بهادر امینیان سفیر ایران در افغانستان و سید رسول موسوی دستیار ویژه وزیر امور خارجه و کارشناس با سابقه در امور افغانستان نسبت به جریانی که به تولید محتوای تصویری و ایران‌هراسی در میان‌ افغان‌ها پرداخته هشدار دادند.

به نظرمی‌رسد تجربه هجمه رسانه‌ای که دو سال قبل در پی اتفاقاتی که برای مهاجران غیرقانونی افغانستانی هنگام ورود به ایران در «دهانه ذوالفقار»شکل گرفت بار دیگر جریان گرفته و انتظار می‌رفت نهادهای انتظامی و امنیتی ایران زودتر به شفاف‌سازی درباره فیلم‌های منتشر شده درباره آزار و اذیت افغان‌ها در کشور می‌پرداختند.
با این حال پس از آنکه مقامات هیئت حاکمه افغانستان در ۱۶ فروردین زبان به اعتراض گشودند «بهادر امینیان» سفیر ایران در افغانستان در گفتگویی با «طلوع‌نیوز»ساخت ویدئوهای آزار و اذیت اتباع افغان را جریانی سازمان‌یافته توسط عوامل سازمان منافقین (سازمان مجاهدین خلق)‌دانسته است.
این در حالی است که پیشتر چند اتفاق در شهرهای ایران رخ داد که فضا و بستر هر سوءبرداشتی را آماده کرده بود.از یک سو تجمع اعتراضی نسبت به حضور مهاجران افغان در برخی شهرها و انتشار عکس آن‌ها در توییتر فضایی را ترسیم کرد که برخلاف رویه ۴۰-۵۰ ساله ایرانیان در قبال هم‌زبانان اهل افغانستان خود بوده است.از سوی دیگر با توجه به افزایش ورود مهاجران غیرقانونی افغانستانی به ایران به طور طبیعی تعداد بیشتری از این عده دستگیر و توسط پلیس ایران اخراج شده یا به اصطلاح «رد مرز»شده‌اند و همین بستر دیگری برای بروز نارضایتی‌هایی شده که انعکاس آن در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌هایی نظیر آناتولی ترکیه یا دوویچه‌ووله قابل لمس بود. در همین حال بروز حوادثی از جمله حمله یک مهاجم تکفیری به ۳ روحانی در حرم امام‌رضا(ع) و شهادت دو تن از آنان، در کنار فعالیت یک گروه تبهکار در تهران که در کمین افغانستانی‌ها بودند فضا را برای نفوذ فیلم‌هایی که ادعا می‌شود آزار و اذیت افغانستانی‌ها توسط ایرانی‌ها در آن ثبت شده را آماده کرد.
روزنامه پیام‌ما آمادگی دارد دیدگاه‌های کارشناسان انتظامی و امنیتی درباره فیلم‌های منتشر شده را انعکاس دهد.
سفیر ایران چه گفت؟
براساس گزارشی که طلوع‌نیوز، یکی از رسانه‌های افغانستان، منتشر کرده است سفیر ایران در کابل پخش نوارهای تصویری که آزار و اذیت مهاجران افغانستان را در ایران نشان می‌دهند، کار سازمانی تحت عنوان مجاهدین خلق می‌داند.
بهادر امینیان در یک گفت‌وگوی ویژه با طلوع‌نیوز افزوده:هزاران تن که وابسته به این سازمان هستند، به گونه سیستماتیک سرگرم تولید این گونه ویدیو ها هستند.
او هدف از این کار را مختل ساختن روابط کابل و تهران می‌داند.بهادر امینیان، سفیر ایران در افغانستان، گفت: «اعضای سازمان مجاهدین خلق که چند هزار نفر فقط کلیپ تولید می‌کنند، علیه جمهوری اسلامی ایران.اینها در افغانستان هم فعالیت می‌کنند.»
طلوع‌نیوز همچنین گزارش داده :سفارت ایران در کابل اعلامیه‌یی را پخش کرده است که در آن، ادعا‌های بدرفتاری با مهاجران افغانستان رد شده است، اما ورود غیرقانونی شهروندان کشور های دیگر به ایران نقض حاکمیت ملی ایران خوانده شده است. از سوی دیگر سفیر ایران در کابل بر آشتی ملی در افغانستان تاکید می‌ورزد و می‌گوید که با این کار جلو مهاجرت های گسترده گرفته خواهد شد.
سفیر ایران همچنین گفته است: تعداد زیادی از افرادی که این کلیپ‌ها را در ایران پخش کردند دستگیر شده‌اند…و دستگاه‌های اطلاعاتی در حال بررسی آن هستند.
