گزارش «پیام ما» از یک مرکز نگهداری بیماران روانی در کرمان
روان‌های زخمی

همیشه لحظاتی در زندگی وجود دارد که برای انسان خوشایند نبوده و اوضاع به‌اصطلاح بر وفق مراد نیست و تقریباً می‌توان گفت که هیچ فردی از این تجربه در امان نبوده است. لحظاتی که فشارهای هیجانی به حدی رسیده که تمام کارکردهای طبیعی فرد را تحت تأثیر قرار می‌دهد و تغییرات در حالات روحی و روانی فرد وقتی نگران‌کننده می‌شود ،که او را ناتوان کرده روند طبیعی زندگی‌اش را مختل کند.
مشکلات روحی و روانی به‌واسطه‌ی تغییرات زندگی و افزایش فشارهای هیجانی وهم چنین افزایش عوامل مؤثر در ایجاد آن‌ها، شیوع بیشتری نسبت به گذشته پیداکرده است.
بعضی از آمارهای منتشرشده بیان می‌کند که از هر ده نفر، سه نفر در جامعه مشکل روحی و روانی دارند که بی‌توجهی به بسیاری از این مشکلات صدمات جبران‌ناپذیری را به روان فرد میزند.و می‌تواند همه‌ی جوانب زندگی او را تحت تأثیر قرارداد؛ مثلاً می‌تواند برای فرد مشکلات شغلی ، ارتباطی ، تغذیه‌ای و یا خواب به وجود آورد. بیماران افسرده یکی از نمونه‌هایی هستند که به دلیل بیماری روحی خود دچار مشکلات خواب و تغذیه می‌شود.
بیماری روانی مزمن
در صورت تشدید مشکلات روحی و روانی وعدم درمان به‌موقع آن‌ها این امکان وجود دارد که فرد دچار بیماری مزمن روانی شود که انتهای طیف بیماری‌های روانی است. عباس صادق زاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان در رابطه با تعریف بیماری روانی مزمن به «پیام ما» گفت:«بیمار روانی مزمن به گروهی از بیماران اطلاق می‌شود که به تشخیص پزشک متخصص در سه دوره نیاز به بستری در مراکز درمانی پیداکرده‌اند. صادق زاده افزود: «متأسفانه شاهد شیوع مشکلات روحی و روانی در جامعه هستیم. بر اساس نظر کارشناسان 40 درصد افراد مراجعه‌کننده به سیستم درمانی مشکل روحی و روانی دارند ولی با شکایت جسمی مراجعه می‌کنند و از این گروه درصدی هم دچار بیماری روانی مزمن شده و در مراکز نگهداری می‌شوند.در مراکز نگهداری بیماران روانی مزمن به دو کلمه‌ی «مزمن و نگهداری» باید توجه ی ویژه‌ای شود؛ یعنی بیمارانی در این مرکز بسر می‌برند که سه دوره بستری داشته و خانواده‌ها توان نگهداری آن‌ها را ندارند. در این مراکز درمان صورت نمی‌گیرد بلکه بیمارانی که تحت درمان هستند نگهداری می‌شود.»
مرکز نگهداری بیماران روانی، گلستان سلامت
مرکز گلستان سلامت یکی از مراکز نگهداری از بیماران روانی مزمن در کرمان است؛ که 210 بیمار روانی مزمن مرد و زن داخل آن زندگی می‌کنند.حیاط بزرگ و پردرخت است. وارد که می‌شوی زنان بیمار چشم‌انتظار بالباس‌های زرد و صورتی گل‌دار، توجه ات را جلب می‌کنند آن‌ها گلهای هستند که این بوستان را آذین زده‌اند. اینجا به نحوی ساکت است که انتظارش را نخواهی داشت. انگار به زنانی که نزدیک هم نشسته‌اند، گفته‌شده بود که به دیدارتان می‌آیند ومهمان دارید.و آن‌ها چشم‌به‌راه مهمانی بودند تا از تنهایی‌شان با او بگویند و کسی را بیابند تا سلامشان را پاسخ دهد. آن‌ها بیمار روانی هستند انسان‌هایی که روزانه مقدار قابل‌توجه ای دارو استفاده می‌کنند و شاید نگهداری‌شان در بسیاری از موارد در خانه غیرممکن باشد و به حضور لحظه‌به‌لحظه‌ی متخصص برکنار خودشان احتیاج دارند؛ و همچنین به ایجاد ارتباط با دیگران به‌شدت نیاز دارند این رامی توان از سلام و خوش‌آمد گویی های پشت سرهم آن‌ها حس کرد و فهمید. سالن اول مخصوص زنان است. فضایش بیمارستان را در ذهن تداعی می‌کند. اکثر زنانی که در این مرکز سکونت دارند بیرون سالن نشسته‌اند. انگار به استقبال مهمانی آمده بودند که به دردهای عمیق آن‌ها مرهمی شود.دو طرف سالن اتاق‌هایی است که با اسم گل‌ها نام‌گذاری شده‌اند اتاق‌هایی با چهار یا پنج تخت.بعضی از زنان از دلتنگی هایشان می‌گفتند و اینکه دلشان می‌خواهد به خانه برگردند و چقدر دلتنگ خانواده هستند.بعضی هابرای عزیزانشان پیغام می‌دادند.
