اختصاص بودجه مستقل برای دریاچه ارومیه، رود کارون و اروندرود، خبری از تالاب بیابان شده نیست
احیای جازموریان
در بودجه 96 گم شد

اختصاص ردیف اعتباری برای احیای تالاب جازموریان در حالی در 15 ماه گذشته بارها از طرف مسئولان ملی و استانی مورد تأکید قرارگرفته که در لایحه بودجه 96 خبری از احیای تالاب منشأ گردوغبار جنوب شرق کشور نیست.
«اهمیت جازموریان کمتر از دریاچه ارومیه نیست ولی اینجا مخفی مانده است» «اعتبارات لازم برای احیای تالاب جازموریان در نظر گرفته شود» این اظهارات علیرضا رزم حسینی، استاندار کرمان حدود 15 ماه پیش در جلسه با معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست کشور است. نماینده عالی دولت در استان اگرچه در این جلسه جازموریان را کمتر از دریاچه ارومیه ندانست اما حالا با نگاهی به لایحه بودجه 96 که 14 آذرماه توسط حسن روحانی به مجلس تقدیم شد، می‌بینیم که حداقل در سطح ملی درجه اهمیت جازموریان به‌اندازه دریاچه ارومیه نشده است. این در حالی است که به گفته مجید نظری، مسئول اداره بیابان‌زدایی منابع طبیعی کرمان، منشأ 25 درصد گردوغبار کشور «تالاب بیابان شده جازموریان» است. گردوغباری که ابتدای آذر گذشته آسمان مردم جنوب کرمان و هرمزگان را تیره‌وتار کرد.
جازموریان در بودجه 96 گم شد
در جدول شماره 9 لایحه بودجه 96، اعتبارات ردیف‌های متفرقه برآورد شده است. در این جدول به اعتبارات ردیف‌های موردی (موقت) اشاره‌شده است. منظور از این بخش، بودجه‌ای است که دولت در سال 96 برای موضوعات مورداشاره در نظر می‌گیرد و الزاماً در سال‌های بعد در لایحه بودجه نباید قرار گیرند. مثلاً اختصاص 100 میلیارد تومان برای ارتقای شاخص‌های توسعه جنوب استان کرمان که استاندار کرمان هم چندی پیش از آن خبر داده بود، ازآنجایی‌که جزو بودجه ثابت سالانه نیست، در این بخش قرار می‌گیرد. اگر برای احیای تالاب جازموریان هم قرار بود بودجه‌ای مستقل در نظر گرفته شود باید در این جدول می‌آمد که نیامده. این در حالی است که برای مطالعه و طراحی طرح نجات دریاچه ارومیه 15 میلیارد تومان، احیا و رفع آلودگی رودخانه کارون 67 میلیارد تومان و خارج‌سازی مغروقه های اروندرود 30 میلیارد تومان در نظر گرفته‌شده است تا مشخص شود هنوز در سطح ملی جازموریان دیده نشده است.
این در حالی است که به گفته استاندار کرمان اختصاص ردیف بودجه مستقل 100 میلیاردی برای جنوب کرمان حاصل سفر اسحاق جهانگیری، معاون اول رییس جمهور به جنوب استان بوده. حال این سؤال پیش می‌آید که اگر رایزنی مسئولان استان با جهانگیری منجر به اختصاص 100 میلیارد تومان برای ارتقای شاخص‌های توسعه جنوب استان شده، چرا این قدرت چانه‌زنی برای اختصاص بودجه برای احیای تالاب جازموریان استفاده‌نشده است؟ به‌خصوص که معاون اول رییس جمهور در همین سفر گفته بود «با احیای تالاب جازموریان موافق هستم و رییس سازمان محیط‌زیست کشورمان نیز اخطار داده که تالاب جازموریان می‌تواند یک کانون آسیب‌رسان برای کشور به شمار رود و باید حتماً تدبیری در این زمینه اندیشیده شود.»
بعد از نهایی شدن مطالعات درباره اعتبار احیای جازموریان تصمیم‌گیری می‌شود
مدیرکل محیط‌زیست استان در ارتباط با اختصاص نیافتن بودجه برای احیای تالاب جازموریان به «پیام ما» گفت: «قرار شده بعدازاینکه طرح مطالعاتی نهایی شد، طرح به سازمان برود و اگر مورد تأیید قرار گرفت بحث اعتبار آن بررسی شود.» محمود صفر زاده افزود: «جهاد دانشگاهی به بحث مطالعات ورود کرده و فکر می‌کنم مطالعات رو به اتمام است.» وی در پاسخ به این‌که فکر نمی‌کنید گذر زمان وضعیت تالاب جازموریان را بدتر از قبل کند، اظهار کرد: «ببینید بیش از دو دهه است که جازموریان با مشکل مواجه شده و یک‌شبه نمی‌شود وضعیت آن را درست کرد و باید طرح مناسبی تدوین شود.» صفر زاده از سفر قریب‌الوقوع معصومه ابتکار، رییس سازمان محیط‌زیست به استان کرمان خبر داد.
هیچ عزمی برای احیای تالاب جازموریان وجود ندارد
نماینده مردم قلعه گنج، کهنوج، فاریاب، منوجان و رودبار جنوب در مجلس دراین‌ارتباط به «پیام ما» گفت: «هیچ عزمی برای احیای تالاب جازموریان وجود ندارد. چه در استان و چه در کشور.»
احمد حمزه افزود: «تاکنون فقط وعده داده‌اند و برای درست کردن اوضاع تالاب جازموریان کاری صورت نگرفته است.» وی اضافه کرد: «دو یا سه جلسه با خانم ابتکار جلسه داشتیم، فقط می‌گویند باید چاه‌های مردم را ببندیم. این‌که راه درستی نیست.»
این نماینده در پاسخ به اینکه با این وضعیت مردمی که از بیابان شدن جازموریان در عذابند، چه باید بکنند، گفت: «مردم باید مسئولان را مجبور کنند تا عزم احیای جازموریان به وجود آید. باید این موضوع را به یک مطالبه عمومی تبدیل کنند چراکه از طرف مسئولان تاکنون عزمی وجود نداشته است.»

