یک تیم بین‌المللی از محققان، چهار آزمایش جداگانه برای اندازه‌گیری تغییرات در میزان همدلی و شفقت در بیش از ۵۰ داوطلب انجام داده‌اند. آنها با استفاده از اظهارات خود داوطلبان از احساساتشان و همچنین با استفاده از اسکن مغزی، داده‌هایی از سطح همدلی داوطلبان را به‌دست آورده‌اند و دریافته‌اند که میزان همدلی افراد در موقعیت‌های مختلف می‌تواند براساس مشاهدهٔ واکنش دیگران به همان موضوع تغییر کند. به‌ بیان دیگر، آنها توانسته‌اند اثبات کنند که افراد، در موضوع همدلی با دیگران در مواقع خاص، از جامعهٔ اطراف خود تأثیر می‌پذیرند و هرچه این همدلی در بین اطرافیان آنها بیشتر باشد، آنها نیز با همدلی بیشتری با موضوع برخورد می‌کنند. مثلاً زمانی که یک نفر شغل خود را از دست داده و برای معیشت خود دچار مشکلات متعدد شده است، اگر اطرافیان ما ناراحتی او را درک کنند و بی‌تفاوت از کنار او نگذرند، ما نیز همدلی بیشتری با فردی که شغلش را از دست داده، خواهیم داشت. این، موضوع مهمی در تعاملات اجتماعی در جوامع مختلف است. 

 

«گریت هین» (Grit Hein)، عصب‌شناس از دانشگاه «وزبرگ» (Würzburg) آلمان که مدیر این پژوهش است، می‌گوید: «آدم‌ها بسته به اینکه آیا واکنش‌های همدلانه یا غیرهمدلانه‌ای از سوی افراد دیگر مشاهده می‌کنند، سطح همدلی‌شان با یک موضوع فرق می‌کند.» 

آن‌طورکه او می‌گوید، در هر چهار آزمایش، سطح همدلی فردی برای اولین‌بار با نشان دادن یک ویدئو به داوطلبان اندازه‌گیری شد و به‌عنوان سطح پایهٔ همدلی ثبت شد. در این ویدئو، فردی وانمود می‌کرد که بر اثر یک ضربه به دست خود، درد زیادی را تحمل می‌کند. پس از ثبت میزان همدلی اولیه، واکنش دیگران به همان ویدئو به داوطلبان نشان داده شد و دوباره میزان همدلی افراد اندازه‌گیری شد. 

دیدن واکنش‌ همدلانهٔ دیگران افزایش علائم همدلی در افراد را نشان می‌داد، ولی در مقابل، واکنش‌های غیرهمدلانهٔ دیگران اثر عکس در آنها داشت. درواقع به‌نظر می‌رسد همدلی‌ای که ما نشان می‌دهیم، بسیار سیال است و می‌تواند تحت‌تأثیر اطرافیان و محیط قرار بگیرد و میزان آن تغییر کند. 

 هین می‌گوید: «خبر خوب این است که ما وسیله‌ای برای شکل‌ دادن به توانایی همدلی در بزرگسالان در اختیار داریم.» 

همدلی یک ویژگی پیچیده در انسان است که به تسهیل پیوندهای نوع‌دوستانه و ایجاد روابط اجتماعی کمک می‌کند. نتایج برخی تحقیقات نشان می‌دهد توانایی ما در درک دیدگاه و احساسات دیگران در برابر یک موضوع، حتی ممکن است دلیل اصلی شکل‌ گرفتن تمد‌ن‌های مدرن باشد. به همین دلیل همدلی از اهمیت بسیار زیادی در روابط اجتماعی برخوردار است. واکنش افراد به فقر و بیکاری بخشی از جامعه، درگیری‌های نظامی و تبعات آن در نقاط دیگر و مسائلی از این دست، تعیین‌کنندهٔ موضع افراد در برابر این مسائل است. همین همدلی است که افراد را به حرکت و واکنش در برابر مسائل و مشکلات وامی‌دارد. 

 

این نخستین مطالعه‌ای نیست که نشان می‌دهد همدلی یا عدم همدلی می‌تواند مسری باشد. یافته‌های این مطالعهٔ جدید و مطالعات قبلی می‌تواند در انواع محیط‌ها و موقعیت‌ها خصوصاً در محیط‌های شغلی مفید باشد. فضایی که فاقد همدلی‌ است، این پتانسیل را دارد که کارکنان را به‌سمتی سوق دهد که کمتر به مراعات حال دیگران توجه داشته باشند یا به آنها فکر کنند. 

هین می‌گوید: «رشد همدلی در درازمدت، نیازمند وجود فضایی است که در آن احترام متقابل وجود دارد. می‌توان به کسی که فاقد همدلی با دیگران است، احترام گذاشت. اما گسترش همدلی در جامعه‌ای که افراد به‌ دیگران به‌عنوان یک انسان احترام نمی‌گذارند، یک چالش است» 

 

منبع:

متن اصلی این گزارش ۹ اسفندماه با عنوان Empathy Could Be Socially Transmitted, Scientists Discover در وب‌سایت «ساینس الرت» (Science Alert) منتشر شده است.