گزارش پیام ما از کاهش سن جرم در کرمان/ مجرمان 14 ساله

سن ابتلا به آسیب‌های اجتماعی در کشور رو به کاهش و میزان ابتلا به این آسیب‌ها افزایش یافته است. ماجرا به قدری جدی است که به گفته رییس پلیس پیشگیری فرماندهی انتظامی استان کرمان تعداد مجرمان دستگیر شده زیر 14 سال در کرمان 10 درصد رشد داشته است.
شیب تند کاهش سن جرم
چندی پیش سرهنگ احمد منصوری، رئیس پلیس پیشگیری فرماندهی انتظامی استان کرمان گفت: در موضوع دستگیر شدگان به تفکیک سن تا 14 سال 10 درصد افزایش داریم که این موضوع نگران کننده است که کنترل و نظارت خانواده بر فرزندان را می‌طلبد. منصوری همچنین از افزایش 16 درصدی دستگیرشدگان سنین 15 تا 24 سال خبر داد و در عین حال گفت: تعداد دستگیرشدگان بین 25 تا 39 سال 10 درصد کاهش پیدا کرده است و 40 سال به بالا تغییری نداشته است. افزایش تعداد مجرمان دستگیرشده زیر 24 سال نشان از یک موضوع دارد، کاهش سن جرم با شیب تند. موضوعی که از هر نظر نگران کننده است. هرچند که تعداد دستگیرشدگان بین 25 تا 39 سال کاهش یافته باشد. روند کاهش سن جرم در کشور از سال ها پیش آغاز شده است. اگرچه هرم سنی جامعه به سمت و سوی میانسالی و سالمندی حرکت می‌کند اما جوانان مجرم هم زیادتر می شوند به طوریکه محمود گلزاری معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان کشور گفته بود حدود 45 درصد زندانی های کشور را جوانان تشکیل می دهند.
باید آگاه سازی انجام شود
رئیس پلیش پیشگیری فرماندهی انتظانی استان کرمان به «پیام ما» گفت: ما غربالگری کردیم و به آمار فوق رسیدیم. سرهنگ احمد منصوری افزود: بهترین راه برای جلوگیری از کاهش سن جرم آگاه سازی است. چرا که ناآگاهی از مقررات موجب افزایش ارتکاب به جرم در جامعه شده است. وی تصریح کرد: یک دلیل دیگر هم کمرنگ شدن مسایل اعتقادی و اخلاقی است. منصوری در ادامه اظهار داشت: همه نهادها و مردم برای حل این معضل باید کمک کنند. بخصوص خانواده ها که باید با کنترل و نظارت بیشتر از این ماجرا جلوگیری کنند. سرهنگ منصوری درباره نوع جرائمی که قشر زیر 14 سال مرتکب شده اند گفت: همه نوع جرمی مثل مواد مخدر و سرقت وجود دارد و نمی توان گفت یک جرم غالب است. سرهنگ پریور معاونت اجتماعی ناجا هم در این باره به «پیام ما» گفت: متاسفانه گاهی اوقات شرایط بگونه ای رقم می خورد که جوانان مرتکب جرم می شوند. وی افزود: اما این واقعیت وجود دارد که سن جرم کاهش یافته که بسیار نگران کننده است.
