سایت خبری پیام ما آنلاین | زخم بر پیکر رودخانه‌ها

زخم بر پیکر رودخانه‌ها





۱۱ اردیبهشت ۱۳۹۸، ۱۱:۵۰

زخم بر پیکر رودخانه‌ها

برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها، تبعات زیست محیطی بسیاری به دنبال دارد

 

برداشت شن و ماسه برای فعالیت های عمرانی از جمله فعالیت های مخربی است که بر رودخانه ها تحمیل می شود. 

طی سال‌های اخیر برداشت بی‌رویه شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها در سایه نبود نظارت‌ کافی افزایش‌یافته که برای کاهش آسیب به محیط‌زیست و اکوسیستم‌های آبی نیازمند عزم جدی در برخورد بامتخلفان هستیم.

در این میان متاسفانه بستر رودخانه‎ میناب نیز آماج تاخت و تاز شرکت های شن و ماسه قرار گرفته و برداشت های خارج از قاعده از بستر این رودخانه همچنان ادامه دارد.

محمد دادشاهی از فعالان محیط زیست می‌گوید:تعرض و تعدی به بستر رودخانه میناب و برداشت بی رویه شن و ماسه از آن، این گنجینه ارزشمند طبیعی را به ورطه نابودی کشانده است.

 وی وارد شدن خسارت به ساکنان حاشیه رودخانه، باغات و زمین های کشاورزی را یکی از تبعات برداشت شن از بستر رودخانه دانسته و اضافه می‌کند: «این در حالی است که استخراج و برداشت شن و ماسه از رودخانه ها در برخی کشورها نظیر انگلستان، آلمان، فرانسه، هلند و سوئیس به شدت ممنوع است.ما در شهرستان میناب واقعا نمی دانیم چه ارگان و دستگاهی متولی برخورد با معضل برداشت های غیر مجاز شن و ماسه از بستر رودخانه است. عواقب و آثار منفی برداشت بی رویه و غیر فنی مصالح از رودخانه ها در اکثر موارد قابل جبران نیست و رودخانه میناب اکنون از این مرحله هم عبور کرده است.این که عده ای بدون در نظر گرفتن موازین حفاظت محیط زیست، رودخانه میناب را در سال های اخیر غارت کرده و می کنند اما مسئولان و دستگاه های ذی ربط جلوی  آنها را نمی گیرند جای سئوال است.»

آنطور که خبرگزاری شبستان گزارش می‌دهد محمد علی مویدی یکی دیگر از فعالان محیط زیست به اثرات تخریبی برداشت شن و خطرات زیست محیطی آن اشاره و می‌گوید: «برداشت شن از رودخانه اثر تخریبی و خطرات زیست محیطی فراوانی به دنبال دارد.

رودخانه میناب علاوه بر تغییرات طبیعی خود، تحت تأثیر دخالت های نادرست انسان در معرض تخریب و دگرگونی قرار گرفته و این آینده خوبی را به همراه ندارد. درست است که ما برای پیشرفت و توسعه طرح های عمرانی به مصالحی نظیر شن و ماسه نیازمند هستیم اما نباید نگاه ما تنها به مصالح رودخانه ای و آسان بودن هزینه استحصال آن باشد بلکه باید به سمت روش های نوینی همچون بازیافت شن از بتن های تخریب شده یا سایر نخاله های محتوی شن و ماسه حرکت کنیم. شکی نیست که تداوم برداشت بی رویه شن و ماسه از رودخانه میناب و بحران های زیست محیطی آن در آینده ای نزدیک گریبان جوامع محلی و به ویژه ساکنان حاشیه رودخانه را خواهد گرفت همانطور که هم اکنون در برخی نقاط آثار مخرب این برداشت ها خود را نشان داده و می دهد.»

خسارت جبران ناپذیر 

برداشت شن و ماسه

رئیس هیئت‌مدیره یک موسسه محیط زیستی دیگر نیز درباره برداشت غیرمجاز شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها می‌گوید: برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها آسیب‌رسان بوده و تبعات منفی در پی دارد.

