300 دشت کشور در خطر فرونشست

رییس سازمان زمین‌شناسی: 300 دشت براثر برداشت بی رویه آب از ذخایر زیر زمینی در معرض فرونشست هستند

به دنبال برداشت بی‌رویه آب از سفره‌های آب زیر زمینی، هم‌اکنون 300 دشت کشور در خطر فرونشست قرار گرفته‌اند.

رییس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی، قدیمی‌ترین نشست زمین در کشور را مربوط به سال1346 و دشت رفسنجان دانست و گفت: چنانچه فرونشست زمین به بیش از چهار میلیمتر برسد، وضعیت بحرانی خواهد شد.

تا همین چند سال پیش این مساله در کشور ما بحرانی نبود اما با توجه به خشکسالی سال‌های اخیر، کمبود آب و استفاده بی‌رویه از منابع آبی زیر زمینی، فرونشست‌های خبرسازی همچون دشت کبودرآهنگ همدان در کشور ایجاد شد.  همین موضوع سبب شد که از دو ماه پیش وزارت راه و شهرسازی موظف شود برای انتقال خطوط جاده‌ای و ریلی از سازمان زمین شناسی استعلام بگیرد. راضیه لک رییس سازمان زمین می‌گوید: نمونه های فرونشست در دشت نیشابور به 12 سانتیمتر و در دشت مشهد به 25 سانتیمتر افزایش یافته و در این زمینه 609 محدوده مطالعاتی مشخص شده است.

به گفته او، بررسی مسائل فرونشست زمین در کشور بر عهده سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی است و در این پیوند پروژه ای با اعتبار اندک آغاز شده است.

فرو چاله ۱۰۰۰ متر مربعی در کبود راهنگ

حدود بیست روز گذشته بود که فروچاله بزرگی در نزدیکی روستای کرد آباد بخش مرکزی شهرستان کبود راهنگ ایجاد شد. مساحت این فرو چاله حدود هزار متر مربع و عمق آن ۱۰۰متر اعلام شد. به دنبال این ماجرا اسماعیلی مدیر جهاد کشاورزی شهرستان کبود راهنگ اعلام کرد: « این هشتمین فروچاله در روستای کردآباد ، پانزدهمین فروچاله در شهرستان کبودراهنگ و سی امین فروچاله در اطراف نیروگاه شهید مفتح است.» 

حفر چاه‌های مجاز و غیر مجاز، برداشت بی رویه آب‌های زیرزمینی در طول چند دهه گذشته و کاهش و افت سطح منابع آب زیرزمینی و فشردگی بافت خاک، از جمله دلایل این اتفاق است.

تهدیدی که جدی

 گرفته نمی‌شود

فروچاله همدان، اولین فروچاله دشت ایران نبود اما این فروچاله سبب شد بار دیگر حواس‌ها جلب این موضوع وخطرات آن شود. در همین زمان یکی از اعضای هیات علمی گروه زمین‌شناسی دانشگاه بوعلی‌سینا همدان نسبت به خطرات این موضوع برای جان ساکنان این مناطق هشدار داد. محمدحسین قبادی با انتقاد از بی‌تفاوتی مسوولین نسبت به این قضیه گفت: این اولین فروچاله نبوده و آخرین هم نخواهد بود. 

به گفته قبادی احتمال وقوع فروچاله در همه جای دشت‌ها وجود دارد بنابراین مسوولان باید فکری برای این موضوع داشته باشند. چرا که این پدیده یک تهدید جدی برای جان ساکنان منطقه به شمار می‌آید.

در پدیده فروچاله، زمین به یکباره فرو می‌ریزد. هم اکنون ۱۴ استان ایران از جمله تهران، کرمان، یزد، اصفهان، خراسان رضوی، همدان، فارس، آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، سمنان، البرز، قزوین، مرکزی، اردبیل و گلستان با این پدیده زیست محیطی روبرو شده‌اند.

راه حل ماجرا چیست؟

برای مقابله با این معضل، برخی از تغذیه مصنوعی سفره‌های آب زیر زمینی و تزریق آب به زمین سخن می‌گویند. اما کارشناسان معتقدند این راه هم نمی‌تواند مشکل را حل کند چراکه آب برداشت شده بسیار بیشتر از این آب تزریقی است.

به گفته ستوده مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان همدان، انسداد چاه‌های غیر مجاز، تغییر الگوی کشت، آبیاری قطره‌ای و ایجاد کشت‌های گلخانه‌ای می‌تواند به بهبود این روند کمک کند.

همچنین نیاز است برای کنترل این پدیده ، نقشه پهنه‌بندی فروچاله‌ها تشکیل شود. و انجام کارهایی همچون استعلام از سازمان زمین شناسی برای کارهای عمرانی تا حدی می‌تواند کمک کننده باشد.