بررسی روند کنونی مقابله کشورها با تغییرات اقلیمی نشان می‌دهد با اینکه تمایل کشورها به کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای بیشتر شده است، اما قوانین وضع شده و تعهدات جاری برای رسیدن به اهداف معاهده پاریس و حفظ گرمایش کره زمین تا ۱.۵ درجه سانتی‌گراد تا سال ۲۰۳۰ کافی نیستند. به همین ترتیب شورای ملی اطلاعات آمریکا در گزارش اخیر خود به خطرات ناشی از تغییرات اقلیمی در یازده کشور و عواقب آن بر منافع امنیت ملی آمریکا تا سال ۲۰۴۰ پرداخته است. در این گزارش آمده بررسی‌ها نشان می‌دهد اگر افزایش دمای کره زمین از ۱.۵درجه سانتی‌گراد فراتر رود، تخریب‌های ناشی از تغییرات اقلیمی و تنش‌های ژئوپلیتکی، احتمال درگیری در برخی مناطق جهان را به ویژه پس از سال ۲۰۳۰ بیشتر می‌کند. افزایش احتمال درگیری خطر ناامنی را بالا می‌برد و نیاز به دریافت کمک‌های بشردوستانه را بیشتر می‌کند.

همانطور که کشورهای جهان با برگزاری نشست‌های تغییرات اقلیمی برای رسیدن به اهداف معاهده پاریس تلاش می‌کنند اکثر کشورهای در حال توسعه باید در حوزه‌های اقتصادی تصمیمات سختی بگیرند. آنها منتظرند تا با پیشرفت تکنولوژی بتوانند در سال‌ها آینده میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به سرعت کاهش دهند. چین و هند نقش مهمی در تعیین مسیر افزایش دما بازی می‌کنند.
لزوم حفظ گرمایش زمین تا ۱.۵درجه سانتی‌گراد
گزارش‌های هیئت بین‌دولتی تغییرات اقلیم و سازمان‌های عملی و فدرال آمریکا نشان می‌دهد که از انقلاب صنعتی تاکنون و سوزاندن زغال‌سنگ و استفاده از سوخت‌های فسیلی، غلظت گازهای گلخانه‌ای در جو زمین بیشتر شده در نتیجه دمای کره زمین ۱.۱ درجه افزایش یافته است و برای پیش‌گیری از وقوع تخریب‌های بیشتر، تخمین‌ها نشان می‌دهند در دهه آینده انتشار گازهای گلخانه‌ای باید کاهش شدیدی داشته باشد و تا سال ۲۰۵۰ به اهداف کربن خالص دست پیدا کرد تا گرمایش زمین تا ۱.۵درجه سانتی‌گراد باقی بماند. اگر رسیدن به اهداف کربن خالص تا سال ۲۰۷۰ طول بکشد دمای کره زمین تا ۲ درجه سانتی‌گراد گرم می‌شود.
داده‌های سازمان ملی هوانوردی و فضایی آمریکا نشان می‌دهد از سال ۱۹۶۰، دمای زمین در هر دهه نسبت به دهه قبلی گرم‌تر شده است. تلاش‌های بین‌المللی از دهه ۸۰ میلادی به سمت درک و کاهش اثرات تغییرات اقلیمی بر امنیت بشر متمرکز شده است. سال ۲۰۱۵، معاهده پاریس برای اولین بار برای دست‌یابی به هدفی جهانی برای محدود کردن افزایش دمای کره زمین تا کمتر از ۲درجه سانتی‌گراد (نزدیک به ۱.۵ درجه) تا سال ۲۱۰۰ شکل گرفت. در معاهده پاریس بیش از ۱۹۰ کشور توافق کردند تا برنامه‌های به روز شده خود را که به نام مشارکت‌هایی تعیین‌شده ملی یا NDC شناخته می‌شود، هر ۵ سال یک بار ارائه دهند که در آن سطح تعهدات خود و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهند. کشورهای در حال توسعه نیز به این توافق پیوستند چون میزان دقیق کاهش انتشار برای هیچ کشوری مشخص نشده بود و در عین حال قرار بود از سال ۲۰۲۰، سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار به این کشورها پرداخت شود تا با تغییرات اقلیمی سازگار شوند. این کشورها همواره موضع می‌گیرند که این آنها نیستند که باید انتشار گازهای گلخانه‌ای خود را کاهش دهند. دلیل آنها این است که خیلی دیرتر به وادی صنعتی شدن وارد شده‌اند، برای توسعه اقتصادی خود به سوخت‌های فسیلی نیاز دارند و در طول تاریخ نیز گازهای گلخانه‌ای‌ کمتری منتشر کرده‌اند.
