است.

«دسته‌های ۱۰۰ میلیونی ملخ صحرایی در راه ایران» این خبری است که روز گذشته معاون وزیر کشاورزی اعلام کرد. به گزارش ایلنا کیخسرو چنگلوایی گفت: «با توجه به شرایط موجود، در صورت عدم مبارزه به موقع و مناسب انفجار جمعیتی ملخ صحرایی مهاجم در کشور اتفاق خواهد افتاد و استان‌های زیادی را درگیر می‌کند و تا باغات شهر شیراز پیش می‌رود و وارد باغات پسته و خرمای کرمان می‌شود» معاون وزیر کشاورزی معتقد است: «یکی از مخرب‌ترین آفاتی که کشور با آن درگیر شده است ملخ صحرایی است. در صورت عدم مبارزه به موقع و مناسب با آن، امکان ایجاد قحطی وجود دارد» رئیس سازمان حفظ نباتات زمان رسیدن ملخ‌های صحرایی به کشور را تا چند هفته دیگر و در ابتدای بهمن‌ماه اعلام کرد و گفت: «در حال حاضر ده‌ها دسته ملخ صحرایی نابالغ با جمعیت هر دسته 80 تا 100 میلیون ملخ از کویت و عربستان در حال حرکت به سوی ایران هستند. مناطقی که بیشتر در خطر هجوم ملخ‌ها صحرایی قرار دارند آبادان و چابهار هستند» چنگلوانی مبلغ مورد‌نیاز برای مبارزه با ملخ مهاجم صحرایی در هجوم گسترده و بی‌سابقه جدید را 200 میلیارد تومان اعلام کرده است. چنگلوانی مرداد‌ماه سال جاری درباره هجوم ملخ‌ها هشدار داده و اعلام کرده بود: « بارندگی‌هایی که در شبه جزیره عربستان صورت گرفت باعث به وجود آمدن سیل شد و شرایط را برای افزایش جمعیت آفت ملخ صحرایی فراهم کرد. طبق پیش‌بینی‌ها با دسته‌های گسترده‌تری از این ملخ در اوایل پاییز مواجه می‌شویم و اواخر دی نیز حمله گسترده‌تری از شبه‌جزیره‌ عربستان به سمت ایران خواهیم داشت»

سال 97 بود که بعد از 50 سال پای ملخ‌های صحرایی به زمین‌های کشاورزی ایران باز شد. علی‌رغم این‌که جمعیت بسیار بالای ملخ‌های مهاجم مجال واکنش درست وکنترل شرایط را به ایرانی‌ها نداد، اما در این سال به گفته رئیس سازمان حفظ نباتات در بالغ بر 750 هزار هکتار از اراضی کشاورزی اقدامات لازم برای مبارزه با آفت انجام شد. بر اساس گزارش‌ها یورش ملخ‌ها ۳۸ درصد جنگل‌ها و بیشه‌زارها، ۲۱ درصد باغ‌ها و مزارع و ۳۶ درصد تولید محصولات زراعی و باغی و همچنین ۲۱ درصد مراتع درجه یک و دو کشور را در استان‌های خوزستان، بوشهر، فارس، هرمزگان، سیستان‌و‌بلوچستان و جنوب استان کرمان قرار دارند، تحت تاثیر قرار داد. همین اقدامات در سال 98 هم در حدود 450 هزار هکتار صورت گرفت. اما در سالجاری چنگلوایی پیش‌بینی می کند با توجه به بارندگی در کانون اصلی ملخ صحرایی در شاخ آفریقا و شبه‌جزیره عربستان که نتیجه آن افزایش جمعیت این آفت است، سطح مبارزه با این آفت در هجوم امسال ملخ‌ها به بیش از یک میلیون هکتار برسد که بی‌سابقه است.

سعید معین مدیرکل دفتر مبارزه با آفات عمومی و همگانی سازمان حفظ نباتات کشور به خبرگزاری مهر گفته است: «حمله‌ امسال بسیار وسیع‌تر و شدیدتر از حمله‌های سال‌های گذشته است و ما باید بتوانیم امکانات لازم را جهت مقابله با آن فراهم کنیم تا ملخ‌ها نتوانند خسارتی وارد کنند در غیر این صورت با توجه به توانایی پروازی این آفت حتی تا اصفهان و تهران نیز خواهد آمد».