سیاست اجتماعی مشخصی در خصوص آسیب ها وجود ندارد
رئیس انجمن مددکاری ایران در این باره می گوید: وقتی که برای شاخص‌هایی چون افزایش سرمایه اجتماعی، افزایش نشاط و شادابی، فراگیری آموزش مهارت‌های زندگی و پیوست اجتماعی و فرهنگی و… هیچ کاری انجام نداده‌ایم، نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که جوانان و نوجوانان ما درگیر آسیب‌های متعدد اجتماعی نشوند. حسین حسن موسوی چلک ادامه می دهد: موسوی‌چلک آسیب و جرم به گونه‌ای نیست که بتوان با ارائه یک راهکار و اظهار‌نظر مانع آن شد بلکه باید برای حل یا کاهش این موضوع پس از قبول واقعیت‌ها تحلیلی درست از شرایط ارائه شود تا بتوان با نگاهی کلی در جهت کاهش آسیب‌های متعدد اجتماعی اقدام کرد. وی تصریح می‌کند: در شرایط کنونی نیز در کشور سیاست‌ اجتماعی مشخصی در خصوص آسیب‌ها وجود ندارد و ما هنوز نمی‌دانیم سیاست اجتماعی ما برای برخورد با آسیب‌های متعدد اجتماعی، گشت ارشاد است یا اورژانس اجتماعی؟ زندان و کلانتری است یا فعالیت‌های مددکاری و مشاوره‌ای؟ بنابراین برای بهبود اوضاع باید در حوزه سیاستگذاری نیز تغییر نگاه و رویکرد ایجاد شود. رئیس انجمن مددکاری ایران در پایان می گوید: عدم شفافیت‌ با مردم در حوزه آسیب‌های اجتماعی به حدی رسیده که مردم را بی‌تفاوت کرده است. آنان همواره گمان می‌کنند هیچ تأثیری در بهبود اوضاع نخواهند داشت و با ایجاد چنین نگاه منفعلانه‌ای هیچ نوع واکنشی از خود برای کاهش آسیب در جامعه‌شان انجام نخواهند داد و نسبت به افزایش آن نیز بی‌تفاوت شده‌اند در حالی که می‌توان گفت راهکار اصلی برای بهبود چنین شرایطی، شفافیت با مردم است.
از ورود جوانان به زندان جلوگیری شود
یک وکیل دادگستری هم در این باره می گوید: متاسفانه سن جرم در ایران کاهش یافته است. تحت این شرایط باید به فکر باشیم تا از گسترش آسیب‌های اجتماعی ناشی از کاهش سن جرم، جلوگیری کنیم. مصطفی ترک‌همدانی در ادامه می‌گوید: قانونگذار در سال‌های اخیر به این نتیجه رسیده است که مجازات حبس به نتیجه مطلوب نرسیده و بهتر است به‌جای این مجازات مجرمان به‌ویژه مجرمان جوان آنان را به انجام خدمات اجتماعی ترغیب کند با این امید که از میزان خشونت این افراد کاسته شود. او همچنین می‌گوید: محیط زندان در ذات خود همراه با آسیب‌هایی است و این آسیب‌ها هم بیشتر شامل افراد کم‌سن و سال در زندان می‌شود. به‌نوعی افراد در سنین پایین در مقابل آسیب‌ها شکننده‌تر هستند. در نتیجه جلوگیری از ورود آنان به زندان می‌تواند از بروز آسیب‌های جدید در جوانان مجرم جلوگیری کند. علاوه بر این، نباید فراموش کنیم که ورود افراد کم سن به زندان به عنوان مجرم موجب می‌شود تا قبح این مساله برای فرد از بین برود. در این صورت احتمال بازتولید چرخه معیوب افزایش می‌یابد. ترک‌همدانی درنهایت اجرای احکام جایگزین حبس را در مواردی که جرایم کوچک است، موجب جلوگیری از شکل‌گیری آسیب‌های روانی و اجتماعی در جوانان می‌داند.
شرایط اقتصادی و کاهش کنترل و نظارت دلیل کاهش سن جرم
همچنین یک جامعه‌شناس می‌گوید: پایین آمدن سن جرم در جامعه ما بخشی به شرایط اقتصادی و بخش دیگر آن به کاهش کنترل و نظارت فرد بر خود برمی‌گردد. عزیزی ادامه می‌دهد: حال که امکان آموزش‌های اخلاقی در جامعه برای بخشی از افراد وجود ندارد، زندان‌ها باید این مسئولیت را در قبال مجرمان جوان برعهده بگیرند به این معنی که در درجه اول زندانیان زیر 18 سال را از سایرین جدا کنند و در مرحله بعد، آموزش‌های دینی اعم از فرهنگی، اجتماعی و روانشناسی در اختیار این افراد قرار دهند. در این صورت می‌توان امیدوار بود تا حدی از میزان کاهش سن جرم کاسته شود و بنیان‌های اخلاقی رواج یابند.
در حالیکه به نظر نمی رسد نگاه مناسب و اراده ای جدی برای حل چالش جوانان باشد، معضل های بیشماری مثل بیکاری به افزایش ارتکاب جرم در جوانان کمک می کند و نهادهای مختلف حاکمیتی باید توجه بیشتری به حوزه جوانان داشته باشند. در غیر اینصورت شیب تند کاهش سن جرم روز به روز تندتر می شود و کسی توان کشیدن ترمز آن را ندارد.