شاید باور نکنید که منطقه‌ای وجود داشته باشد که زمین و چاه‌های آبش بتوانند دست به انتحاری بزنند و خودشان و هرآنچه اطرافشان است را نابود کنند. اما این قصه، حقیقت چَم‌کبود است. چم‌کبود روستایی کوچک در لرستان است. چنان کوچک که حتی مسئولان مشکلات آن را فراموش می‌کنند. نشت گاز از چاه‌های آب کشاورزی این روستا بیش از یک دهه است که علاوه بر ایجاد مشکلات اقتصادی با ایجاد هزینه برای انتقال چاه و زیان‌ده کردن کشاورزی، مشکلات جانی نیز ایجاد کرده است. مشکلی که سال 94 و با مرگ جوانی به نام سجاد آزادبخت در اثر انفجار چاه کشاورزی و آتش گرفتن آن به رسانه‌ها کشید اما خیلی زود فراموش شد

براساس آخرین سرشماری رسمی‌کشور چَم‌کبود چیزی در حدود 150 نفر جمعیت دارد و جمعیت روستاهای اطراف هم چیزی بیش از این عدد نیست. شاید همین تعداد ریشه نسیان مسئولان نسبت به مشکلات آنان باشد. اما اهالی این قریه کوچک فکر می‌کنند شاید با پیگیری عاقبت گره‌ای از مشکلاتشان رفع شود.
محمدعلی. م که حدود 60 سال دارد از اهالی این روستاست. او می‌گوید: وقتی برای برداشت آب با مشکل روبه‌رو می‌شویم، به ما می‌گویند چاه آب را جابه‌جا کنید. مجوز جابه‌جایی را می‌دهند اما هزینه آن بر عهده خود ماست. سال‌های اول خیلی پیگیری می‌کردیم اما الان مدتی است که ناامید شده‌ایم مگر اینکه روزنه‌ای به رویمان باز شود.
او ادامه می‌دهد: می‌دانید که ما در این روستا به خاطر آتش گرفتن چاه آب جوان از دست دادیم؟ صاعقه به چاه زد و چاه پر از گاز منفجر شد و جوانی از اهالی روستا آتش گرفت. بعد از چند روز هم از شدت حادثه در بیمارستان جان باخت. اما حوداث جانی ما به این ختم نمی‌شود. بارها جراحت‌های شدیدی داشتیم که گرچه منجر به مرگ نشد اما صدمات بالا داشت. سال‌های نخست دهه نود مسئولان آمدند و رفتند اما ما نتیجه خاصی ندیدیم. یک بار گفتند نشت گاز دلیل این رخداد است. یک بار گفتند فرونشست زمین است. یک بار گفتند آبخوان منطقه تخریب شده است اما چه فرقی می‌کند وقتی این مشکل همچنان پابرجاست.
مسئولان چه می‌گویند؟
مهدی پازوکی مدیرکل بحران استانداری لرستان در پاسخ به پیگیری «پیام‌ما» می‌گوید که هیچ گزارشی مبنی بر وجود وضعیت خاص در روستاهای کوهدشت در محدوده دهستان چم‌کبود به این مرکز گزارش نشده است اما مسئله را پیگیری می‌کند.
مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان اما وجود مسئله آلاینده‌های نفتی و نشت گاز را تایید می‌کند. داریوش حسن‌نژاد می‌گوید: این مسئله مربوط به امروز نیست. بیش از یک دهه است که این مشکل وجود دارد. بنابراین ما چاه‌های آب را جابه‌جا کرده‌ایم و هر گزارشی هم مبنی بر نشت گاز یا آلودگی نفتی داشته باشیم مجوز جابه‌جایی صادر می‌کنیم.
کارشناس اداره‌کل زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی لرستان نیز در این خصوص می‌گوید: آب پمپاژ شده از چاه‌های آب به‌ ویژه در چند دقیقه نخست سیاه‌رنگ است و آغشتگی زیادی با ماده‌ای که با توجه به رنگ‌وبوی آن گمان می‌رود از مشتقات نفتی باشد دارد و به ‌همراه این آب گاز نسبتاً زیادی نیز خارج می‌شود که به گفته مالک یکی از چاه‌ها در مجاورت آتش شعله‌ور می‌شود. وجود ماده قیر مانند و چسبناک در چاه‌های آب تبعاتی را برای پمپ چاه، لوله‌ها و تجهیزات برقی ایجاد می‌کند که با تجمع گاز احتمال انفجار یا آتش‌سوزی وجود دارد.

