تخریب در کمین ساختمان تاریخی گمرک بندرگز

معاون میراث فرهنگی گلستان: هنوز تکلیف کاربری این بنا مشخص نشده است

بنای تاریخی گمرک بندرگز در گلستان، که بیش از یک قرن خود را سرپا نگه داشته امروز چشم امید به تخصیص اعتبار دارد تا مانع فراموشی و ویرانی آن شود. شهرستان بندرگز یکی از مناطق تاریخی گلستان است و به دلیل موقعیت استراتژیکی و جغرافیایی و نقطه اتصال سه استان گلستان، مازندران و سمنان همواره مورد علاقه پادشاهان، بزرگان کشور و حتی تجار خارجی بود. به همین دلیل به عنوان یکی از بزرگترین بنادر و قطب اقتصادی کشور محسوب می شد. ساختمان گمرک هم یادگار دوران طلایی تجارت در این منطقه است.

در شهر بندرگز وقتی از مردم سراغ ساختمان گمرک را می گیری ابتدا برایت آدرس اداره مالیات و دارایی شهرستان را تشریح می کنند. ساختمانی که زمانی محل داد و ستد مردم این منطقه بود امروز در حیاط ملکی که می گویند متعلق به اداره داراییست محصور شده است. وقتی مقابل این بنای تاریخی می ایستی شکوه و عظمتی که یک قرن آن را با خود نگاه داشته، مشاهده می کنی. اینکه سازه با وجود رطوبت منطقه و بدون هیچ برنامه مرمتی هنوز سرپا مانده، مایه شگفتی است. گویی سماجت این بنا برای ماندگاری، نقل تاریخی از پیشنیان به نسل امروز است.

برخی صاحب نظران در توضیح ساخت بنا اینگونه می گویند که ساختمان گمرک بندرگز با طرح و نظارت کامل مهندسین بلژیکی در سال ۱۲۸۱ شمسی احداث شد که بلافاصله پس از آن هم مورد بهره برداری قرار گرفت. به باور این کارشناسان، ساختمان گمرک در حال حاضر از قدیمی ترین بناهای تاسیسات بندری این شهر است که پس از گذشت چندین دهه از عمر آن همچنان از استحکام و مقاومت بسیار خوبی برخوردار است .یک کارشناس مرمت آثار و بناهای تاریخی در توضیح ویژگی های این سازه، می گوید: ساختمان تاریخی گمرک، بنایی آجری است با ضخامت دیواره های ۴۰ سانتی متری از جنس ملات ماسه دریایی و سیمان است. احسان بالارستاقی در گفتگو با خبرنگار مهر، میافزاید: بنا دارای کف کرسی به ارتفاع ۲۷۰ سانتی متر است و از چهار طرف دارای هواکش هایی برای سازگاری با شرایط محیطی و اقلیمی منطقه ساخته شده است.

وی نقش این هواکش ها را در کوران هوا بسیار موثر ارزیابی می کند و ادامه می دهد: در سال های بعد از تاسیس برای این که بتوانند به طبقه همکف بنا کاربری دهند تمامی آن هواکش ها را از بین برده اند.بالارستاقی می افزاید: بنا دارای پنجره های متعددی است که آن هم نقش بسزایی در کوران هوا و استفاده مناسب از نور طبیعی را ایفا می کنند.وی مرمت را یک نیاز ضروری برای بنا می داند و می افزاید: نیاز است تا برای پیشگیری از تخریب سازه، هرچه سریعتر مسوولان برای بهسازی و مرمت ساختمان گمرک اقدام کنند. اما معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان گلستان از مرمت این سازه در سال گذشته خبر می دهد و می گوید: سال گذشته این بنا تحویل میراث فرهنگی استان شد.سارا اخوت با بیان اینکه مبلغ ۳۰ میلیون تومان برای مرمت بنا در سال گذشته هزینه شده، می افزاید: در سال جاری ۸۰ میلیون تومان برای مرمت سازه مصوب شد که البته هنوز تخصیص نیافته است.

وی ادامه می دهد: پس از تخصیص اعتبار ۸۰ میلیونی امسال کار مرمت این پروژه به پایان می رسد و امکان استفاده از آن فراهم است.

اخوت با اعلام اینکه هنوز کاربری ساختمان مشخص نشده، می افزاید: از آنجایی که اداره میراث فرهنگی بندرگز سرگردان است ترجیح ما بر این است که کاربری سازه پس از مرمت، اداری باشد.

وی موزه اسناد دارایی و صنایع دستی را از دیگر کاربری های پیشنهادی ساختمان پس از مرمت آن اعلام می کند و می گوید: تا زمان مرمت تکلیف کاربری بنا هم مشخص خواهد شد.