دفاتر خدمات مسافرتی به دهمین ماه رکود سفر رسیدند

آژانس‌های بی‌مسافر

رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر هوایی و گردشگری: 40 هزار نفر از گردونه فعالیت در آژانس‌های مسافرتی خارج شده‌اند.

|پیام ما| آژانس‌های مسافرتی هنوز بی‌مسافرند. 10 ماه از رکود بزرگ می‌گذرد. کرونا از اسفند ماه سال پیش سفر را تعطیل کرده و گردشگری را به اغمایی طولانی برده است. بر اساس آماری که رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر هوایی و گردشگری عنوان کرده در حال حاضر فقط 20 درصد از کسب و کار‌های حوزه آژانس‌های مسافرتی باقی مانده‌اند و باقی دفاترشان را تعطیل کرده‌اند. همین آژانس‌های باقی‌مانده هم بیش از 60 تا 70 درصد تعدیل نیرو داشته‌اند و مابقی آژانس‌ها به بازار بورس، دلار و سکه کوچ کردند.

رکود پیش از آمدن ویروس مرموز آغاز شده بود. از سیل‌های زمستان 97 تا اردیبهشت 98، تا گرانی بنزین و ناآرامی پاییز سال پیش و زمستان 98 که ویروس سررسید. گردشگری امسال با ناامیدی آغاز شد؛ در مهمترین تعطیلی سال، سفر تعطیل شد و همه در خانه‌هایشان نشستند. فعالان گردشگری گمان می‌کردند دیر یا زود ورق برمی‌گردد و خسارت جبران می‌شود اما ناامیدی ادامه پیدا کرد و زیان روی زیان آمد. درست در زمانی که مدیران وزارتخانه جوان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بر گردشگری تمرکز کرده بودند، رکود گردشگری بزرگ‌تر شد. در این احوال، تورم هم ادامه پیدا کرده  و اکنون کسادی بازار سفر را می‌توان در کرکره‌های پایین‌کشیده و چراغ‌های خاموش آژانس‌های گردشگری و فرودگاه‌های خلوت دید. 

آژانس‌ها بیمه نبودند

این‌طور که حرمت‌اله رفیعی، نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران و رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر هوایی و گردشگری گفته، آژانس‌های مسافرتی و گردشگری فقط در دو ماه نخست همه‌گیری کرونا یک هزار میلیارد تومان خسارت دیده‌اند و این در حالی است که «دولت هم هیچ تسهیلاتی در حوزه مالیات‌ستانی و بیمه برای آژانس‌ها در نظر نگرفته است.» به گفته او از ابتدای همه‌گیری ویروس کرونا حدود 40 هزار نیرو در آژانس‌های مسافرتی از گردونه فعالیت خارج شده‌اند. در خبری که روابط عمومی اتاق تهران منتشر کرده از قول رفیعی گفته شده که دولت از کسب و کارهای حوزه گردشگری هیچ حمایتی نکرده است. «صنعت گردشگری در جهان با شیوع بیماری کرونا، متحمل آسیبی جدی شد و خسارات این صنعت در ایران شاید بیش از سایر نقاط جهان است. از این جهت که اغلب کشورها حمایت‌ها و تسهیلاتی را برای جبران زیان‌های ناشی از کرونا در نظر گرفتند، اما در ایران چنین تسهیلاتی ارائه نشد.»

رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافر هوایی و گردشگری میزان خسارت را با جزئیاتش شرح داده:‌ «فقط در بخش آژانس‌های هواپیمایی و نه در هتل‌ها، ایرلاین‌ها و مراکز بین راهی، 50 هزار نفر شاغل بودند که این تعداد اکنون به کمتر از 10 هزار نفر کاهش پیدا کرده است. این بدان معناست که بیش از 40 هزار نفر در این بخش از گردونه فعالیت خارج شده‌ و شغل خود را از دست داده‌اند. در حالی که اگر دولت، همان تسهیلات حداقلی که ما پیشنهاد کردیم را ارائه ‌می‌کرد، این 40 هزار نفر اکنون سربار دولت نمی‌شدند.»

به گفته او اکنون حدود 20 درصد از کسب‌و‌کار‌های حوزه آژانس‌های مسافرتی باقی‌مانده‌اند و بقیه دفاتر خود را تعطیل کرده‌اند. از تعداد باقی‌مانده هم بیش از 60 تا 70 درصد تعدیل نیرو داشته‌اند، یعنی اگر دفتری پیش از این با 100 نیرو فعالیت ‌می‌کرد، اکنون با 20 نفر سرپا مانده و به امورات خود رسیدگی ‌می‌کند.

نائب رئیس انجمن صنفی دفاتر گردشگری، مسافرتی و هوایی استان اصفهان گفته فقط در این استان، ۷۵ درصد دفاتر تعطیل شدند. محمدحسن ظریفی به ایمنا چنین آماری داده: «پیش از شیوع ویروس کرونا ۴۱۷ دفتر خدمات سفر در سطح استان اصفهان فعالیت داشتند که هم‌اکنون حداقل ۷۵ درصد این دفاتر تعطیل شدند. تعداد بسیاری از آژانس‌ها با قدمت‌های بالای ۱۵ سال تعطیل شده و پرسنلی که سال‌ها در این صنف فعالیت کرده بودند، بیکار شدند.» از نگاه او شیوع کرونا و افزایش نرخ دلار تاثیر به‌سزایی در کاهش میزان سفرها و فعالیت‌های مرتبط با گردشگری داشته است.