افزایش درگیری‌ها ژئوپلیتیکی
افزایش اثرات مخرب فیزیکی تغییرات اقلیمی درگیری‌های فرامرزی را افزایش می‌دهد. کاهش سطح یخی دریاها هم‌اکنون رقابت استراتژیک میان کشورها را در قطب شمال بر سر دسترسی به منابع طبیعی آن افزایش داده است. در دیگر مناطق جهان، افزایش دما باعث افزایش موج گرما و خشکسالی شده، مناقشه بر سر آب را افزایش داده که در نهایت جابه‌جایی ساکنان مناطق پرخطر را به همراه دارد. از سوی دیگر قدرت‌هایی که دارای تکنولوژی‌های سرد کردن کره زمین به وسیله انعکاس نور خورشید به فضا هستند باعث ایجاد روند جدیدی از مذاکرات میان کشورها می‌شوند. کشورها برای به دست آوردن سهم خود برای فروش فناوری‌های پیشرفته در بازار جهانی رقابت شدیدی خواهند داشت.
آثار مخرب تغییرات اقلیمی در کشورهای در حال توسعه
گزارش سازمان اطلاعاتی آمریکا با تکیه بر پیش‌بینی‌های دانشمندان تاکید می‌کند که اثرات مخرب تغییرات اقلیمی در کشورهای در حال توسعه بیشتر از بقیه احساس می‌شود چون دیرتر از بقیه با تغییرات اقلیمی سازگار می‌شوند. این آثار مخرب احتمال بی‌ثباتی و درگیری‌های داخلی در این کشورها را بیشتر می‌کند که در نهایت تقاضا برای کمک‌های دیپلماتیک، اقتصادی، بشردوستانه و نظامی آمریکا را بیشتر می‌کند. با اینکه آمریکا و دیگر کشورهای توسعه‌یافته مزیت‌های جغرافیایی و منابع مالی را در اختیار دارند اما اگر جلوی افزایش دما گرفته نشوند، هزینه‌های هنگفتی روی دست آنها باقی خواهد ماند.
سرعت کربن‌زدایی کافی نیست
شورای ملی اطلاعات آمریکا در این گزارش می‌گوید احتمال اینکه کشورها به اهداف معاهده پاریس دست پیدا کنند بسیار کم است. کشورهای آلاینده باید با پیشرفت‌های سریع در حوزه انرژی سوخت‌های فسیلی را در طی دهه آینده کنار بگذارند و کشورهای در حال توسعه نیز برای توسعه اقتصادی خود باید از منابعی استفاده کنند که کربن کمتری تولید می‌کند. سرمایه‌گذاری در تحقیق و پژوهش، توسعه و بکارگیری از فناوری‌هایی که کربن کمی تولید می‌کنند (برای صنایعی که کربن‌زدایی در آنها امکان‌پذیر نیست) و اتخاذ سیاست‌های لازم برای تشویق به استفاده از منابع تجدیدپذیر انرژی در راستای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی لازم است.
داده‌های سازمان انرژی اتمی نشان می‌دهد برای رسیده به هدف ۱.۵ درجه سانتی‌گراد، استفاده از زغال‌سنگ، وابستگی به نفت و مصرف گاز طبیعی باید دهه جاری کاهش پیدا کند.
نقش مهم چین و هند
چین و هند نقش مهمی در افزایش دمای کره زمین دارند. چین اولین و هند چهارمین آلاینده در جهان به شمار می‌روند و میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای به ازای هر نفر در این کشورها رو به افزایش است؛ در حالی که این میزان در آمریکا و اتحادیه اروپا که دومین و سومین کشور آلاینده جهان هستند، رو به کاهش است.
چین و هند سعی می‌کنند با بکارگیری از منابع تجدیدپذیر میزان آلاینده‌های خود را کاهش دهند اما برخی عوامل مانند ارزان‌تر بودن زغال‌سنگ نسبت به دیگر منابع انرژی و نیاز به مدرن‌سازی شبکه توزیع برق موانعی ایجاد می‌کنند.
