سایت خبری پیام ما آنلاین | امنیت موقتی با حصارکشی پارک‌ها

دو کارشناس در گفت‌وگو با «پیام ما» سیاست جداسازی فضای پارک‌ها برای زنان را نقد کردند

امنیت موقتی با حصارکشی پارک‌ها





امنیت موقتی با حصارکشی پارک‌ها

۲۲ فروردین ۱۴۰۱، ۰:۰۶

قرار است در ۲۵۳ پارک پایتخت در مناطق مختلف شهرداری، فضایی برای استفاده مادران و کودکان حصارکشی شود. موضوعی که پیشتر هم علیرضا زاکانی، شهردار تهران وعده آن را داده بود و در روزهای گذشته یکی از اعضای شورای شهر تهران از آن به عنوان اقدامی برای «ارج نهادن به مقام خانواده، مادران، خواهران و همسران» یاد کرد. محمد آقامیری، عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران که می‌گوید، حرف‌هایش با یک رسانه درباره پارک‌های زنان، تقطیع شده، دیروز در جلسه علنی شورای شهر تهران تاکید کرد که طرح «مورد استقبال مردم قرار گرفته و قرار شده تا در گوشه‌ای از پارک‌های تهران، فضاهایی ایجاد شود تا مادران با پوشش آزادتر مشغول بازی با فرزندان خود باشند.» این فضاها به گفته او مجهز به فضای بازی، سرویس بهداشتی اختصاصی، نگهبان و اتاق مخصوص تعویض لباس کودک است. این عضو شورا همچنین از افزایش تعداد بوستان‌های مخصوص مادران در سال آینده خبر داد. اقدامات تازه مدیریت شهری در روزهای گذشته، انتقاد فعالان مجازی را به دنبال داشته است، انتقادی که یک پرسش اساسی مطرح می‌کند؛ آیا تفکیک در فضاهای عمومی می‌تواند، حس امنیت را در شهر برای زنان به همراه داشته باشد؟

