اوقات فراغت راهی به سوی ارتقای مهارت

دکتر مهناز نجیب زاده- دکترای مطالعات اجتماعی و مدیر روابط عمومی و امور بین الملل اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان کرمان

همانطور که همه ما در جریان هستیم دانش آموزان مدارس دو سوم از سال تحصیلی خود را پشت سر گذاشته اند. تابستان در حال نزدیک شدن است و زمزمه اوقات فراغت به گوش می رسد. اکثر والدین دانش آموزان در روزهای پایانی سال تحصیلی دغدغه پر کردن اوقات فراغت فرزندان خود را دارند. علاقه وافر قشر نوجوان و جوان به استفاده از وسایل الکترونیکی و وجود شبکه های بیشمار مجازی و جذابیت آنها در بین این قشر نگرانی والدین را دو چندان می کند. دلایل نگرانی والدین به بطالت گذراندن وقت و انرژی جوانی فرزندانشان و همینطور عدم تحرک جسمی آنها می باشد. اوقات فراغت از ضروریات مسایل زیستی نوجوانان است و لازمه رشد و آگاهی افراد در زندگیشان می باشد اما تا کنون این مساله و فرایند اجرای آن از سوی هیچ نهاد و سازمانی به صورت جدی برنامه ریزی نشده است و اگر برنامه ریزی صورت گرفته است صرفا در راستای دوره های آموزشی نظری کوتاه مدت بوده است که بعد از سپری شدن زمان دچار فراموشی گشته است و یا در راستای تقویت دروس مدرسه ای بوده است که نوجوانان را دچار خستگی و دلزدگی می نماید و یا در شکل مثبت و بهینه آن درحیطه فعالیتهای ورزشی و تفریحی بوده است. یکی از شاخص های توسعه در تمامی کشورها غنی کردن و پر کردن اوقات فراغت است بنابراین هر کشوری تلاش می کند تا از این فرصت طلایی در چهت پرورش استعدادها و توانایی افراد استفاده نماید.
در دنیای کنونی مهارت و فناوری یکی از عامل های اصلی رشد و توسعه ی اقتصادی پایدار در کشورها به شمار می رود. به همین منظور آموزش های فنی و حرفه ای نقش مهمی را در افزایش اشتغال مولد بهبود فضای کسب و کار استفاده ی بهینه از فرصت ها و افزایش کارایی اقتصاد مقاومتی در درون جامعه بر عهده دارد. بر این پایه سازمان بین المللی کار) I.L.O ( آموزش های مهارتی را به عنوان یکی از پایه های اساسی فعالیت خویش قرار داده است و همواره آن را به دیگر کشورها توصیه می کند. جوانان با فراگیری مهارت های فنی و حرفه ای در واقع نیروی خلاقیت و کاربردی خود را در یک فضای رقابتی در مسیر خدمت به مردم به کار می گیرند. این آموزش های مهارتی زمینه ساز ایجاد حرفه های با ثبات است و از پدید آمدن شغل های کاذب و ناپایدار که توسعه ی همه جانبه ی کشور را هدف قرار می دهد و سبب آسیب های مختلف اجتماعی می شود جلوگیری به عمل می آورد. آموزش های فنی و حرفه ای افراد را با توجه به شرایط اقتصادی جامعه آماده ی ورود به بازار کار می کند و بدین شکل مهارت های عمومی بازار کار و صنعت را مورد توجه قرار می دهد و کارایی افراد را با توجه به تغییرات تکنولوژیکی به روز می کند. افراد پس از به دست آوردن دانش و مهارت های تخصصی در زمینه های مختلف می توانند در شغل های مناسب به فعالیت بپردازند و به عنوان کارآفرین برطرف کننده ی نیاز اصلی کشورها به ویژه در کشورهای در حال توسعه باشند.
گسترش آموزش ها و مهارت های فنی و حرفه ای و نیاز به افراد کارآفرین از اولویت و اهمیت فراوانی برخوردار است. به همین دلیل سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور وابسته به وزارت کار و امور اجتماعی به منظور آموزش های فنی و تخصصی در 1359 هجری خورشیدی تشکیل شد و فعالیت های آموزشی خود را در 2 بخش دولتی و غیردولتی به مرحله اجرا درآورد. این سازمان قادر است تا با آموزش های مهارتی و تخصصی خود با ارتقای دانش و مهارت های افراد سهم عمده ای را در کاهش بیکاری در جامعه ایفا و به توسعه ی اقتصادی و اجتماعی کمک کند که این آموزش ها علاوه بر جنبه ی اقتصادی در بهبود فضای کسب و کار و تغییرات مثبت اجتماعی و فرهنگی نیز تاثیرگذار خواهد بود و افراد کارآفرین را به نوعی تولید می کند. افراد کارآفرین افرادی خلاق به شمار می روند که به طور معمول از آموزش های فنی و حرفه ای بهره مند هستند و می توانند فرصت و شرایط اقتصادی جدیدی را ایجاد کنند. طرح اوقات فراغت کسب مهارت برای آشنایی جوانان و نوجوانان با این مهارت ها در نظر گرفته شده است تا ضمن تحصیل در مدرسه و یا دانشگاه بتوانند حداقل یک مهارت را به صورت تخصصی و یا نیمه تخصصی در زمان اوقات فراغت یاد بگیرند تا هم به توان جسمی و فیزیکی انها که بسیاری از والدین از این مساله شکایت دارند کمک کند و هم وسعت دید آنها را در زمینه انتخاب رشته تحصیلی و شغلی گسترده نماید. نوجوانان و جوانان نیز می توانند پس از گذراندن این طرح اوقات فراغتدر تابستان به صورت طولانی مدت و به طور مستمر از آموزش های مهارتی و فنی بهره مند شوند.
اداره کل آموزش فنی و حرفه ای استان کرمان در راستای فراهم سازی بستر همکاری و هم افزایی با دستگاه های دست اندر کار توافقات کاری مختلفی را با اهدافی چون ایجاد راهکارهای حمایتی از جامعه ی هدف پس از آموزش جهت دستیابی به اشتغال پایدار هدایت و کنترل آموزش های متناسب با چارچوب تعیین شده تبادل اطلاعات و تجربیات میان دستگاه های مرتبط ایجاد راهکارهای بهینه جهت فرهنگ سازی آموزشی بهینه سازی فرآیندسازی آموزش های مهارتی و… در دستور کار خود قرار داده است. این اداره با تعاملات برون سازمانی تلاش کرده است با هدف هماهنگی همدلی و هم افزایی سازمان های دولتی و غیردولتی کارهای خود را پیگیری کند و در چارچوب و اهداف سازمان آموزش و فنی حرفه ای کشور تفاهم نامه هایی را با دستگاه هایی همچون ستاد مبارزه با مواد مخدر، وزارت کشور، کمیته ی امداد امام خمینی (ره) سازمان بهزیستی و … امضاء کرده است که بر پایه ی تعهدات 2 طرف در راستای توانمندسازی افراد گام برمی دارد و آموزش های لازم را در درون نهادهای دولتی و غیردولتی برای جامعه ی هدف انجام می دهد. برنامه هایی همچون طرح ملی انفال )آموزش های فنی و حرفه ای نیاز مشارکت فعال زنان( به دنبال آن است تا حضور فعال زنان را در جامعه پررنگ تر کند. لذا طرح اوقات فراغت دارای محدودیت جنسی نمی باشد و تمامی دانش آموزان دختر نیز می توانند در کارگاههای فنی و مهارتی شرکت کنند. متاسفانه تا بحال به دلیل برنامه ریزی نامناسب برنامه اوقات فراغت نوجوانان و جوانان در حد مطلوب و رضایتبخش برنامه ریزی و اجرا نشده است . لذا امید می رود که در فرصت باقیمانده تا پایان سال تحصیلی برنامه ریزی لازم از طریق مسولین امر صورت گرفته و این تابستان فرصت مناسبی در جهت رشد و پرورش استعداد های این مرز و بوم قرار بگیرد و همه شاهد رشد و توسعه بیشتر هر چه تمامتر جامعه ایرانی علی الخصوص جامعه جوان شهر کرمان باشیم.