مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران از وضعیت شکننده سدهای تهران خبر داد و باز هم تاکید کرد که سال آبی سختی پیش رو است. موضوعی که از ابتدای سال آبی جاری همواره در مورد آن هشدار داده شده بود. سالی که به گفته احد وظیفه رئیس مرکز ملی خشکسالی، بارش‌ها نه تنها در تهران که در سطح کشور بالغ بر 41 درصد کاهش داشت. حالا به گفته محمد شهریاری سدهای تهران ۳۵۱ میلیون متر مکعب کسری دارند و این در حالی است که بر اساس پیش‌بینی احتمال تداوم کم‌بارشی‌ها تا زمستان وجود دارد و این احتمال معنای آمارهای مربوط به ذخیره سدها را تغییر داده و نشان می‌دهد بعد از یک تابستان سخت گویا باید در انتظار یک زمستان سخت‌تر باشیم.

ابتدای تابستان بود که معاون وزیر نیرو در امور آب و آبفا اعلام کرد 300 شهر کشور در وضعیت تنش آبی قرار دارند. پیش از آن هم بارها در مورد تامین آب شرب و وضعیت ذخیره سدها و مشکلات احتمالی پیش رو هشدارهایی از سوی مسئولان داده شده بود. کم بارشی در سال آبی جاری به کمک بی‌تدبیری‌ها و سو مدیریت‌ها در حوزه منابع آب آمده تا کشور با چالشی جدی در تامین آب روبه‌رو شود. چیزی به پایان سال آبی جاری نمانده و پیش‌بینی‌ها می‌گویند روند کم‌بارشی همچنان ادامه خواهد داشت و سال آبی بعدی هم احتمالا با خست آسمان روبه‌رو خواهیم بود. در این میان یکی از نگرانی‌های اصلی متولیان حوزه آب، تامین آب شرب پایتخت است. پایتختی که برای تامین آب مورد نیاز جمعیت میلیونی آن، به تمام منابع اطراف و حوضه‌های آبریز دست‌اندازی شده، حالا با چالشی جدی در تامین آب شرب روبه‌رو شده است.
دیروز محمد شهریاری؛ مدیر دفتر بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران از کاهش میزان ذخیره سدهای تهران خبر داد، خبری که از ابتدای سال بارها با اعداد و ارقام مختلف و از سوی مسئولان مختلف وزارت نیرو اعلام شد، خبری که با هشداری جدی در مورد تامین آب پایتخت همراه است. شهریاری از کسری 351 میلیون مترمکعبی خبر داده و می‌گوید: «در حال حاضر میزان ذخایر آبی سدهای پنج‌گانه تهران ۵۸۵ میلیون متر مکعب است که نسبت به روز مشابه سال گذشته که این حجم ۹۳۶ میلیون متر مکعب بوده با کسری ۳۵۱ میلیون متر مکعبی مواجهیم» امسال تهرانی‌ها روزانه بالغ بر سه میلیون مترمکعب آب شرب مصرف کردند، میزانی که نسبت به سال گذشته حدود 2 تا 3 درصد افزایش داشته است. البته آمارها می‌گویند تهرانی‌ها حدود ۳۰درصد بیشتر از میانگین کشوری آب مصرف می‌کنند و حدود ۱۷ تا ۱۸ درصد آب شرب کشور در پایتخت مصرف می‌شود. این در حالی است که منابع تامین آب تهران به دلیل کاهش بارش‌ها ورودی کمتری نسبت به سال‌های گذشته داشتند. به گفته شهریاری از ابتدای سال آبی ورودی سدهای تهران یک میلیارد و ۲۸۸ میلیون مترمکعب بوده، این حجم در مدت مشابه سال آبی گذشته دو میلیارد و ۱۵۶ میلیون مترمکعب بوده،یعنی بالغ بر 40 درصد کاهش ورودی به مخازن سدها، یعنی حوضه آبریزی که سدهای اطراف تهران را تغذیه می‌کند، مثل بسیاری از مناطق کشور وضعیت خوبی ندارد.
هفته گذشته شهریاری اعلام کرده بود: «اگر در شرایط کنونی تامین آب به صورت پایدار انجام می‌شود به این دلیل است که دو سال تر را پیش سر گذاشتیم و عملا با یک ذخیره آبی خوبی وارد سال آبی جدید شدیم اما امسال متاسفانه شرایط اینگونه نیست و انتهای شهریور ماه امسال با حجم نامطمئنی وارد سال آبی جدید می‌شویم.
