دو سال مانده به برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا و در حالی شاهد آغاز تحرکات انتخاباتی در این کشور هستیم که تاثیر نتیجه این انتخابات بر مناسبات سیاسی و اقتصادی ایران انکارناپذیر است. در این شرایط دونالد ترامپ که به‌تازگی اعلام کاندیداتوری کرده، به‌شدت نسبت‌به عملکرد جو بایدن انتقاد کرده و او را به التماس از جمهوری اسلامی برای بازگشت به تعهدات برجامی متهم کرده و یکی از دیگر کاندیداهای احتمالی انتخابات پیش‌ روی آمریکا نیز با اشاره به احتمال پیروزی خود در این انتخابات گفته که رئیس‌ جمهور بعدی ایالات متحده نیز همچون رئیس‌ جمهور پیشین از برجام خارج شده و این توافق هسته‌ای را پاره خواهد کرد.

دو سال از ناکامی انتخاباتی بزرگ دونالد ترامپ و متعاقباً حزب جمهوری‌خواه می‌گذرد و او حالا بار دیگر در یک رقابت انتخاباتی ناکام مانده و همزمان حزب جمهوری‌خواه را نیز با خود به این ورطه کشانده است. مردی که اگرچه بازه زمانی چهار ساله ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۰ را در اتاق بیضی و در جایگاه بالاترین مقام سیاسی و اجرایی ایالات متحده روزگار گذرانده و در بالاترین سطح ممکن مشغول نشست و برخاست و تحرکات دیپلماتیک و سیاسی و امنیتی بوده اما تا پیش از آن، نه‌تنها جایگاهی در سپهر سیاست بین‌الملل و مناسبات داخلی آمریکا نداشت، بلکه حتی به‌عنوان یک کنشگر سیاسی درجه چندم هم به حساب نمی‌آمد. ترامپ البته تا پیش از آنکه در قامت رئیس‌ جمهور ایالات متحده، فضای رسانه‌ای آمریکا و جهان را زیر و رو کند هم ناشناس نبود و اتفاقاً در رده‌های آشناترین و معروف‌ترین شخصیت‌های رسانه‌ای جهان قرار می‌گرفت اما در جهان سیاست، تازه‌کار و نابلد بود و ناآشنا با آنچه ساز و کار سیاست در آمریکا و مناسبات دیپلماتیک در جهانِ سیاست می‌طبد. میلیاردری که اساساً آمده بود تا زیرِ میز سیاست و سیاست‌ورزی متعارف بزند اما حالا پس از چهار سال نشستن پشت میز معروف روسای جمهور آمریکا در کاخ سفید و دو سال بیرون ماندن از قدرت سیاسی، در حالی به میدان سیاست بازگشته تا بار دیگر میز و کرسی ریاستش را پس بگیرد که ظاهراً برای رای‌دهندگان آمریکایی تفاوت چندانی با سایرین ندارد. او البته کماکان سعی دارد با تکرار آن شیوه‌های تبلیغاتی منحصربه‌فردش، جنجالی راه بیاندازد و نتیجه را هر چه بود، برای شهرت بیشتر خود و شهرت بیشترش را هم برای پیشروی در زمین سیاست و اوج‌گیری در آسمان قدرت به کار بگیرد.

دونالد ترامپ توافق احتمالی هسته‌ای آمریکا با ایران را فاجعه‌بارتر از توافق قبلی خواند و مدعی شد: جو بایدن از همان ابتدا امنیت اسرائیل را فروخت و شروع کرد به التماس کردن برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای با ایران؛ آن هم با شرایط بدتر

رئیس‌ جمهور پیشین آمریکا که شامگاه شنبه در نشست سالانه ائتلاف یهودیان جمهوری‌خواه حاضر شده بود، در یک سخنرانی انتقادی، سیاست‌های رئیس‌جمهوری کنونی آمریکا را زیر سوال برد، همچون آنچه از دوران چهارساله حضورش در کاخ سفید به یاد داریم، به نوع مواجهه ایالات متحده و جمهوری اسلامی و مذاکراتی که با روی کار آمدن جو بایدن با هدف احیای برجام آغاز شد، تاخت. مذاکراتی که البته در حالی تاکنون بی‌نتیجه بوده که به‌خصوص در این دو، سه ماه گذشته، پیرو بالا گرفتن نارضایتی عمومی ایرانیان و اعتراضاتی که در شهرهای کوچک و بزرگ ایران شاهدیم، در آستانه شکست نهایی است و بایدن و یارانش در کاخ سفید نیز بیش از هر زمان نسبت‌به ازسرگیری گفت‌وگوهای برجامی بی‌میل و رغبت به نظر می‌رسند. با این همه اما ترامپ چنین باوری ندارد. او که در همین سخنرانی انتخاباتی اخیر مدعی شده ایالات متحده را به این دلیل از شورای حقوق بشر سازمان ملل خارج کرده که به «بزرگ‌ترین ناقضان حقوق بشر» اجازه می‌داد به‌راحتی به آمریکا و اسرائیل حمله کنند، درباره تصمیم دیگری که در زمان ریاست‌جمهوری برای خروج از برجام اتخاذ کرد نیز پرداخته و گفته «هیچ‌وقت اجازه نخواهم داد اسرائیل همانند آنچه اکنون در حال وقوع است، با نابودی هسته‌ای مورد تهدید واقع شود.» ترامپ که در ادامه «توافق ابراهیم» یعنی همان توافقی را که در زمان ریاست‌جمهوری او، زمینه‌ساز عادی‌سازی روابط اسرائیل با چند کشور عربی و مسلمان شد، از مهمترین دستاوردهای دولتش خواند، همچنین گفته است: «اما (جو بایدن) از همان ابتدا امنیت اسرائیل را فروخت و شروع کرد به التماس کردن برای ورود مجدد به توافق هسته‌ای با ایران؛ آن هم با شرایط بدتر.»
اما در حالی ترامپ که هم‌اکنون نیز می‌توانیم او را مهمترین رقیب جو بایدن و دموکرات‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری ۲۰۲۴ ایالات متحده بدانیم، معتقد است «برجام قبلا هم یک فاجعه بود اما شروط این یکی (توافق احتمالی پس از بازگشت دولت بایدن به برجام) از آن بدتر خواهد بود» که نماینده آمریکا در سازمان ملل در دولت ترامپ نیز به برجام تاخته و گفته که رئیس‌ جمهور بعدی آمریکا، برجام را پاره خواهد کرد. نیکی هیلی که به‌شدت برای کاندیداتوری در دور بعدی انتخابات ریاست جمهوری کشورش تلاش می‌کند، از قضا در همان میتینگ انتخاباتی یهودیان جمهوری‌خواه در این رابطه اظهار نظر کرده و با اشاره به احتمال پیروزی خود در انتخابات بعدی ریاست جمهوری گفت: «اگر بایدن موفق شود ما را به توافق هسته‌ای با ایران بازگرداند، من به شما قول می‌دهم که رئیس‌ جمهور بعدی در اولین روز ریاست‌جمهوری‌اش آن را پاره خواهد کرد.» مواضعی که می‌تواند آینده برجام را بیش از آنچه در حال حاضر شاهدیم، به سوی ناامیدی و نابودی سوق دهد و فشار مضاعف تحریم‌ها را به فهرست بلند چالش‌های پیش‌ روی ایران و ایرانیان اضافه کند.
اما بازگشت ترامپ به میدان سیاست رسمی به نحوی با بازگشت او به فضای رسانه‌ای و سیاسی غیررسمی همزمان شده است. او که تا وقتی توییتر بالاخره پس از پایان دوران ریاست‌جمهوری اقدام به غیرفعال کردن حساب کاربری جنجالی‌اش در توییتر نکرد، دست از انتشار مواضع عجیب و غریب از درگاه این شبکه اجتماعی پرمخاطب نکشید، حالا در شرایطی اینجا و آنجا نطق انتخاباتی می‌کند که توییتر نیز حالا بار دیگر حساب کاربری او را فعال کرده و در اختیارش گذاشته است. جالب اینکه در این فاصله زمانی از زمانی که توییتر اقدام به حذف حساب کاربری ترامپ کرد تا وقتی بار دیگر فضا را برای حضورش مهیا کرد، تغییری مهم راس این شبکه اجتماعی رقم خورده و رئیس جدید نیز از تغییراتی تازه سخن گفته است. نکته دیگر این است ایلان ماسک که به‌عنوان ثروتمندترین مرد جهان شناخته می‌شود و همچون دونالد ترامپ، بجز حضور پررنگی که در فضای رسانه‌ای دارد، به دلیل درآمد هنگفت و دارایی‌هایش نیز معروف است، چندان رابطه بدی هم با ترامپ ندارد. مسئله‌ای که باعث شد دستیار وزیر امور خارجه ایران با انتشار عکسی از این دو چهره سرشناس آمریکایی در توییتر، تحلیلی از فضای سیاسی و انتخاباتی ایالات متحده به دست دهد. عکسی که سید رسول موسوی ذیل آن نوشت: «دولت پنهان آمریکا در حال عبور از بایدن است و با او همان کاری را خواهد کرد که با ترامپ کرد. به نظر می‌رسد بایدن هم مانند ترامپ رئیس‌ جمهور یک دوره‌ای شود. در چنین وضعیتی کشورها سعی می‌کنند با آمریکا فقط توافقات کوتاه‌مدت داشته باشند و نظام بین‌الملل کم‌ثبات‌تر می‌شود.»
در هر حال تحولات سیاسی و انتخاباتی در آمریکا بر مناسبات سیاست داخلی ایران موثر است و به این اعتبار، نتایج انتخابات ۲۰۲۴ آمریکا و آنچه پس از برگزاری و اعلام نتایج آن انتخابات در دستورکار کاخ سفید قرار خواهد گرفت، می‌تواند شرایط سیاسی و البته اقتصادی ایران را نیز تحت‌الشعاع قرار دهد. با این همه این نکته نیز حائز اهمیت است که هنوز نیمی از دوران ریاست‌جمهوری جو بایدن باقی مانده و حتی اگر او در انتخابات پیش‌ رو قافیه را به ترامپ یا هر رقیبی جز ترامپ واگذار کند، این تحولات مربوط به سال‌های پس از برگزاری این انتخابات است. بنابراین اگر دولتمردان ایرانی قرار باشد واکنشی هم به آن تحولات داشته باشند، هنوز فرصت بسیاری پیش‌ رو دارند و تا ۲ سال آینده، سیاستی اتخاذ می‌شود که منافع ایرانیان را در قبال اقدامات و سیاست‌های دولت بایدن محقق کند.