پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | برنج‌کاری در سال خشک خوزستان

یک پژوهشگر حکمرانی آب به «پیام ما» می‌گوید کشت پرمنفعت برنج پای غیربومی‌ها را هم خوزستان کشانده است

برنج‌کاری در سال خشک خوزستان

فصیحی هرندی: در ایران سه بخش سیاستگذاری یعنی کشاورزی، آب و برق به شکل مستقل عمل می کنند و هیچ ارتباطی بین آنها برقرار نیست





برنج‌کاری در سال خشک خوزستان

۲۱ فروردین ۱۴۰۱، ۰:۰۰

سال 1392 مقامات وقت وزارت نیرو اعلام کردند که ایران در آستانه تنش آبی است،‌ یک سال بعد در سال 1393 بانک مرکزی گزارشی را با عنوان تحلیل «وضعیت بحران آب در کشور و الزامات مدیریت آن» منتشر کرد که در آن نسبت به شرایط تنش آبی جدید هشدار داد. در سال 1399 معاون وقت وزیر در امور آب و آبفا از حضور 170 شهر در لیست شهرهای با تنش آبی و 50 شهر در زمره شهرهای پرتنش خبر داد. این در حالی است در دهم فروردین‌ماه سال جاری علی‌اکبر محرابیان، وزیر نیرو با اشاره به اینکه بحران آب در کشور در حال پیشروی است اعلام کرده که تنش آبی به 300 شهر ایران رسیده است.

یکی از استان‌هایی که در سال‌های اخیر به شدت با پدیده خشکسالی و سو مدیریت آب در ایران دست و پنجه نرم می‌کند، خوزستان است. استانی که به گفته پیمان حیدری مدیر دفتر حفاظت و بهره‌برداری آب سازمان آب و برق خوزستان در دو سال اخیر ذخایر آبی رضایت‌بخشی در مخازن خود ندارد و با کمبود 17 درصدی ذخیره آب در پشت سدهای آن مواجه هستیم. در این استان گرچه در سدهای کارون یک و دز شاهد رشد 8 درصدی بودیم اما در عوض در سد کرخه نسبت به سال گذشته ذخیره آب منفی 129 درصد است و در سد جره نیز عدد به منفی 16 می‌رسد. این در حالی است که در شرایط آبی سال 1400 که نسبت به امسال از وضعیت مساعدتری برخورد بود، شاهد اعتراضاتی نسبت به بی‌آبی از 24 تیر ماه بودیم که برای مدت‌ها در اهواز، هویزه، شادگان، حمیدیه، آبادان خرمشهر، بستان، سوسنگرد، دزفول و ایذه ادامه داشت . در حمایت از حق خوزستانی و اعتراض به برخوردهای صورت گرفته با اهالی این شهرها مردم در شهرهای تهران، کرمانشاه، اصفهان، بوشهر، لرستان، کردستان، آذربایجان شرقی، خراسان شمالی و البرز تجمعاتی را برگزار کردند که در نهایت برخوردهای صورت گرفته با معترضان در این شهرها هم موجی از انتقاد را به همراه داشت.
این روزها که حجم آب پشت سد کرخه 1.5 میلیارد کمتر از سال قبل است و همین موضوع نگرانی‌های جدی درباره نحوه مصرف این آب را بین کارشناسان ایجاد کرده ،‌ خبری منتشر شد که چندان که باید مورد توجه قرار نگرفته است. این خبر درباره افرادی است از نزدیک به 12 هکتار زمین قابل کشت برنج را در این استان کرایه کرده‌اند و خودشان هم خوزستانی نیستند. سال 1400 برنج‌کاری به صفر شدن آب ورودی هورالعظیم منجر شد،‌ حال در سال جاری که هم از حجم آب کاسته شده و هم پیش‌بینی از سالی خشک خبر می‌دهند قطعا این اقدام که از سوی غیربومی‌ها با انگیزه سود بالا انجام می‌شود تبعات بیشتری بر این استان خواهد داشت به ویژه که با برنج‌کاری در تابستان آبی به کشاورزان پاییزه که بومی‌های این استان هستند نمی‌رسد و همین موضوع بر نارضایتی میان اهالی خواهد افزود. در چنین شرایطی است که کارشناسان از متولیان امر می‌خواهند به هر نحو ممکن جلوی شالی‌‌کاری در خوزستان گرفته شود و اجازه ندهند این استان با بحرانی دیگری در تابستان مواجه و تبعات آن گریبانگیر همه شود.
مهدی فصیحی‌هرندی پژوهشگر حکمرانی آب در گفت‌وگو با «پیام ما» درباره کاهش حجم آب کرخه و شالی‌کاری های افراد غیربومی در این استان می گوید: بحث هایی که درباره کاهش آب در سدهای خوزستان و کرخه مطرح می‌شود اتفاق عجیبی نیست و این کاهش طبیعی به نظر می رسد. اما نکته‌ای که مطرح است به توسعه کشاورزی برمی گردد. سیلاب شدید فروردین‌‌ماه سال 1398 سبب به وجود آمدن خسارت‌های زیادی به معیشت مردم و کشاورزان خوزستان شد، به همین سبب برای رفع این خسارت‌ها، با وجود اینکه وزارت نیرو کشت برنج را به جز در چند استان در شمالی در بقیه کشور ممنوع کرده بود، استاندار سابق خوزستان در بازدید از مناطق آسیب دیده برای جبران خسارت مردم، مجوز کشت برنج هبه کرد و این رویه‌ای شد که تغییر دادن آن دشوار است و همین موضوع باعث شده این رویه همچنان ادامه داشته باشد. کشت برنج پرمنفعت است و گرفتن این امتیاز از مردم دیگر راحت نیست. در سال‌های بعد از سیل هم مدیریتی انجام نشد تا این رویه کشت برنج در امسال که خشکسالی است، متوقف شود. آبی که برای کشت شلتوک یا برنج استفاده می‌شود آب زیادی است در کنار این آب حجم آبی که در زمین‌های برنج در گرمای بیش از 40 درجه خوزستان تبخیر می‌شود هم بسیار زیاد است حتی تبخیر نمی‌گذارد که آبی در زمین نفوذ کند و وارد چرخه هیدرولوژیک شود.
او می افزاید: موضوع دیگر به نیروگاه‌های برق آبی برمی‌گردد که در مواقع پیک مصرف می توانیم از آنها انتظار تولید انرژی داشته باشیم . در این مورد هم شاهدیم مانند سال گذشته چنین موردی را نخواهیم داشت. در ایران متاسفانه سه بخش سیاست‌گذاری‌مان یعنی کشاورزی، آب و برق به شکل مستقل عمل می‌کنند و هیچ ارتباطی بین آنها برقرار نیست. در چنین حالتی می‌توان چنین نتیجه گرفت اگر اوضاع بدتر از سال گذشته نباشد قطعا بهتر نخواهد بود، چون در این یک سال اتفاقی نیفتاده یا سیاستی اتخاذ نشده است که این تصور را به وجود آورد که شرایط به سمت بهتر شدن حرکت می‌کند. این روزها هم که متاسفانه خبر رسیده است کشت برنج در خوزستان توسط افراد غیربومی در حال انجام است و همین موضوع شرایط را در این منطقه پیچیده‌تر می‌کند.

به اشتراک بگذارید:





پیشنهاد سردبیر

مسافران قطار مرگ

مسافران قطار مرگ

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر