خاموشی ارمغان خشکسالی

تابستان امسال در بهترین حالت بیش از سه هزار مگاوات کمبود برق داریم

تابستان 97 با قطعی‌های پی در پی برق در برخی شهرهای ایران آغاز شد. حالا که به نیمه تیر رسیده‌ایم، نه تنها قطع برق کاهش نداشته که به تعداد شهرها و ساعات خاموشی اضافه شده. دیروز همچنین شرکت توزیع برق پنج استان اصفهان، خراسان رضوی، همدان، البرز و کرمانشاه اقدام به انتشار جدول احتمالی خاموشی‌ها در 12 روز آینده کردند تا مشخص شود تقریبا تا پایان تیر، خاموشی در ایران ادامه دارد. این در حالی است که اگر صرفه‌جویی در مصرف برق صورت نگیرد احتمال ادامه خاموشی‌ها تا پایان فصل گرما کم نیست. خاموشی‌هایی که صدای مردم را درآورده.

 این برای اولین بار است که قطع برق در تابستان در کشورمان به مرحله بحران نزدیک شده است.  اگرچه سال گذشته هم در دو روز رکورد مصرف برق در تاریخ کشورمان شکست اما خاموشی گسترده‌ای رخ نداد. 

وزارت نیرو اعلام کرده تأمین برق مصرفی در تابستان سال جاری با توجه به کاهش حجم بارندگی‌ها و در نتیجه کاهش ظرفیت نیروگاه‌های برقابی با مشکل مواجه است و پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد به‌طور متوسط کمبود تقاضای توان مصرفی بیش از 5000 مگاوات در فصل تابستان است. 

اما چرا تاکنون در ایران با مشکل کمبود برق به حدی که خاموشی‌های پی در پی رخ دهد، مواجه نبودیم؟ با مرور آمارهای زیر که از گزارش اخیر مرکز پژوهش‌های مجلس درباره بحران تامین برق در تابستان برداشته شده‌اند، می‌توانیم به پاسخ این سوال برسیم. (نمودارها و جداول را در صفحه 6 ببینید)

قدرت نامی و قدرت عملی نیروگاه‌های کشور

بررسی روند قدرت نامی و قدرت عملی نیروگاه‌های کشور نشان می‌دهد در دهه اخیر روند رشد قدرت عملی نیروگاه‌ها صعودی بوده اما شیب آن در سال 91 به بعد نسبت به سال‌های قبل از آن کاهش یافته است.

فاصله بین حداکثر تقاضا با حداکثر توان تولیدی

مهم‌تر از قدرت نامی و قدرت عملی نیروگاه‌ها، رعایت فاصله ایمن بین حداکثر تقاضای مصرفی با حداکثر توان تولید برق است. تقریباً در تمامی سال‌های 1386 تا 1396 میزان تقاضای مصرفی در روزهای بحرانی سال بیش از حداکثر توان تولید شبکه بوده است. این نمودار نشان می‌دهد که در سال جاری هم تقاضای مصرفی بیش از توان تولید برق خواهد بود. در نمودارها و جداول بعدی می‌بینیم که امسال توان تولید برق کمتر شده است.

پیش بینی مصرف در سال 97

مرکز پژوهش‌های مجلس برای پیش‌بینی میزان مصرف سال 1397، از رفتار مصرفی دهه اخیر بهره گرفته و مقادیر اوج توان مصرفی سال 1397 برای سه سناریوی حداقلی، متوسط وحداکثری را به ترتیب 55500 ، 57000 و 58500 مگاوات پیش‌بینی کرده است.

نقش نیروگاه‌های برقابی در تامین توان

نیروگاه‌های برقابی در سال‌های گذشته نقش زیادی در تامین برق در روزهای اوج مصرف داشتند. در نمودار چهار می‌بینید که سال گذشته 9000 مگاوات از برق مصرفی کشور از طریق این نیروگاه‌ها تامین شده است. در سال جاری اما با یک چالش بزرگ روبرو هستیم. براساس اعلام وزارت نیرو 30 درصد بارندگی در ایران نسبت به سال زراعی قبل کاهش داشته. بدین ترتیب توان تولید برق نیروگاه‌های برقابی در خوش‌بینانه‌ترین حالت به 6000 مگاوات در سال جاری کاهش می‌یابد.

در نمودار روبرو هم می‌بینیم که  در ساعات اوج مصرف به توان نیروگاه‌های برقابی بیشتر نیاز است اما خشکسالی باعث شده ظرفیت تولید این نیروگاه‌ها کم شود.

کاهش توان تولید برق

در جدول زیر می‌بینیم که ظرفیت تولید برق کشور نسبت به سال گذشته 1400 مگاوات کم شده است.

کمبود قطعی برق

براساس اعلام وزارت نیرو، توان تولید برق کشور در سال 97 حدود 52000 مگاوات است. مقایسه این میزان تولید با پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس از میزان مصرف برق در این سال، نشان از کمبود قطعی برق دارد.