چنگلوایی با بیان این‌که در کشور ما بیش از 600 نوع آفت به محصولات کشاورزی حمله می‌کند، گفت: «علاوه بر آفات، محصولات کشاورزی توسط عوامل بیماری‌زا و علف‌های هرز مورد تهدید قرار می‌گیرد. آفات و سایر عوامل مذکور می‌توانند سالانه 35 درصد از محصولات کشور را دستخوش خسارت کند» چنگلوایی 35 درصد خسارت را معادل از بین رفتن 37 تا 40  میلیون تن از تولیدات کشاورزی کشور عنوان کرد و گفت: «اگر مبارزه با آفت ملخ صحرایی انجام نمی‌شد فقط در سال زراعی 98 بیش از 12 هزار میلیارد خسارت به باغات و مزارع مردم وارد می‌شد» معین هم در رابطه با توقف جریان حمله ملخ‌ها به زمین‌های کشاورزی در ایران گفت: «ماجرای ملخ‌ها زمانی تمام می‌شود که در دو مرکز اصلی یعنی اماکن زمستان‌گذران (شرق آفریقا) و همچنین در اماکن تابستان‌گذران (مرز هند و پاکستان) یک تا دو سال بارندگی نباشد یا میزان بارندگی ناچیز باشد. در این صورت ملخ از حالت مهاجر خارج می‌شود و حالت انفرادی می‌گیرد. اما متأسفانه پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که طی حدود دو تا سه سال آینده هم در شرق آفریقا و هم در مناطق مرزی بین هند و پاکستان میزان بارندگی نرمال و بالاتر از نرمال خواهد بود بنابراین این ماجرا ادامه دارد»

 در سال‌های گذشته استان‌های مورد هجوم ملخ‌ها قرار گرفتند که بخشی از محصولات زراعی و باغی کشور را تامین می‌کنند و نزدیک به 21 درصد مراتع ایران در این استان‌ها قرار دارد. سخن چنگلوایی هم شاید بر پایه همین آمار است که در مورد بروز قحطی در کشور هشدار می‌دهد و از لزوم مبارزه به موقع و مناسب با این آفت می‌گوید. میزان خسارات وارده به باغ‌ها و مزارع ایران در هجوم ملخ‌ها در سال 98 به اندازه‌ای بود که فائو وضعیت ایران را از زرد به نارنجی تغییر داد و این به معنای آن است که میزان خسارت به محصولات کشاورزی و حتی باغ‌ها بسیار زیاد بوده و احتمال این‌که امنیت غذایی در کشور به خطر بیفتد بیشتر است. مبارزه با ملخ صحرایی به تجهیزات مخصوص، ماشین‌آلات و سموم نباتی نیاز دارد.

مسئولان سازمان حفظ نباتات می‌گویند برای جلوگیری از این اتفاق برنامه‌ریزی دقیقی انجام داده‌اند که شامل: دستورالعمل‌ها، رصد و پایش، اطلاع‌رسانی به کشاورزان، آموزش کشاورزان و تامین سموم و … است اما رئیس سازمان حفظ نباتات کشور شرط انجام به موقع و کارآمد این برنامه‌ها را برای کنترل آفت ملخ صحرایی در کشور را تامین مالی کافی می‌داند و می‌گوید: «در هجوم جدید به دلیل جمعیت بالای آفت نیاز به کمک و همکاری بیشتری از طریق تامین مالی مناسب است. برای مبارزه با ملخ مهاجم صحرایی در هجوم گسترده و بی‌سابقه جدید به 200 میلیارد تومان نیاز داریم. امسال فقط در سموم آفت کش افزایش قیمت 5 برابری داشته‌ایم، همچنین در سایر مولفه‌های مبارزه نیز شاهد افزایش بالای هزینه‌ها هستیم. آفت ملخ صحرایی می‌تواند روزانه 45 میلیارد تومان فقط به گندم خسارت وارد کند، میزان نیاز مالی برای مبارزه با ملخ صحرایی تنها معادل با 5 روز خسارتی است که این آفت می‌تواند به محصول استراتژیکی مانند گندم وارد کند» سعید معین نیز با اشاره به حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی واردات سم، می‌گوید: «در حال حاضر واردات این کالا با ارز نیمایی انجام می‌شود و قیمت آن نیز بالاتر می‌رود انتظار ما این است که حدود ۳۵۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومان اعتبار برای تهیه سم، ادوات سمپاشی و لوازم یدکی آن و همچنین پول بنزین فراهم شود تا بتوانیم عملیات را موفقیت‌آمیز اجرا کنیم تا خسارت چندانی وارد نشود.

 امسال حمله و ریزش‌ها به کشور ما شدیدتر از سال گذشته خواهد بود و احتمال درگیری استان‌های دیگری جز استان‌های جنوبی وجود دارد. امیدوار هستیم با همکاری مجلس و دولت اعتبارات لازم برای این مساله فراهم شود.» هجوم ملخ‌های صحرایی می‌تواند در شرایط فعلی کشور نگرانی‌هایی در زمینه امنیت غذایی ایجاد کند و همین موضوع ضرورت توجه ویژه برای مقابله با این آفت را بیشتر می‌کند.