می‌دانید که ما در این روستا به خاطر آتش گرفتن چاه آب جوان از دست دادیم؟ صاعقه به چاه زد و چاه پر از گاز منفجر شد و جوانی از اهالی روستا آتش گرفت. بعد از چند روز هم از شدت حادثه در بیمارستان جان باخت

احدالله فاضلی ادامه می‌دهد: شرایط شکل‌گیری آتش‌سوزی زمین‌های زراعی روستاهای «چم‌کبود» و «سه‌آسیابه» کوهدشت شباهت زیادی به پدیده خودسوزی زمین در سایر دشت‌های کشور دارد، زیرا در نزدیکی سطح زمین خاک تیره‌رنگ است و تا حدود زیادی خاک تورب(خاک تورب (Peat)، توده متراکم قهوه‌ای تا سیاه‌رنگ خزه‌ها و گیاهان که به‌طور ناقص تجزیه شده‌اند) دارد. برای اثبات وجود تورب یا خاک دربردارنده مواد آلی، در دشت کوهدشت آذر 1391 ترانشه کوچکی با ژرفای دو متر در محل کنده شد که وجود نوعی تورب را تایید و خروج گاز نیز در فاصله یک‌متری جنوب شرقی چاه را شعله‌ور کرد و در بستر مادیان‌رود آثار مختصر خروج گاز به‌شکل حباب دیده شد. در گزارش‌های زمستان سال 1391 مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران بر پایه بررسی‌های انجام شده، به‌وجود آثار هیدروکربوری، مواد قیری و نفت با ویسکوزیته بالا که به‌همراه آب از چاه‌های روستاهای آزادبخت و سه‌آسیابه خارج شده، اشاره شده‌است.
او توضیح می‌دهد: با کاهش شدید منابع آب سطحی و زیرزمینی و تداوم خشک‌سالی وضعیت بغرنج بسیاری از منابع آبی قابل توصیف نیست و افزایش تعداد چاه و بهره‌برداری بی‌رویه از آن‌ها نه‌تنها منجر به توسعه کشاورزی نمی‌شود، بلکه بهره‌برداری از چاه‌های قبلی را نیز با محدودیت جدی مواجه می‌کند. افت ناگهانی و تدریجی سطح آب زیرزمینی پیامدهایی دارد که در هر نوعی با توجه به ویژگی‌های اقلیمی، زمین‌شناسی، آب‌زمین‌شناسی، جغرافیا، رشد جمعیت و دخالت انسانی می‌تواند به گونه‌های متفاوت دیده شود و در برخی مناطق به‌صورت فرونشست ناحیه‌ای و در برخی مناطق دیگر به‌صورت ترک‌های طولی، پدیده‌ خودسوزی زمین و فروچاله با ژرفای مختلف اتفاق می‌افتد. باید توجه کرد که یکی از پیامدهای افت سطح آب زیرزمینی پدیده خودسوزی زمین است که در مناطق دارای نهشته‌های دربردارنده‌ مواد آلی یا تورب رخ می‌دهد. در کوهدشت سطح آب زیرزمینی افت قابل توجه دارد و میزان آب در دسترس کاهش ‌یافته‌است، ازاین‌رو بهره‌برداران اقدام به کف‌شکنی و افزایش ژرفای چاه‌های خود حتی تا 120 متر کرده‌اند که با این کار مواد هیدروکربوری موجود در بخش‌های بالایی طاقدیس‌ها در دسترس قرار گرفته و ضمن واردشدن به آب‌های زیرزمینی امکان شعله‌ور شدن آن‌ها نیز فراهم شده‌است.