اواسط مرداد بود که محمدرضا بختیاری مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران در خصوص تنش آبی در پایتخت ابراز نگرانی کرده و گفته بود تنش آبی برای شهرهای بزرگ مانند تهران بسیار گرا‌ن‌ تمام می‌شود، اما این گران تمام شدن در درجه اول متوجه متولیان امر تولید و توزیع آب خواهد بود نه شهروندان. او همان روز در گفت و گو با ایلنا از مصارف غیرمجاز در پایتخت هم گفته بود: « در شرایطی که تهران با معضل کمبود منابع آبی دست و پنجه نرم می‌کند، وجود انشعاب‌های غیرمجاز تهدید بزرگی است که باید کلیه نهادها و ارگان‌های ذی‌ربط به آن توجه داشته باشند. مطابق قانون هر شخص حقیقی یا حقوقی که بدون داشتن انشعاب مجاز و قانونی به مصرف آب از تاسیسات آب‌رسانی شهری یا روستایی اقدام کند و یا با داشتن انشعاب، به مصرف آب مغایر با مقررات مبادرت کند، مصرف‌کننده غیرمجاز است.» بختیاری میزان مصرف این انشعابهای غیرمجاز را در هر ماه بالغ بر 71 میلیون لیتر اعلام کرده بود. علاوه بر این از میزان بالای مصرف در ویلاها، دامداری‌ها و زمین‌های کشاورزی و فضای سبز شهری گله کرده بود. شنیدن اظهار نظرها در خصوص موضوع مدیریت منابع آب، مصرف بهینه و اصلاح الگوی مصرف برای هیچکس تازگی ندارد، اما توجه به آنها و یا تلاش برای عمل به توصیه‌های کارشناسان فرسنگ‌ها از برنامه‌های مدیران شهری دور است و کسی درباره عملکرد خود در این زمینه چیزی نمی‌گوید. به عبارتی راهکار حل مسائل آب در پایتخت سالهاست که پا را از مرز تئوری فراتر نگذاشته است.
مواردی که ذکر شد هر کدام به گونه‌ای تامین آب پایتخت را با چالشی جدی مواجه کرده‌اند، اما یکی از مواردی که کمتر به آن پرداخته شده و حمیدرضا زکی‌زاده معاون آبخیزداری اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان تهران آنرا «ابر چالش» می‌داند، رسوباتی است که وارد مخازن سدها می‌شوند. این موضوع در طولانی مدت می‌تواند تبدیل یکی از مسائل جدی در حوزه تامین آب تهران شود. زکی‌زاده چندی پیش گفته بود: «تغییرات کاربری اراضی و ساخت و سازهای غیرمجاز در حوضه‌های آبخیز بالادست سدهای آب شرب استان تهران، موجب وارد شدن رسوبات ناشی از تخریب کاربری تراضی به سد لتیان شده و عمر مفید سد را بسیار تحت‌الشعاع قرار داده است. با توجه به اینکه تا شعاع بیش از ۲۰۰ کیلومتری تهران امکان ساخت سد به منظور تامین آب شرب جمعیت ۱۲ میلیون نفری پایتخت و شهرهای اقماری آن وجود ندارد. اگر سدهای تامین کننده آب شرب تهران با افزایش رسوبات پر شود، مجبور هستیم آب استان تهران را از دریای خزر یا دریای عمان با انتقال آب بسیار پرهزینه تامین کنیم.» البته شاید زکی‌زاده خبر ندارد که راهکارهای دیگری هم به ذهن مسئولان رسیده است و آن تامین آب از منابع استان مازندران است. چندی پیش «پیام ما» در گزارش در مورد اجرای پروژه‌ای برای انتقال آب مازندران به تهران که عنوانی گمراه کننده برای آن انتخاب شده است، به تفصیل به این موضوع پرداخت. پروژه‌ای تحت عنوان «سامانه مهار نشت آب سد لار» که در عمل نه مهار نشت آب سد که انتقال آب است. در این پروژه قرار است مقدار آبی که از سد لار به سمت دره هراز و مازندران جاری می‌شود، دوباره به سمت تهران و سد لتیان بازگردانده شود. کارشناسان معتقدند انجام این پروژه منجر به بروز مشکلاتی در دشت هراز که یکی از مناطق مهم در تامین امنیت غذایی کشور است، می‌شود. اما به هر حال این پروژه توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا-موسسه فاطر در حال اجراست.
بر اساس مطالعات صورت گرفته در کشور، تمام شهرهای ایران در سال جاری متاثر از پدیده خشکسالی هستند. بارش‌ها به طرز بی‌سابقه‌ای کاهش داشته و این موضوع روی بسیاری از منابع آب تجدیدپذیر اثر مستقیم داشته، از سویی برداشت‌های بی‌رویه از منابع زیرزمینی هم باعث شده میزان ذخایر آب در بسیاری از شهرها به حد نگران کننده‌ای کاهش پیدا کند. حال که پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد سال آبی پیش رو هم قرار نیست روی خوش به منابع آبی کشور نشان دهد، بیش از همیشه می‌توان به ضرورت نگاه بلند مدت مدیران به ویژه در حوزه مدیریت منابع آب در کشوری که قرنهاست با مسئله آب روبه‌رو است، پی برد.