افزایش رقابت بر سر منابع طبیعی و فناوری
حذف سوخت‌های فسیلی و تغییر منابع تامین انرژی به منابع تجدیدپذیر و مواد معدنی رقابت را بر سر منابعی که در فناوری‌های آن به کار می‌رود را بیشتر می‌کند. چین در این رقابت دست بالا را دارد. این کشور هم اکنون بیش از نیمی از مواد معدنی مورد‌نیاز جهان را تحت کنترل دارد؛ موادی مانند پلی‌سیلیکون، ماده اولیه پنل‌های خورشیدی، کبالت، لیتیوم، منگنز و گرافیت برای باتری ماشین‌های برقی. استانداردهای پایین محیط زیستی، پایین بودن هزینه نیروی کار هزینه استفاده از آنها را کاهش می‌دهد.
کشورها در آینده بر سر توسعه فناوری‌های انرژی‌های تجدیدپذیر، به دست آوردن سهم خود در بازار جهانی و بزرگترین صادرکننده آنها با یکدیگر رقابت می‌کنند.
اقتصادهای وابسته به نفت
اقتصاد بیش از ۲۰ کشور جهان به سوخت‌های فسیلی وابسته است که بیش از ۵۰درصد درآمد حاصل از صادرات آنها را تشکیل می‌دهد. این وابستگی به دلایل منافع سیاسی، فسادهای گروهی و کمبود سازمان‌های نظارتی و بنگاه‌های اقتصادی است. کاهش قیمت سوخت‌های فسیلی هم‌اکنون چالش‌هایی برای اقتصاد الجزیره، چاد، نیجریه و عراق به وجود آورده است. بر اساس این گزارش کاهش درآمد حاصل از صادرات سوخت‌های فسیلی در کشورهای خاورمیانه، تحت تاثیر آسیب‌های بیشتر ناشی از تغییرات اقلیمی مانند دمای زیاد و خشکسالی‌های گسترده قرار دارد. دلیل آن کاهش منابع قابل دسترس برای زیرساخت‌های مورد‌نیاز است.
تنش در شمالگان
افزایش تغییرات اقلیمی درگیری کشورها برای حفاظت از منافع خود را بیشتر می‌کند. کاهش سطح یخی دریاها رقابت شدیدی را در شمالگان برای دسترسی به منابع آن ایجاد کرده است. درگیری کشورهای شمالگان و دیگر کشورها به خاطر آب شدن یخ‌ها و افزایش دما هم‌اکنون آغاز شده است. آب شدن یخ‌ها، زمان سفر کشتی‌های تجاری میان اروپا و آسیا را تا ۴۰درصد کاهش می‌دهد. افزایش دمای اقیانوس‌ها باعث مهاجرت ماهی‌ها به سمت شمال و اقیانوس منجمد شمالی می‌شود که می‌تواند ماهی‌گیری تجاری و غیرقانونی و درگیری‌های منطقه‌ای بر سر حق استفاده از آب‌ها را افزایش دهد.
یازده کشور در مرحله بحران
بررسی‌های گزارش سازمان اطلاعات آمریکا نشان می‌دهد یازده کشور تحت تاثیر شدید گرمایش هوا، وقوع سیل و خشکسالی‌های گسترده و طغیان مناطق ساحلی قرار دارند. در این مناطق تامین انرژی مورد‌نیاز، مواد غذایی، آب و امنیت بهداشتی ساکنان آنها تهدید می‌شود. طبق این گزارش کمک به مقاوم‌سازی این کشورها می‌تواند خطراتی که متوجه منافع آمریکاست را کاهش دهد. از این ۱۱ کشور، پنج کشور در جنوب و شرق آسیا قرار دارند؛ شامل افغانستان، برمه، هند،‌ پاکستان و کره شمالی. ۴ کشور دیگر در آمریکا مرکزی و کارائیب که شامل گواتمالا، هایتی، هندوراس و نیکاراگوئه است. کلمبیا و عراق هم دو عضو آخر این فهرست هستند. تغییرات اقلیمی بی‌ثباتی در کشورهای مرکز آفریقا را افزایش داده و جزایر کوچک در اقیانوس آرام را تهدید می‌کند. وقوع خشکسالی و افزایش نرخ تبخیر آب در کشورهایی که آب و هوای گرم دارند باعث کاهش دسترسی به آب مورد‌نیاز برای خنک کردن نیروگاه‌ها می‌شود.