با کاهش شدید منابع آب سطحی و زیرزمینی و تداوم خشک‌سالی وضعیت بغرنج بسیاری از منابع آبی قابل توصیف نیست و افزایش تعداد چاه و بهره‌برداری بی‌رویه از آن‌ها نه‌تنها منجر به توسعه کشاورزی نمی‌شود، بلکه بهره‌برداری از چاه‌های قبلی را نیز با محدودیت جدی مواجه می‌کند

انگشت اتهام به سمت بابا حبیب
فاضلی که در سال 96 مدیرکل سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی این استان بود این دلایل و آمار را در همان سال نیز منتشر کرده و نسبت به تبعات آن هشدار داده بود. پیش از آن و در سال 94 مدعی‌العموم به موضوع ورود کرده بود اما هرگز نتیجه‌ای عاید نشد و یا لااقل به شکل رسمی‌اعلام نشد. اما سال 92 فرضیه‌ای دیگر مطرح بود که هیچ‌گاه از سوی رسانه‌ها بررسی نشد و کسی هم در مورد آن پاسخی نداد. این بار انگشت اتهام به سمت بابا حبیب بود. میدان نفتی باباحبیب کوهدشت که در سال ۱۳۸۶کشف شده و کارفرمای عملیات اکتشاف نفت در این منطقه مدیریت اکتشاف شرکت ملی نفت ایران و پیمانکار آن شرکتی چینی به نام سی.ان.پی.سی بود.
نتیجه حفر نخستین چاه از سوی این شرکت، کشف میدان جدید نفتی باباحبیب بود که مطابق اعلام نظر مسئولان در این حفاری وجود نفت بسیار مرغوب که هیچ‌گونه گازهای سمی‌و خورنده همچون هیدروژن سولفوره ندارد و دارای درجه سبکی ۴۲ ای.پی.آی است قطعی شد. اما همان زمان اعلام کردند که استحصال نفت و گاز از این منطقه اقتصادی نیست.
تابستان ۱۳۸۹ خبر انعقاد قرارداد شرکت پیمان‌کار سی.ان.پی.سی با شرکت ملی حفاری ایران منتشر شد تا کار حفاری‌ها در میدان نفتی باباحبیب انجام شود، موضوعی که به حفر سه حلقه چاه در منطقه با نام‌های باباحبیب ۲،۱ و ۳ منجر شد.
از سال 1390 آتش‌سوزی‌های خود به خودی زمین در کوه رومشکان کوهدشت در مجاورت منطقه حفاری شروع شد. کمتر از 10 ماه بعد آتش به چاه‌های کشاورزی مردم رسید یا از برخی چاه‌ها به همراه آب، مواد نفتی خارج می‌شد. همان زمان مدیر کل وقت سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی لرستان اعلام کرده بود علت اصلی آتش‌سوزی در زمین‌های کشاورزی و چاه‌های آب روستاهای کوهدشت فرونشست سطح آب‌های زیرزمینی به دلیل برداشت‌های بی‌رویه بوده است. این سازمان اما نشت گاز و آتش سوزی در کوه‌های رومشکان را به دلیل مجاورت مخازن نفتی و در نتیجه مهاجرت مواد نفتی و بالا آمدن آن‌ها به سطح زمین اعلام کرد که صورت آتش سوزی در کوه‌ها تظاهر می‌کنند.
چه اقدامی‌شد؟
بعد از گذشت یک دهه شاید پرسیدن سوال باید چه راه کاری اندیشید به اندازه سوال چرا این اتفاق افتاد موضوعیت داشته باشد. زمین و چاه‌های آب در این روستاها دست به انتحاری می‌زنند و هیچکس برایشان چاره جویی نمی‌کند. اگر موضوع نشت نفت است معلوم است که از کدام منطقه اتفاق می‌افتد و اگر چالش مربوط به تخریب آبخوان‌ و برداشت بی‌وریه آب به قصد کشاورزی است، 10 سال برای پیدا کردن راه‌کار در تغییر الگوی مصرف و کشت کافی نبود؟