روزگار ناخوش جازموریان
تالاب جازموریان که به‌عنوان یکی از بکرترین عرصه‌های طبیعی، در جنوب استان کرمان و هم‌مرز با استان سیستان و بلوچستان واقع‌شده است، تنها حوزه آبریز استان کرمان محسوب می‌شد که چندین سال از خشک شدن آن می‌گذرد. برخی کارشناسان معتقدند دلیل اصلی بروز خشک‌سالی در باتلاق جازموریان عدم رعایت حق السهم آب این اکوسیستم منطقه‌ای است درواقع به دلیل احداث سد در بالادست این تالاب، آبی برای تغذیه جازموریان وارد این عرصه نمی‌شود. هلیل رود اسیر سد جیرفت و سد بافت است و چندین سد نیز هم‌اکنون بر روی سرشاخه‌های هلیل در حال احداث است و بم پور نیز چنین سرنوشتی دارد.
برآیند تمام این موضوعات در کنار حفر بسیار زیاد چاه‌های غیرقانونی به سمت خشکیدگی و فاجعه زیست‌محیطی در جنوب کرمان پیش می‌رود به‌طوری‌که بخش قابل‌توجهی از جنگل‌های حاشیه هلیل رود نیز در کنار علوفه زارها و عرصه‌های گیاهی اطراف جازموریان خشکیده است و جازموریان به یکی از اصلی‌ترین کانون‌های ریز گرد در جنوب شرق کشور تبدیل شده است. تالابی که 2 برابر دریاچه ارومیه است و زمانی تأمین‌کننده علوفه هرمزگان و کرمان بوده، چندین سال است که به بیابان تبدیل‌شده و مردم جنوب کرمان را درگیر مشکلات زیادی کرده است.

جلساتی که فعلاً نتیجه نداشته
مهر 94 بود که معصومه ابتکار، رییس سازمان حفاظت محیط‌زیست کشور برای بررسی وضعیت تالاب جازموریان به کرمان سفر کرد و قول داد که برای احیای این تالاب همکاری کند. رزم حسینی هم درخواست کرد که اعتبار مناسبی در این خصوص تعلق گیرد. بهمن 94 هم استاندار و هیأت همراهش برای پیگیری بیشتر به دیدار ابتکار در تهران رفتند. رییس سازمان محیط‌زیست نتیجه جلسه را این‌گونه عنوان کرد: «کارگروه حوزه آبخیز تالاب جازموریان باید هرچه سریع‌تر زیر نظر سازمان حفاظت محیط‌زیست تشکیل و بررسی‌ها و مطالعات لازم انجام شود.» اردیبهشت‌ماه سال جاری هم ابتکار در جریان سفر رییس جمهور به استان، به جنوب کرمان رفت. او پس‌ازاین سفر در تلگرامش نوشت که «برای احیای تالاب جازموریان ضرورت دارد الگوی مدیریت منابع آب و مصارف بخش کشاورزی با توجه به گستردگی چند صد هزار هکتاری مجتمع‌های کشاورزی منطقه اصلاح شود. متوقف کردن استفاده از چاه‌های آب غیرمجاز و تأمین حق آبه تالاب جازموریان از دیگر برنامه‌هاست. منشأ ۲۵ درصد از گردوخاک موجود کشور از تالاب جازموریان است و بحث احیای آن در دستور کار محیط‌زیست قرار دارد.» شهریور امسال هم خبر آمد که جهاد دانشگاهی «مطالعات احیای جازموریان» را آغاز کرده است و حالا 15 ماه پس از اولین جلسه مسئولان استانی با رییس سازمان محیط‌زیست در خصوص احیای جازموریان، اختصاص ندادن بودجه برای احیای این تالاب تردیدها را دراین‌باره افزایش داده است.