|پیام ما| بیش از ۱۲۰ نفر از سران کشورها برای شرکت در مهمترین کنفرانس اقلیمی راهی دریای سرخ شده‌اند. COP27 به میزبانی مصر، از دیروز آغاز شده و تا دو هفته آینده ۳۰ هزار نفر از نمایندگان کشورهای مختلف برای گفتن از دغدغه‌های اقلیمی و یافتن راهکار، در کنفرانس اقلیمی سازمان ملل در شرم‌الشیخ شرکت خواهند کرد. قرار است همین امروز و فردا (دوشنبه و سه‌شنبه)، هر یک از رهبران جهان، در طول پنج دقیقه مطالبات خود را از این کنفرانس مطرح کنند و بعد مذاکرات نمایندگان برای مقابله با تغییر اقلیم شکل می‌گیرد. اما از ایران چه کسانی راهی بندر شرم‌الشیخ می‌شوند؟ هنوز روشن نیست. پیگیری‌های «پیام ما» نشان می‌دهد برای نماینده‌ای از جمعیت هلال احمر، یک صندلی خالی در نظر گرفته شده. در حالی که سازمان حفاظت محیط زیست پیش از این اعلام کرده بود که به دلیل هزینه بالا توانایی شرکت در این اجلاس را ندارد، بخش خصوصی برای نخستین بار پا به میدان گذاشته و قرار است هشت نفر از اتاق بازرگانی به مصر بروند، اما مشکل اینجاست که هیچ یک از آنها هنوز موفق به دریافت ویزا نشده‌اند.

فرشید شکرخدایی، رئیس کمیسیون توسعه پایدار، محیط زیست و آب اتاق بازرگانی ایران در گفت‌وگو با «پیام ما» از اهمیت حضور بخش خصوصی کشورهای مختلف در «کاپ۲۷» می‌گوید. او که به صدور ویزا در روزهای آینده امیدوار است، می‌گوید نمایندگان اتاق ایران در اجلاس شرم‌الشیخ می‌خواهند از تلاش بخش خصوصی برای مقابله با آثار تغییر اقلیم بگویند و در این راستا کمک‌های بین‌المللی جذب کنند.
امسال نخستین باری بود که نام بخش خصوصی برای شرکت در اجلاس COP به میان آمد. قرار بر این بود که هشت تن از اعضای اتاق بازرگانی ایران به این اجلاس بروند اما تاکنون از سوی کشور مصر برای این افراد ویزا صادر نشده است. فرشید شکرخدایی از جمله افرادی که قرار بود در این اجلاس شرکت کند به «پیام ما» می‌گوید که وزارت امور خارجه پیشنهاد داده بود که رئیس اتاق به همراه یک عضو در اجلاس شرکت کنند اما خواسته اتاق این بود که همه این هشت نفر در اجلاس حاضر باشند. او توضیح می‌دهد: «شرکت در این اجلاس در دو سطح برگزار می‌شود. سطح دولتمردان کشورها و سطح بخش خصوصی و سازمان‌های مردم‌نهاد. در این سطح شرکت‌ها و سازمان‌های مختلف حاضر می‌شوند و از تلاش‌هایشان برای بهبود روند تغییر اقلیم می‌گویند. برای مثال کشور عربستان در اجلاس اقلیمی گلاسکو با 80 عضو از بخش خصوصی و ترکیه با 50 عضو حضور داشت اما ایران در سال‌های گذشته هیچ شرکت‌کننده‌ای در این سطح نداشته است. ما امیدواریم بتوانیم ویزا بگیریم و با شرکت در این اجلاس از کارهای انجام شده در کشور صحبت کرده و در عین حال همراهی و همکاری‌های بین‌المللی را جلب کنیم.»

شکرخدایی: سازمان حفاظت محیط زیست برای رفتن ما پیگیر بود. باید منتظر بمانیم و ببینیم در روزهای آینده وضعیت چطور پیش خواهد رفت و آیا از سوی مصر برای حضور ما ویزا صادر خواهد شد یا خیر. این در حالی است که ما برای این سفر از دو ماه قبل پیگیر گرفتن ویزا بوده‌ایم

شکرخدایی با تاکید بر اینکه هدف از شرکت در اجلاس پیگیری و گزارش‌دهی کارهای بخش خصوصی و جلب مشارکت بین‌المللی است ادامه می‌دهد: «ما در سال‌های اخیر در کمیسیون توسعه پایدار اتاق فعالیت‌های زیادی برای کاهش کربن و حفاظت از محیط زیست انجام دادیم و قرار بر این است در این اجلاس، در صورت حضور، این موارد مطرح شوند. یکی از این کارها لجستیک معکوس یا مدیریت بازگشتی‌ها بود که در شورای گفت‌و‌گو تصویب شد. کارهایی شامل بازیافت یا نوسازی محصول فروخته شده زیرمجموعه این اتفاق است.»
شکرخدایی با بیان اینکه 10 درصد اقتصاد هر کشور شامل اقتصاد چرخشی است و با لجستیک معکوس قابل مدیریت است ادامه می‌دهد: «این رقم در اقتصاد ایران 20 تا 30 میلیارد دلار است که رقم بزرگی است و علاوه بر ایجاد شغل می‌تواند در کاهش میزان کربن هم سهم به‌سزایی داشته باشد چرا که به این ترتیب کالاها برای بازیافت وارد چرخه درست می‌شوند و سهم آلایندگیشان از هر سو کم می‌شود.»

در حال حاضر میانگین دمای جهان ۱.۲ درجه سلسیوس بالاتر از زمان انقلاب صنعتی است و محققان و دانشمندان اقلیمی در یک سال گذشته، بیش از همیشه درباره این هشدار دادند که جهان هنوز در مسیر درست قرار نگرفته، از اهداف محدود کردن گرمایش جهانی منحرف شده و این روند، مقابله با بحران اقلیمی را دشوارتر از پیش خواهد کرد