براساس گفته‌های امینیان به طلوع‌نیوز روزانه به افغانستانی‌ها بیش از چهار هزار ویزای ایران صادر می‌شود و شرط پرواز هوایی هم برداشته شده است.
امینیان ۲۱ فروردین در دیدار با امیرخان متقی، وزیر امور خارجه طالبان در مورد گزارش‌های “بدرفتاری”با مهاجران افغانستانی در ایران توضیح داد.
این مقام هیئت حاکمه افغانستان ۱۶ فروردین امسال گفته بود:به ما گزارش‌هایی رسیده که افغان‌ها در ایران با برخورد نادرست مواجه هستند…از جمهوری اسلامی ایران می‌خواهیم آنچنان که در گذشته از مهاجرین افغان مهمان‌نوازی کردند این روزها نیز آن‌ها را آزار و اذیت ندهند.
چیزی که سبب شد امیرعبدالهیان وزیر خارجه ایران وقتی در سومین نشست کشورهای همسایه افغانستان در پکن شرکت کرده بود بر این نکته تاکید کند که ایران میزبان حدود پنج میلیون نفر از شهروندان افغانستان است که تعداد زیادی از آنها پس از قدرت گرفتن طالبان از کشورشان گریخته‌اند اما توضیح بیشتری درباره وضعیت مطرح شده ارائه نکرد.
افزایش تعداد مهاجران افغانستانی ملموس‌تر شده است
از سال گذشته که دولت رسمی افغانستان سقوط کرد و گروه طالبان به عنوان هیئت حاکمه این کشور مدیریت را برعهده گرفت موجی جدیدی از مهاجرت به ایران رقم خورده است به گونه‌ای که مردم ایران نیز برایشان حضور افغانستانی‌ها ملموس‌تر شده‌است.
گرچه سفارت ایران بر حضور ۵میلیون افغانستانی در ایران تأکید کرده در شبکه‌های اجتماعی تخمین زده شده حدود ۸ میلیون نفر از اهالی افغانستان در ایران هستند.اما مشخص نیست مبنای این عدد چیست.
در همین حال کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در سال ۲۰۲۱ شمار دو میلیون ۶۱۰ هزار پناهجوی تحت پوشش را ثبت کرده بود که از این میان ۲/۲ میلیون نفر ساکن ایران و پاکستان بودند.این به غیر از آمار شهروندان افغان است که ساکن دائمی این کشورها هستند یا بدون مدارک رسمی در آنها سکونت دارند. براساس سرشماری سال ۱۳۹۵ بیشترین تعداد شهروندان افغانستانی در تهران ثبت شده، جایی که گفته شده حدود نیم میلیون افغان در آن زندگی می‌کنند.
تبهکارانی که فضا را مسموم‌تر کردند
پس از پایان تعطیلات نوروزی پلیس آگاهی تهران خبر از دستگیری تبهکارانی داد که با هماهنگی قاچاقچیان انسان که اتباع افغان را به صورت غیرقانونی به تهران منتقل می‌کردند آن‌ها را گروگان می‌گرفتند و اخاذی می‌کردند.
براساس گزارشی که ایمنا آن را منتشر کرده دستکم ۳۰ تبعه افغان از این گروه تبهکاری شکایت کرده‌اند و تحقیقات جنایی از آدم‌ربایان در شعبه یازدهم دادسرای امور جنایی تهران شکایت کرده‌اند.برهمین مبنا قاضی مصطفی واحدی بازپرس این شعبه و کارآگاهان پلیس آگاهی پس از دریافت نخستین شکایت‌ها این گروه را به دام انداختند.
این گزارش حکایت از آن دارد که تبهکاران بازداشت شده از خودروهایی شبیه ون‌های پلیس استفاده می‌کردند و لباس ماموران پلیس را هم به تن می‌کردند.
یکی از اتباع افغانستانی که مورد اخاذی این سه تبهکار مامورنما قرار گرفته گفته است‌: سه مرد جوان که لباس پلیس به تن داشتند و تجهیزاتی مانند اسلحه و بی‌سیم همراه آنها بود، با تهدید از من و همشهریان دیگرم خواستند سوار خودروی آنها شویم.آنها می‌گفتن که چرا قاچاقی وارد ایران شده‌اید و چون کارت اقامت ندارید باید بازداشت شوید.آنقدر خوب نقش بازی کردند که باور کردیم پلیس هستند.بعد ما را به سوله‌ای انتقال دادند و آنجا بود که متوجه شدیم که آنها مأموران قلابی هستند.پلیس‌های قلابی از ما خواستند تا با آشنایان خود که در تهران هستند تماس بگیریم و درخواست پول کنیم.آزادی ما در گرو پرداخت پول بود و هرکس که موفق می‌شد از دوست یا آشنا یا فامیلش پولی بگیرد و به آدم‌ربایان پرداخت کند آزاد می‌شد.