در ۵ سال گذشته، خشکسالی‌های طولانی مدت و باران‌های شدید آسیب‌های بسیاری به مزارع لوبیا و ذرت در کشورهای آمریکای مرکزی وارد کرده است. وقوع توفان‌های مکرر و شدید باعث آلودگی منابع آبی شده و انتقال بیماری‌ها را افزایش می‌دهد. افزایش دما همچنین شیوع بیماری‌هایی که از پشه به انسان منتقل می‌شود و اسهال را در جنوب آسیا و آمریکای مرکزی افزایش می‌دهد. در نتیجه وضعیت بهداشت در این کشورها بدتر شده که منجر به افزایش مرگ و میر انسان‌ها می‌شود.
بر اساس این گزارش این یازده کشور منابع مالی یا مدیریت لازم برای سازگاری با اثرات تغییرات اقلیمی را ندارند. به همین ترتیب مهاجرت به دلیل بی‌ثباتی افزایش می‌یابد- به ویژه در مرز جنوبی آمریکا-، در نهایت نیاز به کمک‌های بشردوستانه و خارجی نیز بیشتر می‌شود. در این گزارش پیشنهاد می‌شود که دولت‌های خارجی، سازمان‌های بین‌المللی و سرمایه‌گذاران خصوصی می‌توانند با کمک‌های مالی، در اختیار قرار دادن تخصص‌های فنی و تکنولوژی سازگاری با اقلیم به رفع برخی از این مشکلات کمک کنند.
بررسی‌های این گزارش نشان می‌دهد کشورهای دیگری نیز هستند که منابع بسیار کمی برای مقابله با تغییرات اقلیمی در اختیار دارند. زیرساخت‌های نامناسب و مدیریت منابع نادرست در کره‌شمالی توانایی این کشور را برای مقابله با سیل و خشکسالی روزافزون کاهش می‌دهد. در نتیجه تامین منابع غذایی و آب کافی با مشکلاتی همراه خواهد بود. عربستان سعودی آنقدر تحت تاثیر قرار نمی‌گیرد چون توانایی سازگاری را دارد. ایران با خشکسالی، موج گرما و گسترش بیابان‌زایی مواجه است. در کنار مدیریت ناکارآمد آب، تولید محصولات غذایی کاهش می‌یاید و هزینه واردات آنها بیشتر می‌شود. مصر نسبت به کشورهای دیگر در معرض خطر کمتری نسبت به تغییرات اقلیمی دارد. برزیل و مکزیک ظرفیت بیشتری برای سازگاری با این تغییرات را دارند. روسیه نیز به دلیل آب شدن یخ‌های قطبی، افز زیرساخت‌هایش آتش‌سوزی‌های جنگلی و فرسایش خاک، شاهد تخریب خواهد بود. اما آب شدن یخ‌ها و باز شدن راه‌های قطبی منفعت‌هایی برای این کشور به همراه دارد. طولانی شدن فصل کاشت نیز کمک می‌کند تا محصولات خود را در برخی مناطق افزایش دهند.
در نهایت آمریکا نسبت به تمام کشورها در موقعیت بهتری برای مواجه شدن با هزینه‌ها و آثار مخرب تغییرات اقلیمی دارد. بخش بزرگی از آن به دلیل دسترسی به منابع بیشتر برای سازگاری با آن است اما به هر حال باید تغییرات اساسی را ایجاد کند. وقوع گرمای شدید، سیل و توفان‌های تند به شدت هزینه‌بر هستند و نیاز به تغییراتی در نیروهای نظامی، افزایش کمک‌های بشردوستانه و عملیات مهار بحران دارد.
تغییرات اقلیمی باعث می‌شود کشورها همواره بر سر این موضوع بحث کنند که چگونه کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای با سرعت بیشتری صورت گیرد تا بتوان به اهداف معاهده پاریس دست پیدا کرد. مناظره بر سر این است که چه کسی مسئولیت بیشتری دارد و باید هزینه بیشتری پرداخت کند. کشورها نیز بر سر کنترل منابع و دست گرفتن بازار فناوری‌های جدید برای گذار به انرژی پاک با یکدیگر رقابت می‌کنند.