این تراژدی درحالی برای درختان رقم می‌خورد که کلانشهر تهران به‌طور مداوم غرق در آلودگی است و درختان به‌عنوان ریه‌های تنفسی شهر نقش پررنگی در پاک شدن هوا و تولید اکسیژن دارند. با وجود اینکه اعضای شورای شهر دربارهٔ جابه‌جایی، سربرداری و قطع درختان براساس قانون به اخذ مجوز از کمیسیون ماده ۷ تأکید دارند، اما به‌نظر نمی‌رسد این قانون بازدارندگی چندانی داشته باشد. کمااینکه این احتمال وجود دارد که قطع بسیاری از درختان در گوشه‌وکنار شهر به دور از چشم شهرداری باشد. از طرف دیگر بررسی‌های «پیام ما» از اخبار مربوط به قطع درختان نشان می‌دهد در پنج ماه اخیر براساس آماری که رسانه‌ها از قطع درختان منتشر کرده‌اند، چهار هزار و ۱۱۸ درخت قطع شده‌ است. این فقط مربوط به درختانی است که خبر قطعشان رسانه‌ای شده و این احتمال وجود دارد که مرگ بسیاری از این منابع ارزشمند از دید رسانه پنهان مانده باشد.

 

 در پادگان ۰۶ تهران چه می‌گذرد؟

عکس‌هایی که در فضای مجازی از وضعیت قبل و بعد پادگان ۰۶ منتشر شد، خبر از پاکتراشی درختان در کمتر از یک ماه در این منطقه می‌دهد. البته مشخص نیست این عکس‌ها کدام ناحیه از پادگان را نشان می‌دهند و چه تعداد قطع درخت قطع شده است. بااین‌حال، چنانکه «فرهیختگان آنلاین» روز ۲۹ بهمن‌ماه دربارهٔ انتشار عکسی از قطع درختان پادگان ۰۶ نوشته بود، ظاهراً در سال ۱۳۹۹ طبق گفتهٔ معاون شهرسازی و معماری شهرداری منطقه ۴ و با توجه به مصوبات کمیسیون ماده ۵ و تأیید در شورای‌عالی شهرسازی و معماری مقرر شده بود ۳۵ هکتار از این پادگان به فضای سبز و بوستان عمومی تبدیل شود و در اختیار مردم قرار گیرد. همچنین ۱۵ هکتار باقیمانده برای ارتش در نظر گرفته شده بود که طبق همان مصوبه باید در حداقل سطح اشغال و تراکم توسط ارتش استفاده شود تا به درختان کمترین آسیب وارد شود و تا جای ممکن درختان حفظ شوند.

 

در همین رابطه، پس از انتشار این خبر «ناصر امانی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران، خواستار شفاف‌سازی دربارهٔ موضوع شد: «به‌نظر می‌رسد این اخبار اشتباه باشد، اما از شهرداری تهران تقاضا داریم این موضوع را پیگیری کند و اگر اشتباه بود، تکذیب کند؛ چراکه در آستانهٔ روز درختکاری و توسعهٔ دو هزار هکتاری کمربند فضای سبز هستیم و چنین اتفاقی قابل دفاع نیست.»

 

 درخت‌ها قطع نشده‌اند

روز گذشته، رئیس شورای اسلامی شهر تهران در واکنش به قطع درختان این پادگان گفت: «درختی در پادگان ۰۶ قطع نشده است. اگر قرار باشد زمین تحویل داده شود، درختان قطع نخواهد شد و فضای سبز آن حفظ می‌شود.» او همچنین تأکید کرد «اگر قرار بر ساخت‌وساز باشد، در قسمتی از آن انجام می‌شود و فضای سبز آن باید حفظ شود.» در طرف دیگر میثم سعیدی، مدیر روابط‌عمومی سازمان حفاظت محیط‌زیست، در‌ واکنش به تصاویر این پادگان همسو با چمران، قطع درختان را تکذیب کرد و گفت که زاویهٔ عکس‌ها با هم متفاوت است: «برای تخریب یک شخص و جریان نباید دروغ بگویید. نباید دو عکس با زاویهٔ متفاوت را سند کنید. نباید به افکار عمومی ظلم کنید. دروغ بد است حتی برای شما. زاویهٔ دو عکس عوض شده است و در یک عکس زاویه بسته است و در‌ عکس دیگر با چرخش دوربین زاویهٔ تصویر‌ نیز‌ بازتر شده، وگرنه تغییری در حجم درختان ایجاد نشده است. البته این موضوع به توضیح محیط‌ زیست نیازی ندارد و یک سواد بصری ساده کافی است.»

 

 قوانین بازدارنده نیست

با وجود اینکه در موضوع حراست از محیط‌زیست قانونی تحت‌عنوان «حفظ و گسترش فضای سبز و جلوگیری از قطع بی‌رویهٔ درخت» ایجاد شده و در ماده یک آن آمده است: «قطع درخت به‌موجب ماده ۶۸۶ قانون مجازات اسلامی جرم است و حتی بدون شاکی خصوصی نیز دادستان حق تعقیب مرتکب را دارد.» اما همچنان قطع درختان به قوت خود باقی است. همچنین شهرداری‌ها در محدودهٔ قانونی و حریم شهر مکلفند ظرف مدت یک‌سال شناسنامه شامل تعداد و نوع درختان محل‌های مشمول این قانون را تنظیم کنند و این شناسنامه که هر پنج‌سال یک‌مرتبه قابل تجدید است، ملاک و سند اجرای این قانون خواهد بود.

 

از طرف دیگر اعضای شورای شهر تهران امسال در دویست و پانزدهمین جلسهٔ علنی این شورا لایحهٔ اصلاحیهٔ مصوبهٔ اخذ عوارض حفظ و گسترش فضای سبز مبتنی‌بر ارزش اکولوژیک درختان را تصویب کردند که براساس این لایحه اعلام شده بود برای قطع درختان پنج درصد عوارض در نظر گرفته شده است تا این مبلغ صرف کاشت درختان شود.

 

همچنین ماه گذشته مدیرعامل سازمان بوستان‌ها و فضای سبز شهر تهران گفته بود «از ابتدای سال تاکنون ۴۵۰ میلیارد تومان از محل جرایم ناشی از قطع درختان برای تملک باغات و لکه‌های مشجر در مناطق کم‌برخوردار از لحاظ سرانهٔ فضای سبز در نظر گرفته شده است.» او همچنین گفته بود «ما به هیچ عنوان برای افزایش درآمد به جرایم قطع درختان وابسته نیستیم و حتی حاضر نیستیم هزار تومان هم از محل جریمهٔ درآمد کسب شود؛ زیرا مخالف قطع اشجاریم. در کمیسیون ماده ۷ نیز به هیچ عنوان مجوز قطع درخت صادر نشده است. در برخی موارد ممکن است برخی نسبت به خشکی عمدی درخت اقدام کرده باشند که براساس قوانین حفظ فضای سبز، جریمه می‌شود.» با این‌همه اما به‌نظر می‌رسد قوانینی که قطع درختان را هدف قرار گرفته‌اند، بازدارنده نیستند؛ چرا‌که همچنان درخت‌بر‌ی‌ها ادامه دارند.