به‌گفتهٔ «محسن خجسته‌مهر»، مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران، با توجه به حجم کنونی ذخایر نفت و گاز تا ۹۰ تا ۱۰۰ سال آینده تولید نفت و گاز در ایران ادامه خواهد داشت: «رشد اقتصادی در گروی رونق اقتصادی است و رونق اقتصادی با رونق کسب‌وکار محقق می‌شود. اگر صاحبان کسب‌وکار وجود نداشته باشند، نمی‌توان به رشد اقتصادی دست یافت.»

او با اشاره به اینکه گام‌های مهمی برای رونق اقتصاد و مردمی‌سازی آن برمی‌داریم، گفت: «در برنامهٔ هفتم توسعه به رشد هشت درصدی اشاره شده است و باید در پایان این برنامه به آن دست یابیم و باید مشخص شود چه طرح‌هایی قرار است این رشد اقتصادی را محقق کند. مهمترین شاخصهٔ اقتصاد کلان این است که مشخص شود رشد اقتصادی تا چه مقدار خواهد بود و برای اهداف بلندمدت تعیین راهبرد ضرورت دارد.»

خجسته‌مهر با تأکید بر اینکه مجموع ذخایر نفت خام و گاز طبیعی ایران ۳۴۰ میلیارد بشکه معادل نفت است و ذخایر نامتعارف هنوز به این ذخایر اضافه نشده است، توضیح داد: «طی مطالعات اولیه در حال آماده‌سازی شرایطی هستیم تا ذخایر نفت و گاز شیل و هیدرات‌های گازی به ذخایر نفت و گاز ایران اضافه شود. با همین ذخایر ۹۰ تا ۱۰۰ سال آینده تولید نفت و گاز در ایران ادامه خواهد داشت. ایران از نظر منابع زیرزمینی سرزمین ثروتمندی است و باید اهداف بلندمدت برای استفاده از آن تعیین شود.»

 

برنامه‌ریزی برای تحقق اهداف تولیدی

به‌گفتهٔ خجسته‌مهر، طرح‌های نفتی زمان‌بر هستند و هزینه‌های بالایی دارند. بنابراین، اگر قرار است برای هفت سال آینده به هدف تولید تعیین‌شده برسیم، امروز باید برنامه‌ریزی‌ها را انجام دهیم: «اگر حفاری را از بخش بالادست جدا کنیم، از بخش بالادست موضوعی باقی نمی‌ماند. توسعه و تعمیر در بخش بالادست صنعت نفت به‌وسیلهٔ دکل انجام می‌شود. هستهٔ اصلی کسب‌وکار شرکت ملی نفت ایران حفاری است. این صنعت طی دو دههٔ گذشته دچار چالش‌هایی شده است، زیرا درک عمیقی از این موضوع وجود نداشت. مقاومتی‌ترین بخش صنعت نفت، حفاری است؛ زیرا اگر این توانمندی وجود نداشت، تولید نفت و گاز با چالش همراه بود.»

خجسته‌مهر با اشاره به اینکه وجود متخصصان حفاری مهمتر از دکل است، افزود: «حفاری یک علم، هنر و تخصص است و باید همهٔ این موارد در یک فرد برای راهبری دستگاه‌های حفاری جمع شود. بیش از ۵۰ درصد سرمایهٔ موردنیاز برای توسعهٔ یک میدان نفت و گاز مربوط به بخش حفاری است و می‌تواند اقتصاد یک طرح توسعه را متأثر کند. در گذشته این تضمین را نمی‌دادیم که اگر فردی در این زمینه ورود کند، تضمین دریافت خدمات وجود خواهد داشت. صنعت نفت و گاز بخش اصلی اقتصاد کشور است و به گواه مرکز آمار ایران، سهم بخش نفت و گاز در رشد اقتصادی در سه ماه اول امسال ۱۹.۷ و در سه ماه دوم ۲۵.۶ درصد بوده است. در گذشته هیچ شرکتی در کشور دکل نمی‌خرید، مگر آنکه قرارداد آن را پیش از خرید امضا کرده باشد. در برنامهٔ هفتم توسعه تعدادی طرح پیشران تعریف شده است تا بتوان به رشد اقتصادی هشت درصدی رسید، گفت: در این میان باید یک طرح پیشران از جنس بالادستی صنعت نفت تعریف شود تا بتوان به‌واسطهٔ آن تولید ثروت و ایجاد ارزش‌‌افزوده کرد.»

