روحی؛ معاون حفظ و احیای اداره کل میراث فرهنگی استان:
مردم باید به بافت تاریخی برگردند

ناصر شجاعی- حمید روحی مردی خستگی ناپذیر و نام آشناست. وی از خاندان بزرگ روحی کرمانی است که با جستجو در بین بزرگان و اجدادش، می توان با چهره های نام آشنای ملی و منطقه ای رو به رو شد که هر کدام در تاریخ ایران با افتخار زیست کرده و کارهای بسیار بزرگی را یا بنیان گزار بوده اند و یا این که به نیکی در تاریخ ایران جاودانه شده اند. هر کدام از خاندان روحی اسطوره ای در زمان خود و تاثیر گذار در تاریخ ایران بوده اند. می توان به گزیده ای از نام های این بزرگ مردان و نام آوران، این چنین اشاره کرد:از جمله؛ شیخ احمد روحی کرمانی، بنیانگذار مشروطیت در ایران، که به همراه میرزا آقاخان بردسیری، سال ها با استبداد شاهان قاجار مبارزه کرد.
حکومت قاجار، آن ها را با نیرنگ از ترکیه به ایران آوردند و پوست شان را در تبریز کنده و در آن کاه کردند. هم چنین از دیگر اجدادشان عطا الملک روحی، اولین نماینده کرمان در مجلس شورای ملی را می توان نام برد و هم چنین روحانی شهیر کرمانی میرزا عبدالصمد روحی، از روحانیان متنفذ کرمانی، که مردم کرمان احترام زیادی برای ایشان قایل بودند. اولین فارغ التحصیل رشته راه سازی ایران از فرانسه، مهندس ایرج روحی بود که در زمان پهلوی اول به عنوان مدیر مطالعات و اجرای راه آهن ایران در زمینه احداث راه و راه آهن، منصوب شد و در گسترش راه و راه های ایران نقش پررنگی داشت.
گفت و گویی با حمید روحی -که سال ها در اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی فعالیت کرده- داشتم که در ادامه می آید؛

جناب آقای روحی! اصالتا اهل کجا هستید؟
ما از روحی های اهل کرمان هستیم و آرامگاه میرزا محمد روحی، پدر بزرگم، در بنای چارتاقی واقع در کنار قلعه دختر و قلعه اردشیر در پارک نوسازی واقع شده است.
به گواه تاریخ، شیخ احمد روحی کرمانی از اجداد شماست، که به همراه میرزا آقاخان بردسیری پایه گذار مشروطیت در ایران بودند، و ترور ناصرالدین شاه را ایشان برنامه ریزی می کنند که میرزا رضای کرمانی در شاه عبدالعظیم، آن را به مرحله اجرا در می آورد، لطفا توضیحات بیشتری ارایه بفرمایید!
موضوعی که خیلی برایم مهم است و دوست دارم به آن اشاره کنم، متاسفانه بسیاری فکر می کنند که مشروطه ابتدا از تبریز شروع شده است! اما به گواه بزرگان حوزه تاریخ و دانشگاه، ابتدای مشروطه از شهر کرمان و به همت شیخ احمد روحی، میرزا رضای کرمانی و میرزاآقاخان بردسیری آغاز شده است. قصد داریم به همت خانواده روحی خانه شادروان «طاهره روحی» را که ثبت آثار ملی و در اختیار سازمان می باشد را به خانه مشروطیت در کرمان تبدیل کنیم.
در حوزه میراث شنیده می شود که در حوزه های مختلف میراث، انبوهی گسترده از کارهای ارزنده، در نگاهداری و پاسداشت حفظ تاریخ و فرهنگ ایرانی را با مرمت های گسترده ای از آثار باستانی به انجام رسانده اید، که خوشبختانه از سوی آقای وفایی نیز ارج نهاده شده است. لطفا توضیح بفرمایید.
با توجه به اینکه حوزه پُست سازمانی ام که حفظ و مرمت بناهای تاریخی بود، این امکان برایم به وجود آمد که 12-10 سالی که مدیر حفظ و احیای سازمان بودم، تقریبا بیش از هزار پروژه مرمتی در سطح استان کار کردم. نگاه من به شکلی بوده که پروژه هایی را کار کنیم که در دوره های مختلف کسی به آن ها وارد نشده است، همانند؛ مقبره ملا بمان علی راجی، که از بناى آن فقط سنگ قبرى به جا مانده بود، که این مقبره را کاملا بازسازی کردیم و شاه فیروز سیرجان، که چند دهه از تخریب بخشی از آن می گذشت بازسازی کردیم.