هیچ تسهیلاتی برای گردشگری

در دو ماه نخست شروع همه‌گیری در ایران، یعنی در اسفند و فروردین، طبق اعلام نایب رئیس کمیسیون گردشگری اتاق بازرگانی تهران میزان خسارتی که آژانس‌ها متحمل شدند، حدود یک هزار میلیارد تومان برآورد شد اما این فقط زیان درآمدی است. از این میزان 40 درصد به زیان‌های ناشی از کاهش گردشگری داخلی و 60 درصد نیز به گردشگری خارجی باز ‌می‌گشت. «بنابراین، می‌توان گفت که زیان آژانس‌ها به ازای هر ماه 500 میلیارد تومان است که 200 میلیارد تومان آن از محل کاهش گردشگری داخلی پدید آمده است.» رفیعی معتقد است که دولت‌مردان هنوز به این باور که صنعت گردشگری ‌می‌تواند چرخ اقتصاد را بچرخاند، نرسیده‌اند. او با بیان این‌که دولت هیچ تسهیلاتی برای فعالان حوزه گردشگری در نظر نگرفت، در توضیح دلایل این تعطیلی گفته است:‌ «آژانس‌ها در این مدت، افزوده‌ای نداشتند که بتوانند مالیات بر ارزش افزوده بپردازند. دولت اعلام کرده بود که در حوزه مالیات تسهیلاتی در نظر می‌گیرد اما در نهایت مالیات‌ستانی را سخت‌گیرانه‌تر کرده و دوایر مالیاتی مشکلات بیشتری را برای کسب و کار‌ها ایجاد کرده‌اند. ما گفتیم وام بلاعوض نمی‌خواهیم و درخواست کردیم، وام کم‌بهره تک‌رقمی به آژانس‌های مسافرتی پرداخت شود که دست‌کم سرپا بمانند، در مقابل فرمول اعطای وام به قدری سخت‌گیرانه شد که اگر به ظاهر بهره آن 12 درصد تعیین شده، در اصل با بهره 24 درصدی باید بازپرداخت شود. همچنین یکی دیگر از درخواست‌های ما این بود که حق بیمه 23 درصدی دفاتر دریافت نشود و دولت نیز اعلام کرد که آن را امهال ‌می‌کند؛ در حالی که این حق بیمه نیز به روش‌های سخت‌گیرانه‌ای اخذ شد. مسئله این است که دولت نه‌تنها کمکی به این بخش نکرده که سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در حوزه گردشگری را هم پایمال ‌می‌کند و معلوم نیست آینده این صنعت به کجا ختم شود.»

نایب رئیس انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی از سوی دیگر معتقد است انتظارات صنفش از دولت محقق نشده است. «بارها ذکر کردیم که دولت اگر کاری برای اصناف ضرر دیده از شیوع ویروس کرونا نمی‌کند، آسیب هم نرساند. با وجود این‌که چند روز پیش سازمان امور مالیاتی نامه‌ای زد مبنی بر این‌که فعلاً به پرونده‌های مالیاتی ورود نمی‌کند، اما همچنان گرفتاری‌هایی وجود دارد. اصناف مختلف تعطیل هستند، اما سازمان مالیاتی مشغول بررسی تراکنش‌ها از سال ۱۳۹۳ است، آن هم در شرایطی که دفاتر خدمات سفر از زمستان سال گذشته تا امروز کار نکردند.» به گفته او با ادامه رکود، این صنف کارشناسان و صاحب‌نظران برجسته بسیاری را از دست داده که ترک کار کرده‌اند.

این سوالی است که او در پایان حرف‌هایش پرسیده: «دفتری که یک سال و نیم است کار نکرده چطور می‌تواند پاسخ تراکنش‌های بانکی سال ۱۳۹۳ را بدهد؛ مگر کارشناسان و تصمیم‌گیرندگان سازمان امور مالیاتی در این کشور زندگی نمی‌کنند؟»

سنگ‌هایی پیش پای فعالان سفر

انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی استان اصفهان نزدیک یک ماه پیش با ولی تیموری، معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی جلسه‌ای برگزار کرد. حاضران در آن جلسه از دغدغه‌ها و مشکلات صنف‌شان گفتند و تیموری از طرف وزارتخانه متبوعش قول‌هایی داد. نتیجه چه شد؟ نائب رئیس انجمن صنفی دفاتر گردشگری، مسافرتی و هوایی استان اصفهان به ایمنا گفته است که هیچ. «هیچ اتفاقی رخ نداد. هنوز دفاتری در استان‌ها هستند که نتوانستند طلب‌های خود را از دفاتر همکار در تهران بگیرند. چندی پیش دولت اعلام کرد که بسته حمایتی پرداخت شود که شامل امهال وام‌ها در کل سال ۱۳۹۹ است؛ اما هیچ بانکی مصوبه هیات دولت را نمی‌پذیرد. یکی دیگر از موارد نیز امهال بیمه‌ها بود که هنوز محقق نشده است. همچنین قبوض نیز قرار بود امهال شود که همچنان بخشی از آن نیز محقق نشده است. شرایط برای اخذ وام کرونا نیز بسیار دشوار است، یک وام ۱۵۰ میلیونی نیاز به چند ضامن، سند و غیره دارد ضمن این‌که بهره آن بین ۱۲ تا ۱۸ درصد است. همکاران ما از گرفتاری‌های خود ناله می‌کنند و این سنگ‌ها هم جلوی پای آن‌ها قرار می‌گیرد. دولت اگر قصد کمک کند، باید شرایط را تسهیل کند.»