ماجرا از انتشار تصویر یک بنر در یکی از پارک‌های منطقه ۱۴ شهرداری تهران آغاز شد. این تصویر از طرح تازه شهرداری تهران خبر می‌داد. علیرضا زاکانی، شهردار تهران دی‌ماه سال گذشته در توییتر نوشته بود که قرار است: «۳۵۲ بوستان برای مادران، کودکان، زنان و دختران مناسب‌سازی و به زودی ۵ بوستان اختصاصی بانوان نیز به پایتخت اضافه شود.» او در این توییت تاکید کرده بود که امکانات تفریحی تهران باید آرامش‌بخش همه اعضای خانواده باشد. اقدام تازه شهرداری در میان اعضای پارلمان شهری هم مخالفانی داشت. زهرا شمس‌احسان، عضو کمیسیون اجتماعی و فرهنگی شورای شهر تهران، هفته گذشته در جلسه علنی شورا به وضعیت بوستان‌های مادر و کودک انتقاد کرد و گفت: این بوستان‌ها به صورت پایلوت در سطح مناطق ایجاد شده است؛ اما نیازمند اصلاح و بازنگری در انتخاب و تجهیز است. چرا که عموما بوستان‌های محلی زیر ۵۰۰۰ متر با هدف حداقل هزینه‌های تجهیز انتخاب شدند. به گفته او در این بوستان‌ها محدودیت حضور مردان باید منتفی شود: فارغ از استقبال و رضایت شهروندان این پارک‌ها در مناطقی هستند که از نظر سرانه فضای سبز در مضیقه هستند. به گونه‌ای که خانواده‌ها برای استفاده از بوستان‌های دیگر باید مسافت زیادی را طی کنند. لذا موضوع محدودیت حضور آقایان بایستی منتفی شود و از طرفی دیگر فلسفه وجود اتاق مادر و کودک در بوستان‌های فرامنطقه‌ای است، نه اینکه ما در بوستان‌های محلی که ساکنان محله از این بوستان‌ها استفاده می‌کنند راه‌اندازی کنیم. در این میان، محمد آقامیری، عضو کمیسیون حمل و نقل و عمران شورای شهر موافق جداسازی قسمتی از فضای پارک‌ها برای حضور مستقل زنان و کودکان بود، او که دو روز پیش با سایت دیده‌بان ایران گفت‌وگو کرده بود، تاکید کرده بود این طرح به مرحله اجرا رسیده و در حال حاضر هم در بیشتر پارک‌ها اجرا شده و تا روزهای آینده در سایر پارک‎‌ها هم اجرا می‌شود. به گفته او برای امنیت بانوان پارک‌ها زنانه- مردانه شدند. آقامیری اما در جلسه دیروز شورای شهر تهران مصاحبه خود را تقطیع‌شده خواند و از روابط عمومی شورا خواست تا کسانی که سیاه‌نمایی می‌کنند از صحن شورا اخراج کنند. او همچنین با اشاره به اینکه شهرداری قرار است تعداد بوستان‌های مادران را افزایش دهد تقاضا کرد که تعداد بوستان‌های مادران به ۴۰ مورد برسد: «اگر از ۲۲۰۰ پارک شهر تهران، ۴۰ پارک برای ورزش به بانوان اختصاص پیاده کند به راه دوری نمی‌رویم و آقایان در ۲۱۶۰ پارک دیگر می‌توانند، ورزش کنند.»
خواسته زنان چیست؟
تفکیک بخشی از فضای عمومی پارک‌ها برای حضور مجزا و مستقل زنان و کودکان در روزهای گذشته با انتقاد فعالان مجازی همراه بوده است. بعضی از تبعات جداسازی و تفکیک فضاهای عمومی در شهر می‌گویند و عده‌ای دیگر معتقدند این خواسته همه مردم شهر نیست. پاییز سال ۹۸، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات اجتماعی جهاد دانشگاهی، پژوهشی با جامعه آماری ۸ هزار و ۱۳۴ نفری به سفارش معاونت اجتماعی و فرهنگی شهرداری تهران انجام داد، پژوهشی که نتایج آن تاکید می‌کرد، تهران شهری امن برای زنان نیست. نتایج این پیمایش درباره «جداسازی زنان و مردان در شهر و مشخصا وسایل نقلیه عمومی» نشان می‌داد که حدود ۶۶ درصد از پاسخگویان از تفکیک رضایت دارند و حدود ۱۵ درصد نیز از آن ناراضی هستند. نتایجی که به نظر می‌رسد در فضاهای عمومی شهر قدری متفاوت است. فصلنامه علمی- پژوهشی جغرافیا سال ۹۸ پژوهشی با عنوان: «طراحی فضاهای شهری با ارزیابی نگرش جنسیتی» منتشر کرده بود، پژوهشی که در آن از مراجعه‌کنندگان یکی از پارک‌های بانوان شهر ارومیه درباره میزان آرامش و احساس امنیت آن‌ها پرسیده شده بود. نتایج این پژوهش تاکید می‌کرد زنان خانه‌دار و مذهبی در مقابل زنان شاغل و زنان با گرایش‌های برابری‌خواه تمایلی به استفاده از این پارک‌ها ندارند. این پژوهش که نویسنده مسئول آن، علیرضا سلیمانی، استادیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری، دانشگاه پیام نور تهران بود همچنین تاکید شده بود که پارک‌های مختص به زنان در کوتاه مدت با توجه به محدودیت‌های عرفی، برای استفاده آزادانه زنان از فضاهای عمومی، مطلوب به نظر می‌رسند، اما