نمونۀ جهانی نوسازی یک شهر تاریخی
چهار اقدام فرهنگی برای بافت فرسوده «سولو»
توسعۀ شهری و نوسازی بافت فرسوده شهر تاریخی اندونزی بهجز طرحهای علمی با چهار طرح فرهنگی محقق شده که نمونۀ آن بهراحتی در برخی شهرهای ایران نیز قابل اجراست
۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۹:۱۳
«برنامۀ اسکان بشر سازمان ملل متحد» اعلام کرده است طی تفاهمنامهای با شرکت بازآفرینی شهری ایران، تجارب موفق نوسازی شهری در اندونزی، آمریکای جنوبی و برخی کشورهای حوزه خلیجفارس را در اختیار ایران قرار میدهد. این خبری بود که خبرگزاری «ایسنا» هجدهم اردیبهشت باعنوان «تجربه جهانی برای نوسازی بافت فرسوده در ایران استفاده میشود» منتشر کرد. «سولو» شهری در «جاوه مرکزی» در اندونزی یکی از این تجربههاست که بهعنوان الگوی موفق در توسعۀ شهری و اصلاح بافت فرسوده مطرح است.
کشورهای در حال توسعه 90 درصد از رشد جمعیت شهری جهان را به خود اختصاص دادهاند؛ شهرهای این کشورها یا سالهاست به بافت فرسوده بدل شدهاند، یا در حال زوال هستند و ساکنانشان بهدلیل اجرانشدن طرحهای توسعهای هر روز فقیرتر و آسیبپذیرتر میشوند. در این مناطق، ساکنان هر روز بیشتر به حاشیه رانده میشوند.
ایران نیز بهعنوان یکی از کشورهای در حال توسعه ۱۶۷ هزار هکتار بافت فرسوده با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر دارد و باتوجهبه وجود زیرساختهای شهری در بافتهای فرسوده و ناکارآمد شهری، نوسازی این محدودهها مقرون بهصرفهتر از ساخت شهرهای جدید است. البته، در اجرای پروژههای بازآفرینی شهری اغلب دولتها بهتنهایی قادر به تأمین هزینهها و اجرای طرحها نیستند و تأمین منابع مالی با مشارکت بخش خصوصی و اجرا با مشارکت مردم محلی بهعنوان عامل حیاتی موفقبودن برنامۀ بازآفرینی مطرح است. سیاستی که در اجرای طرحهای نوسازی یکی از مناطق اندونزی برنامهریزی شده و حالا بهعنوان الگوی موفق در توسعۀ شهری و اصلاح بافت فرسوده مطرح است. «سولو» شهری در «جاوه مرکزی» که اواسط قرن هجدهم بهعنوان مقر امپراتوری «ماتارام» تأسیس شد و تا اواسط قرن بیستم هم همین کارکرد را داشت، اما داستان موفقبودن اجرای طرح توسعۀ شهری و اصلاح بافت فرسوده در این شهر علاوهبر طرحهای علمی، چهار عامل دیگر دارد که این شهر را برای اجرای چنین طرحی مورد تمجید جامعۀ محلی و جهانی قرار داده است.
«سولو» شهری در «جاوه مرکزی» در اندونزی بهعنوان الگوی موفق در توسعۀ شهری و اصلاح بافت فرسوده مطرح است
«سولو» کجاست؟
«سولو» با کمتر از یک میلیون نفر جمعیت، خانۀ صنایعدستی سنتی و مرکز عمدۀ نساجی در اندونزی است. این منطقه تا پیش از اجرای طرحهای توسعۀ شهری، تصویر نمایانی از فروشندگان دورهگرد، خانههای فرسوده در زمینهای تصرفشده دولتی، سیلابهایی که هر از گاهی خانههای فرسوده را ویران میکرد و بازارهای محلی و سنتی رو به زوال بود. مدیران محلی و شهری آن تصمیم گرفتند با اجرای طرح توسعۀ شهری، خیابانهای «سولو» را بهجایی برای زندگی راحت، کار بیشتر و پیشرفت صعودی برای شهروندان این منطقه تبدیل کنند.
حالا در این شهر دیگر از خیابانهای باریک خبری نیست. حاشیۀ رودخانه بههم ریختۀ شهر به فضای عمومی و پارکی دلپذیر بدل شده، سیستم حملونقل بهبود یافته و فضای عابر پیاده یکی از نقاط برجسته شهر است. ساکنان بافت فرسوده در خانههای نوسازیشده یا جدیدشان ساکن شدهاند، خانههایی که دیگر متعلق به خودشان است. اما بهجز طرحهای علمی برای توسعۀ شهری «سولو»، چه مراحلی طی شد که اکنون سولو بهعنوان یکی از شهرهای موفق اندونزی مطرح است و شاید برخی از دستاوردهای آن برای شهرهای دارای بافت تاریخی و فرسوده ایران نیز قابل تجربه باشد.
اولین گام؛ فروشندگان خیابانی
فرآیند اسکان فروشندگان خیابانی اولین سیاستگذاری مدیران شهری برای توسعۀ «سولو» بود. البته سال 2001 در اندونزی دموکراتیکشده هم تلاشهای مسئولان شهری برای جابهجایی دستفروشان غیررسمی خیابانی از فضاهای عمومی بسیار سخت بود و در برخی موارد حتی منجر به درگیری خشونتآمیز شد؛ اما درنهایت مدیران شهری تصمیم گرفتند بهروشی جالب شرایط جابهجایی 989 دستفروش خیابانی این منطقه از بافت فرسوده شهر را به بازار سنتی «کلیتیکان» اجرا کنند.
بازارهای سنتی علاوهبر تشکیل فضاهای مدنی بهخودیِخود، مکانهای مهمی برای تجارت کوچک و تجارت محصولات محلی هستند و برای مردم آن منطقه ارزش زیادی دارد. مدیران «سولو» بهجای ساخت پروژههای تجاری عظیم که عمدتاً کسبوکارهای کوچک را از بین میبرد، تصمیم به تقویت همین بازارهای سنتی شهر کردند
آنها باورشان را برای اجرای این برنامه متفاوت از سایر مناطق شهری دنیا تغییر دادند و معتقد بودند «فروشندگان خیابانی، افراد کمدرآمد نیستند و نباید با آنها بهعنوان دشمن برخورد کرد و حذفشان کرد، بلکه باید با خود فقری که آنها را در برگرفته بود، برخورد کرد.»
مدیران شهری «سولو» این گروههای کمدرآمد را بهعنوان اعضای ارزشمند جوامع شهری در نظر گرفتند و با راهاندازی یک کارناوال، طرح جابهجایی آنها را اجرایی کردند. سرانجام در جولای 2006 در یک مسیر چهار کیلومتری با رهبری شهردار، معاون شهردار و همراهی دیگر مقامات دولتی، فعالان غیردولتی، دانشجویان و… جابهجایی موفقیتآمیز فروشندگان خیابانی اجرا شد.
پس از آن شهردار سولو، این تجربۀ موفق را در خیابانهای دیگر برای دستفروشان خیابانی تکرار کرد. همان زمان رسانهها دربارۀ این اقدام مسئولان شهرداری نوشتند: «شهرداری بهجای بیرونکردن دستفروشان که همیشه در شهرهای دیگر دیده میشود، با فروشندگان خیابانی ارتباط برقرار کرده است.» این اتفاق موجب شد که فروشندگان خیابانی که از آنها بهعنوان بازرگانان بخش غیررسمی یاد میشد، پس از آن سهم قابل توجه و روبهرشدی در توسعه و اقتصاد شهر پیدا کنند.
دومین گام؛ زمینهای دولتی پارک شد
دومین اقدام شاخص برای توسعۀ شهری در «سولو» تمرکز بر خروج ساکنان غیررسمی از زمینهای دولتی و تخلیۀ خانههای فرسوده بود، اما برخلاف سیاستهای اجراشده در شهرهای دیگر اندونزی و حتی دیگر کشورها، در این شهر هدف از آزادسازی زمینهای دولتی، ساخت پروژههای مسکونی یا واگذاری آنها به بخش خصوصی برای ساخت برج و مالهای غولپیکر نبود.
مجریان توسعۀ شهری تصمیم داشتند یک جنگل شهری قابل دسترس برای عموم مردم در این منطقه ایجاد کنند. برای نهاییشدن طرح هم 1012 خانوار فاقد مالکیت زمین بودند و با استفاده از بودجۀ دولت مرکزی و همچنین بودجۀ شهرداری به این خانوادهها تسهیلات و هزینۀ ساخت خانه در زمینهای جدید پرداخت شد.
هرچند که آن زمان هزینهبر بودن جابهجایی ساکنان این مناطق مورد انتقاد قرار گرفت، اما در حقیقت اقدامی کامل توجیهپذیر و اقتصادی از سوی دولت محلی سولو به شمار میرفت؛ زیرا محل سکونت این خانوارها در گذشته در مسیر رودخانه و سیل قرار داشت و در بروز سیلاب، دولت مجبور به پرداخت خسارتهای قابل توجه به این مناطق و برقراری دوبارۀ خدمات شهری بود.
سومین گام؛ بازارها جوان شدند
جوانسازی بازارهای سنتی شهر هم سومین اقدام شاخص برای ترمیم بافت فرسوده و توسعۀ شهری «سولو» بود. بازارهای سنتی علاوهبر تشکیل فضاهای مدنی به خودی خود، مکانهای مهمی برای تجارت کوچک و تجارت محصولات محلی هستند و برای مردم آن منطقه ارزش زیادی دارد. مدیران این منطقه بهجای ساخت پروژههای تجاری عظیم که عمدتاً کسبوکارهای کوچک را از بین میبرد، تصمیم به تقویت همین بازارهای سنتی شهر کردند. دراینباره، البته برخی مغازههای مستقل، سوپرمارکتها و فروشگاههای بزرگ مقابل اجرای طرحهای جوانسازی قرار گرفتند و اقداماتی برای بیرونقی آنها انجام میدادند، اما شهرداری آن زمان اعلام کرد که در فاصلۀ 500 متری بازارهای سنتی کسی حق ساخت مغازههای مدرن و فروشگاههای بزرگ را ندارد. آنها همچنین یک سیستم کوپنی با جوایز تأمینشده در نظر گرفتند تا مردم را به خرید از بازارهای سنتی تشویق کنند. درست شبیه حمایتی که از فروشندگان خیابانی صورت گرفته بود، اینبار همین حمایت دربارۀ مشاغل خرد در بازارهای سنتی سولو اجرا شد و مورد ستایش قرار گرفت.
گام چهارم؛ مشارکت مدنی
چهارمین اقدام مثبت برای اجرای هر چه بهتر طرحهای توسعۀ شهری سولو، مشارکت جامعه و جامعۀ مدنی در فرآیند برنامهریزیشده بود. شهرداری «سولو» پیش از این حمایت فروشندگان و فعالان اقتصادی محلی را کسب کرده بود و حالا نیاز به افزایش مشارکت سایر خانوادههای ساکن در این شهر داشت.
دراینباره، یک سازمان غیردولتی با هدف «افزایش آگاهی در مورد مسائل شهری و کمک به ساکنان برای اولویتبندی بهتر پروژههای توسعه» تشکیل شد و به ساکنان شهر دربارۀ جمعیت، آموزش، آب، مسکن، فقر و سایر شاخصهای اجتماعی و اقتصادی اطلاعرسانی میکرد. آنها معتقد بودند مشارکت شهروندان آگاه در تسریع اجرای طرح اهمیت زیادی دارد.
یک شهر محبوب
«سولو» اکنون بهعنوان یکی از شهرهای محبوب برای سفرهای مطالعاتی در اندونزی مطرح است و موفقیت این منطقه در توسعۀ شهری نشان میدهد اجرای چنین برنامههایی علاوهبر تأمین منابع مالی، فاکتورهای دیگری هم نیاز دارد. مدیران در اجرای هرچه بهتر این طرحها نقش بسزایی دارند و تجارب اینچنینی میتواند جنبههای مترقی توسعۀ شهری در «سولو» را در شهرهای ایران نیز گسترش دهد.
استانهای شمالی کشور یا لرستان و خوزستان بهلحاظ موقعیت جغرافیایی و اقتصادی وضعیتی مشابه «سولو»ی اندونزی دارند. در برخی شهرهای لرستان بافت فرسوده در حاشیۀ رودخانهها همان هزینههای گزاف هجوم سیلاب را روی دست دولت میگذارد و بازارهای سنتی مناطق شمالی کشور، در معرض تهدید سیتیسنترهای بزرگ قرار گرفتهاند. شاید استفاده از چنین تجاربی بتواند منجر به مشارکت جامعۀ محلی برای توسعۀ شهری در بافت فرسودۀ این مناطق شود.
برچسب ها:
پیشنهاد سردبیر
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
صدور احکام رتبهبندی بازنشستگان فرهنگی سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱
محکومیت ۲۰ میلیاردی قاچاقچی پیاز
۸ مرکز غیرمجاز جمعآوری پسماند پلمب شد
حدنگاری ۱۰ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی:
کنسرت تخت جمشید استاندارد برگزار میشود
زبالهسوز و کارخانه کمپوست شرط پایان دفن زباله در «سراوان»
زارع پور خبر داد:
کنترل پایداری شبکه با 400 تیم بسیج در دور اول انتخابات
گسترش حریقهای یونان
گردشگران از ورود به جنگلها منع شدند
دمای هوای پایتخت به ۴۰ درجه میرسد
وزیر نفت خبر داد:
پاداش 3800 میلیارد تومانی برای مصرف بهینه گاز
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- کدام شاخص اقتصادی بیشترین تاثیر را روی پیشبینی قیمت انس طلا دارد؟
- محبوبترین تورهای ترکیه کدامند؟
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها بیشتر
بیشترین نظر کاربران
«آفاق آزادی در سپهر تاریخ» در غیاب زیباکلام
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید