حفر چاههای غیرمجاز ، احداث دهها سد و استخر پرورش ماهی در حاشیه اترک یک تالاب دیگر را خشکاند
قاتلان تالاب «آلاگل»
محمد درویش، کارشناس و کنشگر محیط زیست: وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست حقابه تالاب را تعیین کردهاند و وزارت نیرو ملزم به تمکین از آن است
![قاتلان تالاب «آلاگل»](https://payamema.ir/pubfiles/2023/02/۵-9.jpg)
۱۲ بهمن ۱۴۰۱، ۹:۳۶
تالاب «آلاگل» یکی از تالابهای سهگانه آلاگل، آلماگل و آجیگل استان گلستان در فهرست جهانی تالابهای کنوانسیون رامسر به ثبت رسیده است. بر اساس مقررات، این تالاب باید ذیل قوانین این کنوانسیون حفاظت شود. با این حال به دلیل فروش حقابه به پرورشدهندگان ماهی و سدسازیهای مکرر بر اترک، «آلاگل» به شکل کامل خشک شده است. این در حالی است که این تالاب علاوه بر نقشآفرینی در تابآوری اکولوژیک منطقه، یکی از مناطق مهاجرت پرندگان زمستانگذران ایران است.
اگر از مخاطبان اخبار محیط زیستی کشور باشید یا حتی اگر فقط برای یک سفر به شمال استان گلستان سری زده باشید حتما نام آلاگل را شنیدهاید؛ تالابی از تالابهای ثبت شده کنوانسیون بینالمللی رامسر که علاوه بر نقش حفاظتی که در محیط زیست و حفظ تنوع زیستی منطقه دارد از گذشته بازوی تحقق معاش برای کشاورزان و دامپروران منطقه ترکمن صحرا بوده است. این بار اما نام آلاگل با خبری منفی به گوش میرسد: «تالاب قطرهای آب ندارد» و این یک جمله اغراق شده نیست.
محمد درویش، کارشناس محیط زیست: تالاب آلاگل علاوه بر نقشی که در تابآوری این منطقه داشت یکی از تالابهای مهم کشور است که میدانیم در فهرست کنوانسیون رامسر نیز به ثبت رسیده است. بنابراین علاوه بر تکالیف قانونی داخل کشور، ما ملزم به رعایت اصول کنوانسیون رامسر در مورد این تالاب نیز هستیم که متاسفانه هیچ کدام رعایت نمیشود
راضی به فروش آب نیستیم
«شاهوردی» یکی از کشاورزان روستای تنگلی در حاشیه این تالاب است. او هیچوقت راضی به فروش آب تالاب نبوده و این مسئله همه اهالی است. شاهوردی میگوید: «سالها است که ما از این آب استفاده میکنیم. شرایط تالاب انقدر بد نبود. حقابه هر کسی مشخص بود. منظورم آن زمانی نیست که آب میرابی داشت و آن را تقسیم میکرد، منظورم همین سالهای اخر است. آب تالاب البته خیلی کم شده بود. بعد از سیل چند سال پیش که اترک طغیان کرد اوضاع خوب شد. از قدیم فصل زمستان پرندهها میآمدند اینجا. بعدها یعنی در همین چند سال اخیر که گردشگری هم باب شد خیلیها با دوربین و وسایل میآمدند از این پرندهها عکس بگیرند. اتفاق خوب و درآمدی هم برای مردم بود. ما اینجا نزدیک مرز هستم اما تقریبا از مرز درآمد خاصی عاید کسی نمیشود. حالا انقدر استخر پرورش ماهی زدهاند و آب رودخانه را به پرورشدهندگان ماهی میفروشند که دیگر چیزی به تالاب و ما نمیرسد.»
«داوود» یکی از اهالی اوخی تپه است. او نیز فکر میکند آلاگل طی این سالهای اخیر قربانی فعالیتهای اقتصادی شده است. او میگوید: «در شرق استان گلستان هیچوقت نه آب هست و نه باران. اگر باران بیاید هم سیل میشود. تالاب را همیشه همین سیلها نجات داده است اما دیگر اجازه نمیدهند اتفاقهای خدادادی هم شرایط را بهتر کند. آنقدر سد ساختهاند که چیزی به تالابها نمی رسد. تمام منطقه پر از کارهایی است که اینجا ریشه ندارد. یک کارخانه برای برداشت ید در نزدیکی تالاب ایجاد کردند. از آدمهای بومی هم تعداد زیادی در این کارخانه شاغل نیستند. فقط آلودگیهای رادیواکتیو یدش به ما و تالابهایمان میرسد. پرورش ماهیداران منطقه بعضیهایشان بومی هستند اما گزینه دیگری ندارند. دولت آنقدر وام برای گسترش پرورش ماهی در این استان میدهد که مردم چاره داشته باشند توی حمام خانهشان هم پرورش ماهی و میگو احداث میکنند چه برسد به رودخانه و تالاب و مانند اینها. چند وقت قبل ما به پرداخت نشدن حقابه تالاب معترض شدیم. اما گوش کسی بدهکار نبود. در این نشستهایی هم که مدیران میآیند با مردم صحبت میکنند با بخشدار صحبت کردیم اما کسی توجهی نمیکند. میگویند نباید عدهای را از نان خوردن بیاندازیم. نان به چه قیمتی خدا میداند.»
داوود، یکی از اهالی اوخی تپه: در شرق استان گلستان هیچوقت نه آب هست و نه باران. اگر باران بیاید هم سیل میشود. تالاب را همیشه همین سیلها نجات داده است. اما دیگر اجازه نمیدهند اتفاقهای خدادادی هم شرایط را بهتر کند. آنقدر سد ساختهاند که چیزی به تالابها نمی رسد
هنوز راهی هست
داوود فکر میکند که دیگر راه نجاتی برای آلاگل وجود ندارد و به زودی سرنوشت تالابهای دیگر این استان نیز مانند آلاگل خواهد شد. محمد درویش، کارشناس محیط زیست اما این گونه فکر نمیکند. او که هفته گذشته و در سفری به گلستان از تالابهای این منطقه بازدید و خبر تکاندهنده خشک شدن کامل آلاگل را بر صفحه شخصیاش منتشر کرده معتقد است هنوز هم شاید بتوان برای این تالاب کاری کرد.
درویش به «پیام ما» میگوید: «تالاب آلاگل علاوه بر نقشی که در تابآوری این منطقه داشت یکی از تالابهای مهم کشور است که میدانیم در فهرست کنوانسیون رامسر نیز به ثبت رسیده است. بنابراین علاوه بر تکالیف قانونی داخل کشور، ما ملزم به رعایت اصول کنوانسیون رامسر در مورد این تالاب نیز هستیم که متاسفانه هیچ کدام رعایت نمیشود.»
او ادامه میدهد: «همانطور که میدانید آلاگل نیز مانند آلماگل در پایاب اترک قرار گرفته و متاسفانه طی سالها دهها سد که بر این رودخانه بسته شده است حق آن را نادیده گرفته و نپرداخته است. از سویی تعداد بسیار زیادی چاه غیرمجاز هم در منطقه حفر شده که در سالهای خشکسالی تعدادشان رو به فزونی میرود. با این وجود با سیلاب سال 98 این تالاب یک بار دیگر جان گرفت. اما ساخت سد بر بالادست آن و همچنین احداث دهها مرکز پرورش ماهی، بار دیگر مسئله پرداخت حقابه تالاب را با چالش جدی مواجه کرده است. چنانکه امروز این تالاب، یکی از مناطق اسکان پرندگان زمستانگذران ایران به طور کامل خشک شده است. با این وجود هنوز هم دیر نیست.»
درویش ادامه میدهد: «وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط زیست طی یک تفاهمنامه میزان حقابه تالاب را معین کردهاند و طبق قانون وزارت نیرو ملزم به تمکین از آن است. این راهحلی است که برای تالاب وجود دارد. وزارت نیرو با هر طرح و برنامهای که برای اترک دارد از در نظر گرفتن حقابه تالابها خودداری نکند. این یک درخواست نیست بلکه یک تکلیف قانونی است.»