در بلندمدت به توزیع عادلانه فضاهای شهری کمک چندانی نمی‌کند. موضوعی که جامعه‌شناسان هم آن را تایید می‌کنند و معتقدند که حضور تفکیک شده زنان در فضاهای عمومی و ایده‌ای که شهرداری تهران به دنبال اجرای آن است، اتفاقا می‌تواند سبب ناامنی نیز شود. آرش نصر اصفهانی، جامعه‌شناس و پژوهشگر اجتماعی معتقد است که ایجاد پارک‌های بانوان در عین‌حال که مطلوب گروهی هم هست می‌تواند یک خطر بزرگ به همراه داشته باشد. او به «پیام‌ما» می‌گوید: «وقتی امنیت به طور عمومی در همه فضاهای شهری برای زنان تامین نمی‌شود و با زنانه‌ کردن این امنیت تامین شود، خود به خود تمایل به استفاده از این فضاها برای زنان بالاتر می‌رود، به عبارت دیگر فقط این فضاهاست که برای زنان امن است و این موضوع زنانه- مردانه شدن را تشدید می‌کند.» این جامعه‌شناس معتقد است که اقدامات تازه مدیریت شهری می‌تواند در کوتاه مدت فضایی امن برای زنان ایجاد کند اما: «در این صورت در درازمدت همیشه امنیت زنان منوط می‌شود به اینکه در فضای زنانه باشند. دقیقا شبیه همین اتفاقی که این روزها در مترو و اتوبوس اتفاق می‌افتد. امنیت برای زنان همیشه در بخش زنانه‌ است و بخش عمومی میزان امنیت آن پایین می‌آید.» او می‌گوید در صورت مشاهده امنیت در فضاهای تک جنسیتی عمومی تمایل به افزایش اینگونه فضاها دارند: «در نهایت به موقعیتی می‌رسیم که همه فضاها تفکیک شده است چون یک سری تصور می‌کنند که این فضاها بهتر است اما در عین حال با این اقدام به دیگران مجوز می‌دهیم که در فضاهای دیگر امنیت را سلب کنند.»
باید نگران حذف زنان بود
زهرا مالکی، پژوهشگر و فعال حقوق زنان از زاویه دیگری به ماجرا نگاه می‌کند. او به «پیام‌ما» می‌گوید تجربه‌های پارک‌های تک جنسیتی از دو دهه قبل در بعضی شهرها و به خصوص شهرهای کوچکتر به زنان فرصت ورزش آزادانه می‌داد اما: «شرایط امروز ایران شرایط دو دهه قبل نیست، طبیعتا امروز طراحان این ایده‌ها کاری جز حذف زنان از بسیاری از فضاها ندارند و دغدغه‌شان بیشتر حذف زنان است.» او که معتقد است حضور زنان در بسیاری از فضاهای باعث امن شدن فضاها شده است می‌گوید: «یکی از نکاتی که ما همیشه به شهرداری گوشزد می‌کردیم، همین بود، اینکه اجازه داده شود تا فضاهای خالی با حضور آدم‌ها پر شود، تردد آدم‌ها می‌تواند در شهر امنیت ایجاد کند.» این فعال حقوق زنان می‌گوید وقتی زنان در فضاهای عمومی حضور دارند در تعامل با دیگران، مشاهده آن چیزی که در پیرامونشان می‌گذرد، قدرت ریسک و عملکرد زنان را و توانایی‌شان برای محافظت از خود را بالا می‌برد اما: «وقتی شما زنان در قفس محصور می‌کنید، حتی توانایی مقابله با خشونت درون خانواده را هم از او می‌گیرید.»
این پژوهشگر شهری البته معتقد است که در جامعه‌ای با فرهنگ‌ها و دغدغه‌های متفاوت احتمال دارد که بخشی از ساکنان محلات فضاهای زنانه در پارک‌ها را طلب کنند بنابراین برخلاف مسئولان باید همه را در نظر داشت: «در دهه ۷۰ در هر شهری یک پارک را مختص به زنانی کرده بودند که مثلا مایل به دوچرخه‌سواری است، اما وقتی این موضوع از یک یا دو مورد تغییر می‌کند و به شکل قانون می‌شود و وقتی بخواهند در چند پارک فضایی ایجاد کنند، تردید نکنید که حذف زنان از فضاهای دیگر به همراه خواهد داشت.»
برای امن کردن فضاهای عمومی و به خصوص پارک‌ها برای حضور حداکثری زنان چه باید کرد؟ یا بهتر است بگوییم، راه حل جایگزین چه می‌تواند باشد؟ نصر اصفهانی می‌گوید: باید بر این موضوع تاکید کرد همه فضاهای شهری برای عموم شهروندان فضاهای امنی باشند و برای حفظ امنیت هم راه حل زیاد است. به گفته او می‌توان پارک‌ها را طوری طراحی کرد که تا تمام نقاط آن در دید عموم باشد، نور کافی داشته باشد و در عین حال فضای بی‌دفاع نداشته باشد. او می‌گوید بعد دیگر هم انتظامی است که می‌تواند جلوی ناامنی را بگیرد: «اکنون بسیاری از خانواده‌ها از پارک‌های جنوب تهران استقبال نمی‌کنند چون فضا برای خانواده‌ها امن نیست، پلیس هم حاضر نیست، ایستگاهی در آن پارک ایجاد کند.» به گفته او این تفکیک و محصور کردن فضاها احتمالا آسان‌ترین راه و در عین حال خطرناک‌ترین راهکار باشد.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *