امید طاهری کارگردان نمایشنامه « شام کوتاه کریسمس»:
تئاتر بدون حمایت مالی دولت نمی تواند سر پا بماند

اصالتا کرمانی نیست ولی سالهاست که در کرمان زندگی و تئاتر کار می کند امید طاهری متولد  1356  کارگردان، نویسنده و بازیگر تئاتر  دانش آموخته رشته  هنر های  تجسمی است .که در این سالها کارهای متفاوتی از او دیده ایم  که علاوه بر کرمان در سطح ملی هم مطرح و اجرا شده اند نمایش « شام  کوتاه کریسمس» به کارگردانی امید طاهری  از گروه هنری « زا »  بر اساس نمایشنامه ی «شام طولانی کریسمس »اثر تورنتون وایلدر از 23 شهریور تا 23مهر ماه امسال   در پلاتوی موج نوی کرمان به روی صحنه رفت و با استقبال خوبی از طرف مخاطبان و منتقدان مواجه گردید و در رسانه های ملی و محلی بازخورد مناسبی داشت به همین بهانه با او گفتگویی انجام دادم که می خوانید:

شما در مصاحبه مطبوعاتی گفتید که وضعیت تئاتر قبلا خوب نبوده والان رونق پیدا کرده و بهتر شده و به سمت شکوفایی پیش می رود به نظرتان دلیل این شکوفایی چیست؟
درواقع تئاتر الان هم به آن شکوفایی که باید برسه نرسیده اگر شکوفایی تئاتررا ارتباط پویا با مخاطب ببینیم به نقطه ای باید برسد که از نظر اقتصادی روی پای خودش بایستد و در چرخه اقتصادی بتواند موفق باشد به تازگی در تئاتر کرمان حرکتهایی به سمت شکوفایی انجام شده است این که گروه های تئاتری مخاطبان همگانی برایشان مهم نیست. این که فقط خود و همکارانشان آثار یکدیگر را ببنند، برای یکدیگر کف بزنند، کف کنند، این ماهیت اصلی تئاتر نیست. تئاتر دارد در استان جستجو می کند ماهیت و نقش مندی خودش را در جامعه پیدا کند و این خود گامی به سمت پیشرفت است. تئاتر هر چه گردش مالی اش بالا باشد نمی تواند بدون اتکا به دولت ادامه دهد و نمی تواند مثل سینما عمل کند. چون سینما حامیان و زیرساخت های خودش را دارد.
تئاتر زیر ساخت درستی ندارد. مثلا همین پلاتو موج نو، اینکه بسیار به آن می بالیم به همت یک شخص ساخته شده که حتی از پس یک سری دستمزدها هم برنمی آید. درسته در کشورهایی مثل پاریس تئاتر درآمدزاست اما همان ها هم دولت سوپسید برایشان قائل می شود.
الان یک سری از گروه ها دارند تلاش می کنند تئاتر به سمت حرفه ای شدن برود. معنای خصوصی شدن به معنای این نیست که دولت کمک اش را قطع کند، اصلا دولت وظیفه اش این است که پشتبانی و حمایت کند که قطع شدنی نیست.قوانین زیر ساخت های تئاتر را دولت باید تعیین کند.تئاتر بدون حمایت مالی دولت نمی تواند سر پا بماند.
آیا تولید تئاتر های آزاد(روحوضی) صدمه ای به بدنه تئاتر کرمان می زند؟
خیلی چیزها به تئاتر ضربه میزند حتی تئاترهایی که ادعای فاخر بودن دارند از تئاترهای لومپن و بلواری بدتر و بیشتر به بدنه تئاتر کشور و استان صدمه می زنند. من نمی خواهم به نوع خاصی از تئاتر اشاره کنم که ضربه زننده است. اما خیلی از همکارانمون دارند تئاتر آزاد رو با توجه به جایگاه و تماشاچیانشان انجام می دهند و انصافا دارند خیلی هم خوب کار می کنند. تئاتر آزاد دغدغه فرهیختگی ندارد. دغدغه خنداندن مردم و تفریحشان را دارد که این خود جزئی از سلیقه جامعه است و باید به آن احترام گذاشت. متاسفانه آن چیزی که آسیب زننده و بد است عدم تفکیک است. یعنی در همان سالنی که تئاتر آزاد اجرا می شود تئاتر فرهیخته هم باید اجرا شود، که این عدم ارتباط با کار را ایجاد می کند. ما به عنوان تئاتری داریم چیزی را تولید می کنیم که به عنوان یک تولید باید تفکیک شوند. آثار هنری چون ملموس نیستند و در هنر هیچ چیز قابل اندازه گیری نیست و نمی توان کالای هنری را ارزش گذاری کرد. درجه کیفی هم نمیتوان به آن داد. مثلا در کنکور هنر خلاقیت شرکت کنندگان را با چهار گزینه می سنجند آن هم خلاقیتی که حد و مرز ندارد.در این میان مخاطب سرگردان می شود.
آیا ارشاد اسلامی که وظیفه ممیزی تئاتر را بر عهده دارد نباید ممیزی کیفی را انجام دهد؟
مخاطب همگانی تئاتر(نمی گویم عام چون به نظرم این کلمه ی زشتی است.) مثل همان مشتری می مانند که کاسب ها می گویند اگر کالای بد به او بدهند چیزی نمی گوید اما دیگر به آن مغازه نخواهد رفت. مخاطبین همگانی بسیار باهوش و تیز هستند با آنکه نه قدرت دیالوگ دارند و نه اعتراض می کنند، حتی در اکثر مواقع می ایستند و دست می زنند، اما دیگر برای دیدن آثار آن گروه وآن شخص نمی روند و متاسفانه ممکن است دیگر اصلا تئاتر نبینند. ارشاد نمی تواند قوانین تفکیک نمایش ها را انجام دهد او واگذار می کند به انجمن های هنری ضمن اینکه طبق خطوط قرمز چقدر مناقشه ایجاد می شود، چون واقعیتش این است که در شرایطی که فاصله کیفی بین آثار کم است تصمیم گیری بسیار سخت و دشوار می شود. مثلا اگر یک تابلو از من بگذارند و یک تابلو از پیکاسو صد در صد همه اثر پیکاسو را اتنخاب می کنند، اما زمانی که فاصله ها کم باشد اینجا سلیقه ها حاکم می شود و ایجاد سوء تفاهم می کند.
آیا در کرمان از طرف خود جامعه تئاتر حرکتی جهت ایجاد یک صنف یا اتحادیه صورت گرفته است؟
ما خودمان به عنوان تئاتری هنوز تعریفی از صنف نداریم، چه برسد به کمپانی. البته در تهران دارد حرکتهایی انجام می شود که ما قبلا در تئاتر چیزی به نام تهیه کننده نداشته ایم اگر هم بوده رانت بازی بوده است، اما اکنون تغییر یافته که این روند تغییر یافته که همین اتفاقات پیش زمینه ای برای تولید بنگاهای تئاتری است. بنگاه نباید متکی به یک گروه باشد بلکه متکی به چندین گروه و سالن می باشد.
واقعا تاسف آوره. من خیلی تلاش کردم که برخی مسولان رو به سالن بیاورم چون آمدن آنها به سالن نمایش راه را برای گفت و گو با آنها باز می کند. من متاسفم برای نماینده شهری که توی سالن نمایشهای فاخر نمی رود
اگر تفکیک درستی وجود داشته باشه هر کس براساس سلیقه اش می رود و تئاتر میبیند یکی از کارکردهای هنر این است که سلیقه ی جامعه را بالا ببرد.
به نظر شما آموزش های آکادمیک چقدر می تواند در ارتقای کیفی و کمی تئاتر موثر باشد؟
در دانشگاهای هنر هم اساتید با ید جوهره بیان یک چیز را داشته باشد به قول قدیمی ها فوت کوزه گری بلد باشند و به خوبی آن را آموزش و انتقال بدهد. به قول معروف:
روح پدرم شاد که می گفت به استاد فرزند مرا علم بیاموز و دگر هیچ
کلمه ی استاد کلمه ی بزرگی است استاد باید به معنای واقعی استاد باشد. خیلی از دوستان متاسفانه آرتیست نیستند کارشناس نیستند اما نظرات کارشناسانه ی عجیبی می دهند.چون متاسفانه تئاتر درش به روی همه بازاست خیلی ها راحت می توانند بازیگر شوند کارگردان شوند.و مراحلش درست طی نمی شود . و اصلا تعریف هنر در کشور ما اشتباه است به کسی برنامه ی آشپزی اجرا می کند هنر مند می گویند . ما باید تعریفها یمان را درست کنیم. در هر جامعه ای که طبقه متوسطش پیشرفت کند باعث توسعه فرهنگ و هنر در آن جامعه میشود.
بازخورد نمایش « شام کوتاه کریسمس» چگونه بود؟
من متولد خمین هستم و تجربه زندگی در تهران را دارم اما زندگی و کار در کرمان برایم خوشایندتر است اما زمانی تئاتر کار می کنم که چیزی برای گفتن داشته باشم نه این که پشت سر هم اجرا کنم که صرفا فقط تئاتر کار کرده باشم این دومین ثری است که در کرمان کار می کنم « کمدی استشمامات » اولین کارم در کرمان بود که باز تولیدش کردم « شام کوتاه کریسمس » را در در پلاتوی موج نو اجرا کردیم که فضایش فضای بدی نبود و نسبت به سایر اجراها اجرای خوبی داشتیم و با بازخورد خوبی مواجه شدیم اتفاق خیلی خوب و مسرت آمیز در نمایش «شام کوتاه کریسمس »این بود که 90 درصد تماشاچیان ما غیرتئاتری بودند و از این درصد 50 درصد کسانی بودند که برای اولین بار برای دیدن تئاتر می آمدند که کاملا مشخص است که از روی تعریف دیگران آمده بودند با توجه به تبلیغاتمان که بسیار کم بود. حتا بچه های نوجوانی که محل سکونتشان کوچه های پشت پلاتو بود برای دیدن تئاتر و فعالیت در آثار هنری مراجعه می کردند که این امر بسیار خوشحال کننده است 20میلیون هزینه کار شد و ما متاسفانه دستمزدهای ناچیزی را می توانیم به اعضا بدیم چون اسپانسر خوب پیدا نمی شود.