افغانستانی‌ها می‌گویند بی‌پناهند
«چون ما پدر نداریم هرکار که دلشان شد انجام می‌دهند».این جمله را گفت و بغض کرد.سال‌هاست که برای کار به ایران می‌آید و بعد از مدتی برمی‌گردد افغانستان.در همه این سال‌ها تا این حد نگران و مستأصل نشده بود. بعد عکس‌های هم‌وطنانش که مجروح شده بودند را نشان داد و گفت«می‌دانند ما شکایت به جایی نمی‌توانیم ببریم این کار را به ما روا می‌دارند».عکس‌ها جراحت‌های عمیقی را نشان می‌داد اما اصلاً مشخص نبود که فرد مجروح کیست و کجا مورد این جراحت‌ها واقع شده است.
به نظر می‌رسد علاوه بر آنکه باید محل گرفته شدن عکس‌ها و فیلم‌ها توسط کارشناسان امنیتی و انتظامی مشخص شده و اطلاع‌رسانی شود باید این امکان فراهم شود تا نظیر آنچه در شعبه یازدهم دادسرای امور جنایی امکان ثبت شکایت علیه تبهکاران برای افغان‌ها فراهم شده باید بستر اعلام جرم علیه افرادی که ممکن است دست به این اقدام‌ها زده باشند نیز فراهم شود.
با این حال فضای احساسی ناشی از دیدن این تصاویر موجب بروز واکنش‌های مختلفی در شبکه‌های اجتماعی شده است.صحرا کریمی بازیگر و فعال در توییتر در حساب خود نوشت : «قصه انسان افغانستان، قصه درد، مهاجرت، توهین و تحقیر است.هیچوقت سرزمین دیگری، هرچند همزبان و هم فرهنگ، خانه و وطن نمی شود.اگر ننگ داشتیم، اگر همدیگر پذیری بین خود داشتیم اینهمه توهین و تحقیر هرکسی و ناکسی را نمی شنیدیم و نمی‌دیدیم.ما آواره گان!ما مهاجران!ما بی وطن!»
در همین حال «سید رسول موسوی»دستیار وزیر امور خارجه و کارشناس در امور افغانستان نیز در توییتر خود هشدار داد و نوشت: «در ‏سال‌های اخیر بارها شاهد فضا‌سازی علیه مهمانان‌ افغانستانی خود بودیم که با درایت نهادهای مختلف‌ و همکاری مقامات افغانستان سوء‌تفاهم ها رفع شده اند.بیشتر آنچه در فضای مجازی می‌بینیم تکرار ساخته‌های قدیمی‌است که بعضا در کشور ثالثی با هدف ‎ایران هراسی و برهم زدن روابط ایران و ‎افغانستان ساخته شده‌اند. »
خاطراتی که باید مرور کنیم
دو سال قبل در اردی‌بهشت ۱۳۹۹ وقتی یک گروه اتباع افغانستان در دهانه ذوالفقار در مرز میان دو کشور می‌خواستند از رودخانه بگذرند و به داخل ایران بیایند و در شرایطی که هوا توفانی و بارانی گزارش شده بود به هنگار عبور از رودخانه تعدادی دچار حادثه شدند.رسانه‌های فارسی‌زبان این اقدام منجر به مرگ مهاجران غیرقانونی را به مرزبانان ایرانی نسبت دادند.هنوز این واقعه در حال بررسی بود که درپی تعقیب و گریز یک خودرو قاچاق‌بر در استان یزد و خودروی پلیس، خودروی قاچاق‌بر در برخورد با گاردریل دچار حادثه شد و آتش گرفت.بار دیگر رسانه‌های فارسی‌زبان مقیم اروپا دست‌به‌کار شدند تا این موضوع را عمدی جلوه دهند.
آنچه همواره جای پرسش دارد این است که چرخه انتقال و ورود اتباع افغانستان به ایران و همین‌طور انتقال آن‌ها به سایر کشورها نظیر ترکیه یا کشورهای اروپایی تا چه اندازه از این وضعیت سود می‌برد.از سوی دیگر نابهنجار نشان دادن وضعیت اتباعی که غیرقانونی وارد ایران شده‌اند برای برخی رسانه‌های مقیم اروپا سود خواهد داشت.