تمام بازار کرمان، که نیاز به مرمت و بازسازی داشتند، در دوره ما و در حد توان مان کار شده است. از بازارهایی که مرمت شد می توان از بازارهای راور، زرند(سهرابی)، شهداد، سیرجان، رفسنجان نام برد. مرمت دیوار و نماهای خیابان زریسف، مرمت قلعه دختر، قلعه اردشیر، منوجان، انار، شهربابک، و… تقریبا در تمام استان کارهای خوبی انجام دادیم.
در مورد ثبت های ارزنده جهانی یونسکو چه اقداماتی را به انجام رسانده اید؟
برای باغ شاهزاده؛ در آن زمان، تا آمدن بازرسان سازمان ملل وقتی نمانده بود. انبوهی از کارهای باغ شاهزاده ماهان انجام نشده بود،که با 3 – 2 ماه تلاش شبانه روزی، مرمت باغ شاهزاده، جهت ثبت جهانی یونسکو را به انجام رساندیم. در زمان آمدن کارشناسان یونسکو با پوشانیدن لباس های سنتی بر تن کارکنان باغ شاهزاده، از سوی اعضای یونسکو؛ بسیار استقبال شد و بازرسان حس خیلی خوبی گرفتند و در نهایت این باغ به ثبت یونسکو رسید.
حوزه میراث شامل چه مواردی می شود؟
حوزه میراث بسیار گسترده است که شامل فعالیت های زیادی در زمینه تاریخ، واحدهایی چون باستان شناسی، موزه ها، حفظ و احیای بناها، پژوهش، ثبت و حریم آثار تاریخی و آزمایشگاه مرمت آثار، مردم شناسی و… پایگاه بافت تاریخی نام برد.
چه کار ویژه ای را برای حوزه میراث مد نظر دارید؟
در طی یکی دو ماه آینده، باید خیلی زود کنگره تاریخ معماری و شهرسازی ایرانی را در سطح استانی برگزارکنیم. خوشبختانه با مسولین محترم شورای شهر، حوزه عمرانی استانداری و دانشگاه های کرمان، رایزنی هایی شده است و همه قرار شده کمک بدهند. در واقع این کار بزرگ جمعی است و بازخوردش نیز برای استان مان است و خیلی هم مهم است و این را باید قطعا انجام دهیم.
مراحل ثبت آثار مادی و معنوی حوزه میراث چگونه است؟
متاسفانه در سال های گذشته به این موضوع زیاد توجه نشده است. ما پروسه ثبت معنوی، ثبت ناملموس، ثبت ابنیه تاریخی را به صورت جدی پیگیری می کنیم و بنا داریم که حداقل تا پایان سال، صد پروژه آماده ثبت داشته باشیم. یکی از مسایل مهم ما بحث بافت تاریخی است، که همه در مورد مشکلات و گرفتاری های بافت تاریخی اشراف دارند و به صورت ویژه وظیفه ماست تا به عنوان یکی از متولیان حوزه بافت تاریخی با حفظ ارزش هاى این حوزه به مشکلات مردم توجه ویژه نماییم تا با رفع موانع به رونق این بافت کمک نماییم.
چه موانع و مشکلاتی بر سر راه این طرح وجود دارد؟
از جمله مشکلات بزرگ مردم که خواستار و پیگیر حل آن هستند املاکى است که در عرصه تاریخى قلعه دختر و اردشیر کرمان قرار گرفته اند. در دوره ای شهردارى با کمک دولت بخشى از املاک را تملک نموده اند و امروز که امکان تملک وجود ندارد باید راهکار مناسب براى برون رفت از این بن بست پیدا شود که خوشبختانه با مساعدت میراث فرهنگی کشور مسیرى را براى برون رفت پیش رو گرفته ایم که به خواست خدا مشکل مرتفع گردد. از جمله فعالیت هایی که آغاز شده اصلاح حریم آثار تاریخى در راستاى حل مشکلات ساخت و سازهاى شهری است و از آن مهم تر، طى یک ماه اخیر براى تمام املاکى که در خواست ساخت و ساز آن توسط شهردارى استعلام شده، طرح نما و بدنه سازى متناسب با بافت پیرامونى ملک، توسط کارشناسان ارشد حوزه طراحى اداره کل به صورت رایگان تهیه و در اختیار مالکین قرار می گیرد تا با هماهنگى شهردارى نسبت به ساخت و ساز اقدام نمایند. باید آن آثار را ضمن حفاظت، مرمت و احیا کنیم. مردم باید به بافت تاریخی برگردند و ارزش املاک در بافت تاریخی بایستی بالا برود.
واضح است که در مجموعه میراث استان کاستی هایی وجود دارد. اما خوشبختانه شرایط حاکم به گونه ای است که با حمایت مدیریت کلان استان و همراهى دستگاه هاى اجرایی و مردم می توان شاهد بالندگى و رشد و کمال این مجموعه در آینده اى نزدیک بود.