هنوز به فصل تابستان نرسیده‌ایم که اورژانس کشور دربارهٔ حوادث غرق‌شدگی هشدار داد. آمارهای جدید این نهاد خبر از مرگ ۱۵۹ تن در آب دارد که گفته می‌شود نسبت به سال گذشته و همین زمان افزایش دارد. از ابتدای دهه‌ٔ ۹۰ طرحی با عنوان ایمن‌سازی سواحل با هدف ساماندهی و کاهش تعداد غرق‌شدگان دریا شکل گرفت که امداد و نجات و اورژانس در نقاط خطرآفرین مستقر شوند. این طرح که ابتدای امر به مسئولیت اداره کل ورزش و جوانان بود، به هلال احمر سپرده شد تا برای وظایف محوله به نحو احسن اقدام کند.

بررسی آمار پزشکی قانونی و اورژانس کشور نشان می‌دهد می‌دهد که شمار غرق‌شدگان در سطح کشور در رودخانه‌ها و کانال‌های کشاورزی بیشتر است و پس از آن دریاها (خصوصا دریای خزر)، حوضچه‌ها، چاه‌ها و استخرها در مقام‌های بعدی قرار دارد.

همچنین تعداد زیادی از افراد در سواحلی که طرح سالم‌سازی یا ایمن سازی وجود ندارد اتفاق افتاده است.

اگر چه به عنوان نمونه استان مازندران به عنوان استان پیشتاز در استفاده از فناوری‌های نوین ارتباطی در موضوع ایمن‌سازی است و برای پایش تصویری شناگاه‌ها و نجات افراد در معرض غرق شدن اقدامات ویژه کرده است. به‌طوری‌که اکنون ناجیان غریق در شناگاهها مستقر هستند. اما همچنان بسیاری از خانواده‌ها به دلیل وجود محدودیت‌های شنا در طرح‌های سالم‌سازی شده، انتخاب اول‌شان شناگاه‌های غیررسمی‌تر است. دلیل این اقبال بیشتر هم نپرداختن هزینه‌های ورودی برای سواحل و هم استفاده بدون محدودیت و با حضور افراد خانواده در شناگاه‌هاست.

جریان‌های شکافنده چگونه شناگران را می‌بلعند؟

اما مهم‌ترین دلایل غرق شدگی در دریای خزر، جریان شکافنده است که یکی از مخاطرات دریایی است. به اعتقاد کارشناسان مرگ و میر ناشی از شنا در خزر قابل مقایسه با تلفات زلزله‌های متوسط در ایران است.

در واقع جریان‌های شکافنده جریان‌های تند و مرگباری هستند که از ساحل به سمت دریا حرکت می کنند و اگر فردی در این جریان‌ها گرفتار شود هرچه بیشتر تقلا کند، بیشتر به سمت دریا کشیده می‌شود بنابراین باید خود را به جریان بسپارد و با توجه به این که قدرت این جریان‌ها ناپایدار است و در طول مدت زمان کوتاهی قدرت جریان کاهش می‌یابد، بنابراین فرد نجات پیدا می‌کند.

در همین زمینه «حمید علیزاده لاهیجانی» معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در مورد گرفتار شدن افراد در این جریان‌های مرگبار به ایرنا گفته بود: وقتی افراد در جریان شکافنده گرفتار می‌شوند باید بدون کوچکترین تلاش خود را به جریان بسپارند و به سمت دریا روند. زیرا این جریان بعد از مدت کوتاهی می‌شکند و قدرتش را از دست می‌دهد که در آن زمان فرد به راحتی از آن خلاص می‌شود.

به گفتهٔ او، فرد باید خونسردی خود را حفظ کند و بعد از آن خود را به جریان آب بسپارد تا زمانی که جریان قدرتش تمام شود و از هم بپاشد.

معاون پژوهش و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی اظهار کرد: بیشترین خطر جریان های شکافنده با احتمال بروز ۶۰ تا ۶۵ درصد در سواحل استان مازندران وجود دارد. سواحل گلستان هم به علت گلی بودن برای شنا مساعد نیست از این رو سهم این ساحل در خطر جریان شکافنده ۲ تا ۳ درصد است و سواحل استان گیلان نیز خطرآفرین هستند. جریان‌های شکافنده، جریان‌های کم عرض و قدرتمندی هستند که هنگام شکست موج و بازگشت آب به سوی دریا از ناحیه نزدیک خط ساحلی به طرف دریا گسترش می‌‌یابند. این جریان‌ها معمولا به صورت یک محدوده قابل رویت از آب متلاطم ظاهر می‌شوند.

  رشد ۲۸ درصدی غرق شدگان از ابتدای سال تاکنون

رئیس سازمان اورژانس کشور گفته است: ‌آمار ماموریت‌های سازمان اورژانس در سراسر کشور حاکی از آن است که از ابتدای سال ۱۴۰۳ تاکنون ۲۶۳ نفر دچار حوادث غرق‌شدگی شده‌اند که این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال قبل رشدی ۲۸ درصدی داشته است. جعفر میعادفر در گفت‌وگو با ایسنا به اشاره به آمار حوادث مربوط غرق‌شدگی و مرگ و میر ناشی از آن اظهارکرد: برابر آمارهای ما ۲۴ درصد این افراد زن و ۷۶ درصد نیز مرد بوده‌اند. همچنین میانگین سنی افراد حادثه‌دیده نیز ۲۳ سال بوده است. کم‌سن‌ترین فرد در این مدت پسربچه‌ای یک ساله بوده و مسن‌ترین فرد نیز مردی ۸۰ ساله بود که هر دو در محل حادثه جان خود را از دست دادند.

رئیس سازمان اورژانس کشور درباره استان‌های دارای بیشترین حادثه‌دیده غرق شدگی و همچنین بیشترین فوتی ناشی از غرق‌شدگی نیز گفت: برخلاف تصور رایج استان‌هایی نظیر گیلان و مازندران در این میان جایی ندارند. بیشترین تعداد افراد حادثه‌دیده در این خصوص به ترتیب مربوط به استان‌های بوشهر با ۳۲ مورد حادثه‌دیده، سیستان و بلوچستان با ۲۸ مورد، فارس با ۲۵ مورد و اصفهان با ۲۴ مورد بوده است.

او با اشاره به موارد مرگ ناشی از غرق‌شدگی نیز گفت: استان‌های فارس، اصفهان، تهران و سیستان و بلوچستان به ترتیب با ۱۷، ۱۶، ۱۴ و ۱۱  مورد دارای بیشترین فوتی از ابتدای سال‌جاری تاکنون هستند.

او به محل وقوع حوادث نیز اشاره کرد و گفت: رودخانه با ۲۴ درصد بیشترین فراوانی را در محل وقوع حوادث غرق‌شدگی به خود اختصاص داده است. پس از آن دریا و استخرهای خانگی و شنا به ترتیب با ۱۶ و ۱۶ درصد قرار دارند. استخر کشاورزی با ۱۴، کانال آب کشاورزی با هفت درصد و سد و آب‌بند و دریاچه طبیعی نیز با شش درصدی در رتبه‌های بعدی قرار دارد و درصد باقی مانده نیز مربوط به سایر محل‌هاست.

  آمار غرق‌شدگان در ۱۴۰۱ چه می‌گوید؟

 آمارهای غرق شدگی در سال ۱۴۰۱ پزشکی قانونی کشور می‌گوید: هزار و ۱۵۲ نفر بر اثر غرق‌شدگی در کشور جان خود را از دست دادند که با وجود کاهش ۱.۱ درصدی نسبت به سال ۱۴۰۰ ، همچنان رقم بالایی را به خود اختصاص می‌دهد.

بر این اساس در سال ۱۴۰۱، بیشترین تلفات غرق‌شدگی به ترتیب در استان‌های مازندران با ۱۶۱، گیلان ۱۱۹، خوزستان ۹۸ و فارس با ۹۷ فوتی گزارش شده است.

بر اساس آمارهای موجود در سال ۱۴۰۱ از کل تلفات غرق‌شدگی، ۵۵۶ نفر در فصل تابستان جان خود را از دست داده‌اند که ۴۸.۳ درصد از تلفات غرق‌شدگی کل سال را در بر می‌گیرد.

برخلاف تصور عمومی بیشترین تلفات غرق‌شدگی همواره مربوط به رودخانه‌هاست و دریاها در رتبه دوم این آمار قرار می‌گیرند. در سال ۱۴۰۱ تعداد ۳۰۳ نفر (۲۶.۳ درصد از کل موارد) در رودخانه‌های کشور جان خود را بر اثر غرق‌شدگی از دست دادند که این امر توجه و احتیاط بیشتر افراد را برای شنا و آبتنی در رودخانه‌ها می‌طلبد.

غرق شدن ۷۴۵ نفر در سال ۱۴۰۲

سازمان پزشکی قانونی سال گذشته از کاهش تلفات غرق شدگی در هفت ماه ۱۴۰۲ خبر داد.

سازمان پزشکی قانونی کشور اعلام کرد در هفت ماه سال ۱۴۰۲ تعداد ۷۴۵ نفر بر اثر غرق شدگی در کشور فوت شدند. از این تعداد ۶۱۵ نفر مرد و ۱۳۰ نفر زن بودند. این نشان می دهد که روند کاهشی تلفات غرق شدگی طی چهار سال گذشته، در هفت‌ماه سال ۱۴۰۲ نیز تکرار شده و تعداد متوفیان آن از ۹۰۲ نفر در هفت ماه سال ۱۴۰۱ به ۷۴۵ فوتی در مدت مشابه رسیده است. همچنین در سال گذشته استان‌های مازندران با ۹۷ مورد فوتی، خوزستان با ۷۵ مورد فوتی و اصفهان با ۵۹ مورد فوتی بیشترین آمار تلفات غرق شدگی را داشته اند. 

اما در مقابل استان اصفهان با رشد ۴۰ درصدی تلفات غرق شدگی در هفت ماه ۱۴۰۲ مواجه بوده و به همین دلیل جزو سه استان دارای بیشترین آمار قرار گرفته است.

در تابستان ۱۴۰۲ آمار غرق شدگی در مقایسه با مدت مشابه سال ۱۴۰۱ کاهش قابل‌توجهی داشت و با ۲۹.۱ درصد کاهش از ۵۵۶ فوتی به ۳۹۴ فوتی رسید. در این مدت؛ ماه مرداد با ۱۵۹ قربانی بیشترین تعداد تلفات غرق شدگی را داشته است.