یادداشتی بر مستند هوتک در شیدایی
تشنه در آتش
حمید میرحسینی
درباره آیین‌های عاشورایی، فیلم و برنامه فراوان ساخته شده و اغلب هم در حد گزارش‌هایی از سر ذوق‌زدگی بوده‌اند در میان آیین‌ها و مراسم مربوط به واقعه کربلا، تعزیه به مثابه مردمی‌ترین هنر این سرزمین، جایگاه ویژه‌ای دارد. و این نکته‌ای است که متاسفانه نخست بیگانگان کشف کردند و به ما یادآور شدند. کسانی هم‎چون چلکفسکی استاد هنر دانشگاه نیویورک که سال‌های متمادی روی این گونه نمایشی کار و پژوهش کرد. و پس از او کسانی مثل پیتر بروک کارگردان نام‌دار بریتانیایی و دیگران که ابعاد مختلف هنری و فرهنگی تعزیه را بازشناسایی کردند.
تعزیه در اشکال گوناگون آن این واقعه تاریخی را که در سال ۶۱ هجری اتفاق افتاده، روایت می‌کند. درباره واقعه کربلا در کتاب «آثار الباقیه» ابوریحان بیرونی آمده است:«روز دهم محرم که به نام عاشورا معروف است، حسین ابن علی به شهادت رسید. حسین و خانواده او در نهایت تشنگی به حمام خون درآمدند و سپس خیمه‌ها به آتش کشیده شد و تن‌هایشان در زیر سم اسبان قرار گرفت. در تاریخ بشری، کسی شاهد این ‌گون قساوت نبوده است.» چنان‌که از همین متن کوتاه نیز پیداست، واقعه کربلا از نظر درون‌مایه و ساختار تراژیکش، ظرفیت فوق‌العاده‌ای برای تبدیل شدن به نمایش‌ دارد. فیلم‌های متعددی از تعزیه‌های معروف در آرشیو‌ها وجود دارد که اغلب خود نمایش را تصویر کرده‌اند. اما در فیلم «هوتک در شیدایی» مراحل مختلف آماده‌سازی یک تعزیه و همچنین زندگی واقعی بازیگران تعزیه را دست‌مایه قرار داده و کوشیده ام مخاطب اثر را با مراحل مختلف اجرای این نمایش از ابتدا تا انتها آشنا کنم.
در واقع از ساختار سنتی تعزیه به‌عنوان الگو در پرداخت فیلم بهره برداری کرده ام. امید است که این تلاش دو ساله مورد وثوق مخاطب قرار گیرد.