مدتهاست بیخبریم
مدیرکل حفاظت محیط زیست گلستان اما در تماس «پیام ما» حاضر به گفتوگو نیست و روابط عمومی این اداره به ما اعلام میکند که امکان گفتوگو و پاسخی از سوی این مسئول و نهاد تابعش وجود ندارد.
طرح حفاظت از تالابهای ایران زیرمجموعه برنامه عمران ملل متحد، در تماس «پیام ما» فقط اعلام میکند که مدتهاست از این منطقه بازدیدی نداشتهاند. این برنامه در وبسایت اطلاعرسانی خود، بخش طرحهای مدیریتی هم تنها به بیان توضیحات کلی از وضعیت تالاب پرداخته است. در این توضیحات نوشته شده: «در غربیترین محدوده حوضه آبریز اترک در شمال استان گلستان، سه تالاب نزدیک به هم از مجموعه تالابهای بینالمللی ثبت شده در کنوانسیون رامسر به نامهای آلاگل، آلماگل، آجیگل وجود دارند که به نام مجموعه تالابهای سهگانه بینالمللی نیز معروف هستند. این تالابها چهل و نهمین تالابهای اضافهشده به فهرست تالابهای مهم بینالمللی (فهرست رامسر) هستند که در تاریخ 23 جون 1975 میلادی در کنوانسیون رامسر به ثبت رسیدهاند.
آلاگل با مساحت 2500 هکتار، بزرگترین تالاب این مجموعه و در موقعیت جغرافیایی 37 درجه و 22 دقیقه عرض شمالی و 54 درجه و 35 دقیقه طول شرقی قرار دارد. کوچکترین تالاب این مجموعه، آلماگل با مساحت 207 هکتار است و در 37 درجه و 25 دقیقه عرض شمالی و 54 درجه و 38 دقیقه طول شرقی واقع است.
آجیگل با مساحت 320 هکتار در موقعیت جغرافیایی 37 درجه و 24 دقیقه عرض شمالی و 54 درجه و 40 دقیقه طول شرقی قرار دارد. این تالابها بر اساس معیارهای جدید کنوانسیون رامسر یعنی معیارهای 1، 2، 5 و 6 و همچنین به دلیل این که نمونههای شاخصی از ویژگیهای دریاچههای آب شیرین و لبشور متعلق به دشتهای پهناور شرق دریای خزر هستند، دارای اهمیت بینالمللی شناخته شدهاند.
در تالابها نیز اراضی پست وجود دارد و محیط اطراف تالابها، استپی است که در آن، تپههای کم ارتفاع ماسهای نیز به چشم میخورد. هر سه تالاب آلاگل، آلماگل و آجیگل از نوع مردابهای شور، لبشور، آهکی، فصلی/ ادواری؛ مردابها و حوضچههای آب شیرین فصلی/ ادواری؛ دریاچههای شور، لبشور و آهکی فصلی/ تناوبی؛ دریاچههای آب شیرین فصلی/ ادواری؛ و تالابهای با پوشش درختچهای طبقهبندی شدهاند.
هر سه تالاب سهگانه از نوع دائمی هستند و منابع تامین آب آنها نزولات آسمانی، آبهای سطحی و پسابهای منطقه و سرریزهای رودخانه اترک است، از این رو در گروه تالابهای تشکیلشده از آبهای سطحی قرار میگیرند. مساحت و بستر فصلی و موقت تالابها با گذر زمان تغییر کرده است. مهمترین علل افزایش و کاهش آب تالابها، تغییر رژیم آبی رودخانه اترک به دلیل خشکسالی و احداث سد در بالادست این رودخانه از جمله در خراسان شمالی است که این امر با وجود خشکسالیهای چند سال اخیر از مهمترین عوامل تهدیدکننده آن محسوب میشوند.»
این برنامه اطلاعات دیگری در مورد مدیریت تالاب یا همکاری مشترک برای حفاظت از آن با سازمان حفاظت زیست ارائه نمیکند. به نظر میرسد آنچه در این نسیان در حال قربانی شدن است آلاگل است؛ تالابی در ترکمن صحرا که کمتر کسی از مدیران این حوزه خبری از آن میگیرد.