 

تضمین جهش تولید نفت و گاز

او با تأکید بر اینکه پیشنهادی برای این طرح پیشران دادیم تا جهش تولید محقق شود، البته الزام‌های زیادی در این میان لازم است‌، افزود: «یکی از الزام‌ها این است که ناوگان حفاری در نوسازی و بازسازی و روزآمد کنیم تا جهش تولید نفت و گاز تضمین شود. اکنون پایه و اساس تولید نفت و گاز در ایران پنج هزار حلقه چاه است و برای جهش تولید باید چاه‌های تازه حفر شود که دکل حفاری،‌ پمپ درون‌چاهی، تأسیسات نمک‌زدایی و… نیاز دارد. این نشست تضمین‌کنندهٔ رشد اقتصادی است، برنامهٔ شرکت ملی نفت ایران برای جهش تولید در سال‌های آینده، نوسازی ناوگان حفاری است که اشتغال و کسب‌وکار مطلوبی ایجاد می‌کند. عمده تولید نفت ایران مربوط به بخش خشکی و عمده تولید گاز مربوط به دریاست که این موضوع یک انتخاب نیست و اجبار است.»

امضای قراردادهای ۱۰ساله

مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران ادامه داد: «به هر دو نوع دکل‌ سبک تا سنگین نیاز داریم. ازاین‌رو، در هیئت‌مدیرهٔ شرکت ملی نفت ایران تصمیم گرفتیم برای اینکه بخش خصوصی خیالش راحت باشد، به‌اندازهٔ نیاز خرید خدمت انجام دهیم و با شرکت‌های خصوصی قرارداد ۱۰سالهٔ خرید خدمت امضا خواهد شد. مشخصهٔ دوم این پیشنهاد این است که قراردادها ارزی امضا می‌شود و سومین ویژگی آن پیش‌پرداخت برای خرید یا اجاره دکل حفاری است. ازاین‌رو، شرایط را تسهیل کردیم تا اقتصاد کلان مردمی شود. اکنون از حداکثر ظرفیت شرکت ملی حفاری ایران استفاده می‌کنیم. با توجه به گستردگی فعالیت‌های این شرکت، نوسازی باید انجام شود. طرح توسعهٔ فاز ۱۱ پارس جنوبی ۲۰ سال معطل ماند. از‌این‌رو، تصمیم گرفته شده بود توسعه انجام نشود و این درحالی بود که توان توسعهٔ این طرح وجود داشت.»

خجسته‌مهر با بیان اینکه فشارافزایی طرح بزرگی است که به ۲۰ میلیارد دلار سرمایه‌ نیاز دارد و برای نخستین‌بار در کشور اجرا خواهد شد، افزود: «نتایجی مطلوب به‌دست آمده است و در آینده‌ای نزدیک برای اجرا اعلام خواهد شد. در آینده قراردادهای بزرگی برای افزایش تولید نفت و گاز امضا خواهد شد که برای تحقق اهداف آن نیازمند دکل‌های حفاری هستیم.»

 

این گفته‌ها درحالی است آذر امسال وب‌سایت اطلاع‌رسانی دولت در خبری مدعی شد: «فرصت‌سوزی‌های گذشته یکی از گره‌های کوری که به اقتصاد کشور افتاده بود و دولت گذشته با هر روز از عمر خود، آن را کورتر می‌کرد، موضوع صادرات غیرنفتی و واردات مواد اولیه تولید بود. دولت سیزدهم از نخستین سال فعالیت خود، تاکنون در حوزهٔ صادرات غیرنفتی و واردات کالاهای سرمایه‌ای و مواد اولیهٔ تولید، رکورددار بوده است. جهش صادرات طی دو سال و نیم اخیر در شرایطی محقق شده که کشور در سخت‌ترین شرایط تحریمی به‌سر می‌برد و کشورهای متخاصم به‌دنبال آن هستند که صادرات ایران را زمین‌گیر و جلوی واردات مواد اولیه و کالاهای واسطه‌ای به کشور را بگیرند. در سال ۱۴۰۰ یعنی نخستین سال فعالیت دولت سیزدهم، صادرات ایران به رقم ۴۸ میلیارد و ۵۴۰ میلیون دلار رسید، رقمی که بالاترین مقدار صادرات غیرنفتی ایران در تاریخ است؛ چراکه رکورد قبلی حدود ۴۴ میلیارد دلار بوده است. این روند برای سال گذشته و حتی نیمهٔ اول سال‌جاری هم ادامه پیدا کرده است. در حوزهٔ واردات نیز، دولت سیزدهم توانست اعداد خوبی را ثبت کند.»