هزینه‌های بیماران بسیار زیاد است
فاطمه عامری یکی از سرپرستان مرکز به «پیام ما»گفت: «این مرکز یکی از بهترین مراکز بیماران روانی در سطح کشور است؛ اما بااین‌وجود ما هنوز مشکلات زیادی داریم. هزینه‌های بیماران بسیار زیاد است و داروهای که استفاده می‌شود هم بسیار گران هستند. داروهایی که بیماران مصرف می‌کنند باعث افزایش اشتهایشان می‌شود بالطبع هزینه‌های تهیه مواد خوراکی هم در مرکز بالا می‌رود. این مقدار خیلی بیشتر از یارانه‌ای است که از طرف بهزیستی به هر بیمار تعلق می‌گیرد.البته ما کمک‌های خیلی خوبی از طرف خیرین داریم به‌طور مثال خیرینی هستند که نذر افطار خود را برای این بیماران می‌آورند.»
صادق زاده مدیرکل بهزیستی استان کرمان بابیان اینکه به هر بیمار روانی مزمن از 400 تا 550 هزار تومان در ماه یارانه تعلق می‌گیرد خاطرنشان کرد:« که هزینه‌های این بیماران بسیار زیاد است این یارانه مقدار کمی از هزینه‌ای آن‌ها را پوشش می‌دهد بقیه‌ی هزینه‌های این مرکز را خیرین می‌پردازند.حتی این مرکز هم به دست خیرین ساخته‌شده است ویکی از مجهزترین مراکز ایران است.»
دل‌تنگی‌های عمیق
سالن مردان هم طرف دیگر حیاط است آن‌ها هم‌چشم انتظار مهمان بودند. عامری گفت:« نگهداری زنان در این مرکز سخت‌تر از مردان است زنان حساس‌ترند و بیشتر افسرده می‌شوند.هرچند ما تمام تلاشمان را می‌کنیم که سرگرم شوند و در خود فرو نروند. بسیاری از زنان ساکن اینجا لباس‌هایی که می‌پوشند را خودشان می‌دوزند حتی تعدادی از آن‌ها پته‌دوزی می‌کنند ولی با همه‌ی این فعالیت‌ها گاهی دل‌تنگ می‌شوند . به‌طورکلی این گروه از بیماران مراقبت زیادی می‌خواهند حتی برای حمام کردن و نظافت شخصی نیازمند کمک هستند.درنتیجه مرکز باید مراقبین زیادی را در اختیار داشته باشد و این موضوع یکی از مشکلات این مرکز است.»
بیماری روانی مزمن همیشه به‌صورت یک‌روند پیوسته اتفاق نمی‌افتد گاهی امکان داردیک حادثه مثل تصادف و ضربه به سر این مشکل را به وجود آورد. اینجا خانه‌ی کسانی است که به دلیل مشکلی که دارند متأسفانه گاهی از جامعه طرد و حتی نادیده گرفته می‌شوند.کسانی که نیازمند توجه وهم دلی خانواده‌ها وهم وطنان خود هستند. از کنارشان که رد می‌شوی همه به تو لبخند می‌زنند می‌توانی ازاینجا خاطره‌ی لبخندهای آن‌ها را سوغات ببری. انگار می‌خواهند یادت بماند که ما تنهاییم که ما نیازمند یاری و همدلی‌تان هستیم. از مرکز گلستان سلامت که بیرون می‌آمدیم، یک‌قسمتی از ذهنمان برای همیشه خانه‌ی آدم‌هایی شد که در آنجا زندگی می‌کنند.انسان‌هایی که با توجه بیشتر هم نوعان راحت‌تر زندگی خواهند کرد.