برچسب ها:
آجی گل، آلاگل، آلماگل، تالاب، تالاب آلاگل، حفاظت تالاب ها، رامسر، گلستان، محمد درویش، مدیریت تالاب
پیشنهاد سردبیر
![مسافران قطار مرگ](https://payamema.ir/pubfiles/2023/11/۶-2-jpg.webp)
مسافران قطار مرگ
مطالب مرتبط
![تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/اشترانکوه-دریاچه-گهر.jpg)
فعالان محیطزیست لرستان از بیجوابماندن نامهشان دربارۀ توقف جادهکشی در اشترانکوه از سوی سازمان محیطزیست گلایه دارند
تخریب گَهَر، ویرانی اشترانکوه
![نگاههای منتظر به معدن فروریخته](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/معدن-شازند.jpg)
گفتوگوی «پیام ما» با بستگان کارگران مفقودشدۀ معدن شازند اراک
نگاههای منتظر به معدن فروریخته
![صدای جمهور آمد](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/دیجیتال-15.jpg)
چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری با مشارکت ۴۰ درصدی برگزار شد
صدای جمهور آمد
![رودخانه سن برای شنا آلوده است](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/پاریس.jpg)
ناکامی پاریس در آمادهسازیهای المپیک ۲۰۲۴
رودخانه سن برای شنا آلوده است
![سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/سیل-سیستان.jpg)
پژوهشگاه سوانح طبیعی گزارشی از حوادث غیرمترقبه منتشر کرد
سالِ حادثهخیزِ سیستانوبلوچستان
![الگوی جلوگیری از انقراض](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/theguardian.jpg)
براساس یک مطالعۀ جدید حفظ ۱.۲ درصد از سطح زمین، میتواند به جلوگیری از انقراض گونههای در معرض خطر منجر شود
الگوی جلوگیری از انقراض
![مهاجران اقلیمی و چالشهای دولت آینده](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/تغییر-اقلیم.jpg)
مهاجران اقلیمی و چالشهای دولت آینده
![پیشبینی رگبار باران در برخی از استانها](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/بارش-باران.jpg)
پیشبینی رگبار باران در برخی از استانها
![وضعیت دما و بارش پایتخت تا پایان تابستان](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/وضعیت-دمای-تهران.jpg)
وضعیت دما و بارش پایتخت تا پایان تابستان
![هوای پایتخت در شرایط «قابل قبول»](https://payamema.ir/pubfiles/2024/06/هوای-پایتخت.jpg)
هوای پایتخت در شرایط «قابل قبول»
نظر کاربران
نظری برای این پست ثبت نشده است.
تبلیغات
وب گردی
- حداقل سرمایه برای واردات از دبی: آنچه باید بدانید
- چطور زودتر از همه از پیش فروش قطارها مطلع شویم؟
- چه کسانی نمی توانند مهاجرت کنند؟
- تفاوت رهگیری مالیاتی و کد مالیاتی چیست؟
- نوآوریهای جدید تتر در ارائه خدمات مالی دیجیتال
- عمر باتری آیفون 15 پرو مکس در مقابل سامسونگ اس 24 اولترا
- دوره mba و dba مرکز آموزش های آزاد دانشگاه تهران
- آینده واردات عروسک و اسباب بازی از چین به ایران، پیشبینی و ترندها
- قطار رجا؛ انتخابی امن و راحت برای سفرهای شما
- حضور خوشبخت در نمایشگاه آگروفود ۱۴۰۳ بیشتر
بیشترین نظر کاربران
![معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی](https://payamema.ir/pubfiles/2021/08/2-6.jpg)
معمای ریاست محیط زیست در کابینه رئیسی
بیشترین بازنشر
پربازدیدها
1
به نام حیوانات به کام باغوحشداران
2
«بمو» را تکهتکه کردند
3
سوداگران گنج پل تاریخی ۳۰۰ ساله در بابل را تخریب کردند
4
محیطبانها با رد زنی چرخهای موتورسیکلت به شکارچیان رسیدند
5
کبوتر نماد مناسبی برای صلح است؟
دیدگاهتان را بنویسید