کاروان سرای حاج مهدی؛ دو قرن تجارت کرمان

کاروان‌سراهاى ایران از جمله بناهاى با ارزش معمارى سنتى این دیار محسوب مى‌شوند که از روزگارهاى دور به یادگار مانده‌اند. هدف از ایجاد کاروان‌سراها توقف و اتراق موقت به منظور پیدا کردن آمادگى براى ادامه مسیر یا بارگیرى و باراندازى و داد و ستد بوده است.
کاروان‌سراهاى شهر کرمان و سایر شهرهاى استان به دلایل تجارى، اقتصادى، سیاسى، مذهبى و … به وجود آمده‌اند.
مالکیت کاروان‌سراهاى استان به شکل دولتى، خصوصى و موقوفه بوده است. مانند کاروان‌سراى وکیل کرمان از گروه کاروان‌سراهاى دولتى، کاروان‌سراى زردشتیان از گروه کاروان‌سراهاى خصوصى و کاروان‌سراهاى هنود و گنجعلى‌خان در زمره کاروان‌سراهاى موقوفه هستند.
برخی از این کاروان سراها به نام سازندگان شان معروف می شده اند مانند کاروان سرای حاج آقاعلی، میزراحسین، گنجعلی خان و…
کاروان سرای حاج مهدی نیز به نام سازنده اش مشهور شده است. این کاروانسرا مربوط به دوره قاجار است و در کرمان، بازارمیدان قلعه واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اردیبهشت ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۸۶۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. این کاروان‌سرا رو به روى کاروان‌سراى هندوها و در جوار کاروان‌سراى چهارسوق واقع شده و بیش از یک قرن قدمت دارد. این کاروان‌سرا در ابتدا به دست زردشتى‌ها تأسیس و اداره مى‌شد. اگر چه قدمتی کمتر از کاروان سراهایی چون هندوها وکیل و گنجعلیخان دارد، با این وجود از جایگاه خاصی برخوردار و یاد آور روزگاری است که برخی از زرتشتیان و دیگر اقلیت های مذهبی در برخی حجره های آن به تجارت مشغول بودند.
این کاروانسرا دارای 14حجره و دو در است که یکی در بازار میدان قلعه و دیگری در کوچه معروف به سینما تابان قرار دارد. وضعیت کنونی آن به گونه ای است که اگر تعمیراتی درآن صورت گیرد قابل استفاده خواهد بود.
این مکان تاریخی زیبا و دیدنی با قدمتی بیش از 180 سال متعلق به تاجری به نام بوده که در زمان حیات خود ساخت آن را آغاز و توسط فرزند ارشد وی (عبد الغفار) بنا بر وصیت پدر تکمیل گردیده است.