او به اتفاقات دیگر انجام شده توسط بخش خصوصی که قرار است در این اجلاس ارائه شود اشاره می‌کند و یکی از آنها را طرح تعویض بخاری‌های کهنه می‌داند. طرحی که قرار است منابعش را پتروشیمی‌ها و فولاد مبارکه بدهند و در عوض برای زمستان منابع گازشان تامین شود: «اتفاق دیگر که قابل استناد است تبدیل آب مجازی به اوراق است. اعضای اتاق بازرگانی اصفهان این طرح را پی گرفتند و بر این اساس حقابه کشاورزان به اوراق بدل می‌شود و آنها می‌توانند در صورت کمتر هزینه کردن آب، آن را بفروشند.»
نکته دیگری که رئیس کمیسیون توسعه پایدار بر آن تاکید دارد این است که کشورهای توسعه‌یافته تعهداتی برای کاهش گازهای گلخانه‌ای دارند و این تعهدات را فقط در کشورهای خودشان اجرایی نمی‌کنند چرا‌که در این صورت از توسعه بازمی‌مانند و برخی از این تعهد را در کشورهای در حال توسعه اجرایی می‌کنند و به این کشورها برای کاهش کربن کمک می‌رسانند. او می‌گوید: «پاکستان در این زمینه بسیار خوب عمل کرده و لازم است ایران هم روابطش را با جهان بهبود ببخشد و بتواند از مزایای اتفاقاتی از این دست بهره‌مند شود.»
او از جلسات بخش خصوصی با سازمان حفاظت از محیط زیست هم صحبت کرده و می‌گوید این سازمان حمایت ویژه‌ای از حضور بخش خصوصی داشت: «تقسیم کار انجام گرفت و گفته شد چه کارهایی توسط هر بخش انجام بگیرد و سازمان حفاظت محیط زیست هم برای رفتن ما پیگیر بود. در نهایت باید منتظر بمانیم و ببینیم در روزهای آینده وضعیت چطور پیش خواهد رفت و آیا از سوی مصر برای حضور ما ویزا صادر خواهد شد یا خیر. این در حالی است که ما برای این سفر از دو ماه قبل پیگیر گرفتن ویزا بوده‌ایم.»
نقطه عطف کنش اقلیمی
در طول یک سال گذشته رویدادهای شدید آب‌ و هوایی شدیدی به تغییر اقلیم مرتبط دانسته شد. در حال حاضر میانگین دمای جهان ۱.۲ درجه سلسیوس بالاتر از زمان انقلاب صنعتی است و محققان و دانشمندان اقلیمی در یک سال گذشته، بیش از همیشه درباره این هشدار دادند که جهان هنوز در مسیر درست قرار نگرفته، از اهداف محدود کردن گرمایش جهانی منحرف شده و این روند، مقابله با بحران اقلیمی را دشوارتر از پیش خواهد کرد.
مصر که میزبان اجلاس سالانه تغییر اقلیم سازمان ملل است، این رویداد را نقطه عطف جهان برای کنش اقلیمی خوانده است. در خبرها از حضور حدود ۳۰ هزار نفر از نمایندگان کشورهای مختلف در کاپ ۲۷ گفته شده اما بعضی کنشگران هم به‌دلیل سابقه مصر در نقض حقوق بشر، به شرم‌الشیخ نمی‌روند.
در این اجلاس بعد از سیمون استیل، رئیس جدید امور تغییر اقلیم سازمان ملل، و سامح شکری، وزیر خارجه مصر و رئیس کنفرانس کاپ۲۷، قرار است سخنرانی‌هایی از سوی دیپلمات‌ها و دانشمندان از جمله هوسونگ لی، رئیس IPCC، نهاد سازمان ملل برای ارزیابی علم مرتبط با تغییر اقلیم انجام شود.
طی امروز و فردا (دوشنبه و سه‌شنبه) سران کشورها، هر یک پنج دقیقه فرصت دارند تا مطالباتشان را از این کنفرانس بیان کنند و سپس مذاکرات نمایندگان درباره برنامه‌های مقابله با تغییر اقلیم آغاز می‌شود. در گزارش‌ها گفته شده که انتظار می‌رود ریشی سوناک، نخست وزیر بریتانیا، از رهبران جهان بخواهد که در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر سریع‌تر باشند و از تعهدات اجلاس اقلیمی پیشین (COP26) عقب‌نشینی نکنند.
در اجلاس سال گذشته در گلاسکو بر روی تعدادی از تعهدات توافق شد: کاهش تدریجی استفاده از زغال‌سنگ که یکی از آلاینده‌ترین سوخت‌های فسیلی است، توقف جنگل‌زدایی تا سال 2030، کاهش 30 درصدی انتشار گاز متان تا سال 2030 و همچنین ارائه طرح‌های اقدام جدید آب و هوایی به سازمان ملل. در اجلاس COP27 که هم‌اکنون در حال برگزاری است، کشورهای در حال توسعه‌-‌که در خط مقدم تغییر اقلیم قرار دارند‌-‌خواستار رعایت تعهدات قبلی برای تامین مالی هستند. آنها از سوی دیگر برای جبران خسارت‌های آثار تغییر اقلیم طلب کمک خواهند کرد تا ضررهای ناشی از پدیده‌های شدید آب و هوایی را رفع کنند، نه اینکه صرفا برای آینده خود را آماده کنند. این اولین باری است که این موضوع در دستور کار رسمی یک نشست COP قرار می‌گیرد. فوریت مسئله تغییر اقلیم در طول 12 ماه گذشته با وقوع سیل ویرانگر پاکستان و نیجریه و همچنین گرمای شدید هند و اروپا در تابستان مشهود بوده است.
پیش از این کنفرانس، مجموعه‌ای از گزارش‌های مهم درباره تغییر اقلیم منتشر شد که اغلب ناامیدکننده بودند. این میان یکی از گزارش‌های UNEP درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای به این نتیجه رسید که برای محدود کردن دمای جهانی به 1.5 درجه بالاتر از سطح قبل از صنعتی شدن، هیچ مسیر معتبری وجود ندارد. این محدودیت 1.5 درجه‌ای، سال 2015 در جریان توافق پاریس (بیست و یکمین اجلاس آب و هوایی سازمان ملل متحد)، مورد توافق قرار گرفت. در سال‌های گذشته تمام اجلاس‌های آب و هوایی بعد از توافق پاریس بر توسعه اقدامات برای دستیابی به این هدف متمرکز شده‌اند.