 آنطور که مهر گزارش می دهد سعید شفقتی چروده با بیان اینکه این برداشت‌ها چه دارای مجوز قانونی باشد و یا نباشد خسارات زیست‌محیطی خود را بر جای می‌گذارد، افزود: بااین‌حال در برخی از رودخانه‌ها شرکت‌های پیمانکاری با مجوز و نظارت دستگاه‌های دولتی برای تأمین مصالح موردنیاز راه‌سازی و ساختمان‌سازی اقدام به برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها می‌کنند که نوع و مدت قراردادهای آنان نیز جای بحث داشته و نیازمند تجدیدنظر است.

وی با اشاره به اینکه در برخی اوقات نحوه نظارت‌ها و بهره‌برداری‌ها تناقض دارد، اضافه می کند: در کنار این بهره‌برداران، آنچه امروزه نگران‌کننده بوده دست‌اندازی برخی سودجویان و سوداگران به بستر رودخانه‌هاست، که به‌مراتب مخرب‌تر و برای اکوسیستم رودها تهدیدکننده است. 

 سوداگرانی که در طول شب با تراکتور و سایر خودروها اقدام به بارگیری و حمل ماسه از رودخانه‌ها می‌کنند، گاه چنان جسارت به خرج می‌دهند که در روز روشن به بستر رودخانه زده و اقدام به برداشت شن و ماسه می‌کنند. این افراد سودجو از ماشین‌آلاتی چون بیل مکانیکی و لودر نیز بهره می‌برند.

علاوه بر این موارد واگذاری حق برداشت از منابع رودخانه‌ای به دهیاران روستاهایی که در مجاورت رودخانه واقع‌شده‌اند نیز به بهانه مصارف روستایی صورت گرفته که می‌تواند در آینده تبدیل به یک معضل شود. رشد بی‌رویه و بی‌سابقه ساخت‌وسازهای روستایی که بعضاً در حریم و یا بستر قدیمی رودها اتفاق افتاده، در سال‌های اخیر برداشت‌های تخریب‌گرانه و بی‌ضابطه را ترویج کرده است. 

مرجع صدور مجوز برداشت 

سازمان صمت است

صدور مجوز برای برداشت شن و ماسه، نظارت بر این برداشت و ممانعت از برداشت‌های غیراصولی و غیرمجاز ازجمله موارد حساس در حوزه حراست از منابع طبیعی و محیط‌زیست است.

این وضعیت در استان‌های شمالی کشور نیز مشاهده می‌شود. آنطور که مدیرکل اداره حفاظت محیط‌زیست گیلان درباره وضعیت برداشت شن و ماسه از بستر رودخانه‌ها می‌گوید: مرجع صدور مجوز برداشت و حمل مصالح سازمان صمت است که با توجه به محل استقرار محدوده مورد درخواست در مجاورت، حریم و یا بستر غیرفعال رودخانه، پس از کسب موافقت شرکت آب منطقه‌ای و اداره حفاظت محیط‌زیست «به‌منظور رعایت ملاحظات و ضوابط زیست‌محیطی» مجوز برداشت موقت با حجم و عمق مشخص صادر می‌شود.

قربانعلی محمدپور می‌گوید: پس از صدور مجوز، پایش و نظارت مستمر از سوی شرکت آب منطقه‌ای، ادارات حفاظت محیط‌زیست، صمت و دستگاه‌های انتظامی و قضایی در حدود ضوابط و اختیارات هریک صورت می‌گیرد. میزان و نحوه برداشت نیز از سوی مراجع صدور مجوز با رعایت ضوابط زیست‌محیطی که در مجوزهای صادره از سوی سازمان صمت اعلام می‌شود و میزان و نحوه برداشت، توسط هیئت نظارت بر معادن مرکب از شورای حفظ حقوق بیت‌المال و نمایندگان صمت، آب منطقه‌ای، حفاظت محیط‌زیست و فرمانداری‌ها پایش و نظارت می‌شود.

 

به گفته او، برداشت غیراصولی شن و ماسه موجب اختلال در مهندسی رودخانه و تغییر مشخصات مورفولوژیک و هیدرولیک رودخانه شده و با افزایش روند فرسایش و کف کنی بستر و آبشویی حاشیه‌ها، باعث ناپایداری و تخریب کناره‌ها می‌شود.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *