خاطرات و فعالیت های محمد صنعتی با نظری به تحولات و رخدادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و ورزشی کرمان در هفت دهه اخیر/ استاندار کرمان: من از سرمایه داران کرمان مایوسم

بخش چهل و یک
در شماره‌های قبل روزنامه در خصوص طرح تأسیس دانشگاه در کرمان پرداخته شد. در این شماره به بخش پایانی این مبحث و در ادامه به نگاهی گذرا به اهم مسایل مطرح شده در هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات خواهیم نمود.
نگاهی گذرا به وضعیت دانشگاه
از ابتدا تا حال
در پایان مبحث دانشگاه کرمان، جهت ارج نهادن به نیت و عمل خیرخواهانه‌ی زنده‌یاد مهندس علیرضا افضلی‌پور و همچنین تمام بزرگوارانی که در انجام این طرح عظیم، با فکر، قلم، قدم و اعتبار خویش، منشأ خدمتی بوده‌اند، همچون آقایان:
عباس مسعودی، فتح‌الله معتمدی، دکتر محمد علی میرزایی، دکتر محمد ابراهیم باستانی پاریزی، دکتر احمد ناظرزاده کرمانی، دکتر محمدعلی احمدی کرمانی، ابوالقاسم هرندی، سید محمدعلی گلاب‌زاده، محمد ایران‌پور، محمد محمدی، سید محمد فاطمی، دکتر علی مصطفوی، اعضای هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات در کرمان و … که هر کدام به نوبه خود، باعث شدند، تا نهالی که در سال 1344 ش. در هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات در کرمان کاشته، و در بهار سال 1350 در حرم مطهر علی ابن موسی‌الرضا (ع) و در جریان همایش سالیانه جنبش ملی نیکوکاری، آبیاری گردید، اینک به درختی ستبر و تنومند تبدیل، و دانشگاه شهید باهنر کرمان چون نگینی درخشان، تلالوی خاص در منطقه جنوب‌شرق ایران داشته باشد، اشاره‌ای به وضعیت کنونی آن داشته باشیم، تا از این گذر نیت و اقدام ارزشمند بانی و همکاران و همراهان آن بیشتر روشن گردد.
«دانشگاه کرمان در جنوب شرق شهر کرمان، در زمینی به مساحت 5 میلیون متر مربع، با اخذ مجوز در تاریخ 20 تیر ماه 1351 ش. تأسیس، و فعالیت آموزشی و پژوهشی خود را از نیم سال تحصیلی 1355 ـ 1354 با پذیرش 90 دانشجو در رشته‌های زبان انگلیسی، شیمی، فیزیک، برق و الکترونیک، آغاز نمود. فضای آموزشی و پژوهشی دانشگاه در ابتدای تأسیس 35000 متر مربع، برای تعداد 5000 دانشجو در نظر گرفته شده بود، اما در حال حاضر این فضا در مجموع به بیش از 241439 متر مربع و تعداد دانشجویان به قریب 15000 دانشجو افزایش یافته است. در دانشگاه کرمان، 11 دانشکده، 1 مجتمع آموزش عالی، 2 مرکز آموزش عالی، 1 پردیس خودگردان، 5 پژوهشکده و 1 مرکز پژوهشی در حال فعالیت هستند. بر اساس آمار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در سال 1391 ـ 1390، جایگاه دانشگاه شهید باهنر کرمان در میان دانشگاه‌های کشور به قرار زیر است: از لحاظ تعداد دانش‌آموختگان: رتبه سوم. از لحاظ تعداد اعضای هیئت علمی: رتبه هفتم است.
امکانات آموزشی همانند کتابخانه مرکزی، کتابخانه‌های دانشکده‌ها، آزمایشگاه‌های متعدد، مرکز انفورماتیک، امکان دسترسی دانشجویان به اینترنت و بسیاری دیگر از ویژگی‌های بارز این دانشگاه، به همراه کیفیت بالای آموزش و همچنین تلاش و کوشش دانشجویان باعث گردیده تا هر ساله تعداد قابل ملاحظه‌ای از دانشجویان این دانشگاه در دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری پذیرفته شوند. در حال حاضر 7 مجله تخصصی دارای درجه علمی ـ پژوهشی، 2 مجله علمی ترویجی، 1 مجله آموزشی پژوهشی و 73 نشریه علمی، فرهنگی و سیاسی توسط دانشجویان این دانشگاه منتشر می‌شود.
از بدو تأسیس تا کنون 13 نفر ـ دکتر محمدعلی میرزایی، دکتر اسد ایران‌پناه، دکتر سید علی اکبر حسینی سروری (دو نوبت)، دکتر سعید رجائی خراسانی، دکتر اسدالله رضوی، دکتر غلام عباس بارانی، دکتر ایرج شریفی، دکتر علی اصغر رستمی ابوسعیدی، دکتر احمد اکبری، دکتر علی مصطفوی، دکتر احمد امیری خراسانی، دکتر نصرالله گرامی و دکتر محمد جواد فدایی ـ به عنوان روسای دانشگاه، به فراخور توان مالی و امکانات موجود، منشأ خدماتی ارزنده بوده‌اند». (1).
نگاهی گذرا به اهم مسایل
مطرح شده در هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات
همان گونه که در شماره‌های قبل ذکر شد، در هر جلسه هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات در کرمان، نظر به اولویت‌بندی نیازهای کرمان، مواردی توسط هیئت مشورتی ارایه می‌گردید و در خصوص رفع آن، پیگیری و تبادل نظر با مسئولین استانی و کشوری صورت می‌گرفت.
در این قسمت جهت آشنایی خوانندگان محترم از وضعیت آن روزگار کرمان و مسایل و مشکلات آن ـ که برخی بعضاً هنوز مشهود می‌باشد ـ نگاهی گذرا خواهیم داشت به اهم مسایل مطرح شده در این هیئت (به غیر از ضرورت تأسیس شرکت اتوبوس‌رانی و دانشگاه کرمان) که در روزنامه‌های اطلاعات آن دوره منعکس گردیده است.
خواندیم که در اولین جلسه هیئت مشورتی، اهم خواسته‌ها و نیازهای ضروری کرمان بدین گونه اعلام گردید: 1ـ ایجاد خط هوایی مابین کرمان ـ بندرعباس 2ـ تأسیس کارخانه ذوب آهن در کرمان 3ـ اتصال راه جیرفت و شهداد به کرمان 4ـ تأمین برق کرمان و توسعه لوله‌کشی آب آشامیدنی (1).
در دومین جلسه هیئت مشورتی، اعضا از وجود شن و خاک اطراف شهر کرمان و راه مقابله با آن در ایجاد جنگل مصنوعی در اطراف شهر کرمان، حل معضل بیمه کارگران قالی‌باف، عدم وجود خیابان‌های فرعی، مشکل واحدهای صنفی و … از دیگر موارد مطرح شده در این جلسه بود (3).
در پنجمین جلسه بحث اصلی در مورد بیمه کارگران قالی‌باف بود و به مسایل دیگری چون: کمبود و گرانی میوه و تره‌بار، اعطای وام تولیدی، بیمه کشاورزان، دعوت از سرمایه‌داران جهت سرمایه‌گذاری در استان پرداخته شد و محمد صنعتی از مشکل اتوبوس‌های کرمان و تأسیس شرکت اتوبوس‌رانی در شهر کرمان صحبت نمود. وی همچنین از شیوع بیماری شبه وبا در کرمان ابراز نگرانی نمود و گفت:
«… در جریان شیوع بیماری شبه وبا که آقای استاندار (5) در صف اول مبارزان قرار داشتند، مردم کرمان متوجه شدند که دستگاه بهداری استان کرمان فاقد هر گونه وسایل اولیه، ساختمان و تجهیزات لازم می‌باشند. به طوری که کسب اطلاع گردید وزارت بهداری از اول سال جاری ده میلیون ریال اعتبار جهت ساختمان و انجام امور بهداشتی در اختیار بهداری کرمان گذاشته است تا زیر نظر مستقیم آقای استاندار بدون تشریفات و کاغذبازی به مصرف برسد، ولی هفت ماه است که این پول همان طور مانده در حالی که کرمان به تأسیسات درمانی و بهداشتی نیاز مبرم دارد. بنده از آقای استاندار تقاضا دارم در این مورد اقدام موثری به عمل آوردند …» (6).
در هفتمین جلسه هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات که با حضور «مهندس آذین» مدیر کل اقتصاد استان، در آبان 1344 ش. تشکیل گردید، اهم موارد و مسایل مورد بحث شامل: نیاز شدید استان به سرمایه‌گذاری در بخش صنعت، آغاز به کار مجدد کارخانه خورشید (7)، رسیدگی به تخلف کسبه، تأسیس برق منطقه‌ای و لزوم تأسیس کارخانه‌های تهیه کُرک (8) و سیمان بود.
در این جلسه نیز محمد صنعتی نظر به تجارب خود در زمینه انجام امور فنی، در خصوص بازپرداخت وام‌های کارگاه‌های صنعتی مطالبی عنوان نمود: «… در کرمان کارگر فنی زیاد وجود دارد ولی از کارگاه فنی از قبیل ریخته‌گری، پیستون‌سازی و غیره خبری نیست. البته بانک ملی به این گونه کارگران جهت ایجاد کارگاه‌های کوچک صنعتی وام می‌دهد ولی چون محصول این کارگاه‌ها با رکود بازار مواجه می‌شود، نمی‌توانند اقساط بدهی خود را به موقع بپردازند و بانک نیز سود سنگینی برای مطالبات خود دریافت که یک کارگر قادر به پرداخت آن نیست. اگر بانک در رویه خود تعدیلی به وجود آورد و با کارگر در مورد نحوه پرداخت اقساط مدارا کند این مشکل برطرف خواهد شد» (9).

پی نوشت:
(1) ـ روزنامه اطلاعات، شنبه 30 مرداد 1344، شماره 11760.
(2) ـ همان، یکشنبه 22 شهریور 1344، شماره 11779.
(3) ـ همان، همان شماره.
(4) ـ روزنامه اطلاعات، یکشنبه 22 شهریور 1344، شماره 11779.
(5) ـ منظور سعیدی فیروزآبادی استاندار کرمان است.
(6) ـ روزنامه اطلاعات، چهارشنبه 28 مهر 1344، شماره 11812.
(7) ـ شایان ذکر است، کارخانه خورشید در سال‌ 1338 ش. تعطیل گردید و از آنجایی که این کارخانه یکی از بزرگ‌ترین مراکز جذب نیرو در کرمان بود (با داشتن 430 کارگر) تا چندین سال اهالی تقاضای شروع مجدد این کارخانه را داشتند ولی متولیان کارخانه به دلیل عدم سوددهی حاضر به شروع مجدد آن نشدند. هر چند به اعتقاد بنده دلیل اصلی عدم تمایل سهام‌داران کارخانه در افتتاح مجدد، سیاست‌زدگی بیش از کارخانه و اتفاقات اواخر دهه 30 تا کودتای امرداد 1332 بود. نکته جالب این که در همین جلسه هیئت مشورتی روزنامه اطلاعات (هفتمین جلسه) مهندس آذین اعلام نمود که با رسیدگی به وضعیت مالی کارخانه متوجه شدیم که بر خلاف نظر سهام‌داران، کارخانه خورشید در سال‌های پایانی حیات خویش،دارای 37 هزار تومان سود از کارخانه شده‌اند، که این مسئله همان نظر بنده در خصوص دلیل تعطیلی کارخانه به واسطه سیاست‌زدگی را نشان می‌دهد (محمد صنعتی).
(8) ـ بد نیست در اینجا به علت درخواست هیئت مشورتی در خصوص تأسیس کارخانه تهیه کُرک در کرمان اشاره گردد. به گفته مهندس آذین در همین جلسه «… از کرمان سالانه پانصد تن کرک به بهای حداکثر دویست ریال به خارج صادر می‌گردد که قیمت جمع آن ده میلیون تومان می‌شود. همین کرک در انگلستان پس از تصفیه، به صورت نخ و پلیور و البسه گوناگون در می‌آید و به ایران وارد می‌گردد و بهای حداقل کیلویی دو هزار ریال، یعنی ده برابر قیمت اولیه به فروش می‌رسد» (محمد صنعتی). روزنامه اطلاعات، دوشنبه 24 آبان 1344، شماره 11833.
(9) ـ روزنامه اطلاعات، دوشنبه 24 آبان 1344، شماره 11833.