کبوتر
از دیروز تا امروز
کبوتر از دیرباز سمبل صلح و آشتی و دوستی بوده و به همین مناسبت همیشه در شروع بازی های المپیک که تاریخچه اش از یونان باستان است، تعدادی کبوتر سپید را به پرواز در می آوردند. گروهی از کبوترها به خاطر زیبایی، سرعت پرواز و به دلیل اینکه قدرت پیدا کردن خانه و محل زندگی خود را دارند مورد علاقه اند؛ گروهی دیگر برای عملیات آکروبات یا معلق زدن در هوا و بالاخره عده ای نیز صرفا به خاطر استقامت و پرواز طولانی در آسمان مورد توجه هستند. بعضی از کبوترها قدرت پروازشان تا دویست مایل است.
کبوترها معمولا هر دوره دو تخم می گذارند که نر و ماده روی آن به مدت هجده روز می خوابند. جوجه بعد از تولد ظرف مدت پنج تا شش ماه به سن بلوغ می رسد. تشخیص طول عمر کبوترها خیلی دقیق نیست ولی حدس زده اند تا پانزده سال هم ممکن است زندگی کنند.
جالب اینجاست که یک کبوتر معمولا یک جفت می گیرد و تا پایان عمر با او به سر می برد، مگر اینکه جفت توسط انسان یا مرگ از او جدا شود. کشورهای بلژیک، فرانسه، انگلیس و ایتالیا جزو تولید کنندگان و صادرکنندگان کبوتر هستند و از ایران نیز گاهی بعضی از انواع آن به کشورهای مختلف صادر می شود. در آمریکا عده ای از جمله ایرانی ها و اروپایی ها به نگهداری این پرنده زیبا و بی آزار و مهربان علاقمندند ولی آمریکایی ها کبوتربازی بلد نیستند. به ندرت یک آمریکایی را می توان پیدا کرد که کبوتر جلد داشته باشد و آن را پرواز دهد تا به خانه بازگردد.
کفتربازی؛ سرگرمی سنتی یا اتلاف وقت؟
“نقش بازی” در ابتدای رایج شدن کبوتربازی مد نظر کبوتربازان بود و آنها به دنبال «کبوترهای نقش» بودند. پرندگان زیبای دم چتری، کاکلی و فری از جمله کبوترانی بودند که مورد توجه جماعت کبوترباز قرار می گرفتند. کبوترهای دم چتری که از قدرت پرواز کمتری هم برخوردار بودند عادت خاصی داشتند که در زمان جفت گیری، گردن خود را رو به عقب برده و به دو سمت چپ و راست متمایل می کردند تا جایی که برخی اوقات از لب بام به پایین می افتادند.
جوجه کشی از این کبوترها درآمد خوبی هم برای صاحبان آنها داشت و به دلیل استقبال از آنها، پرورش دهندگان منفعت مالی خوبی داشتند. کبوتران فری و کاکلی فری هم به دلیل زیبایی خاصی که داشتند، مورد توجه بودند و همسطح دم چتری ها مشتری داشتند. تا اینجای کار نگهداری از کبوتر مورد چندان مذمومی نبود، چرا که نگهداری شان مانند سایر ماکیان بود و نوعی دامداری محسوب می شد؛ نه شرط بندی در کار بود، نه قمار، نه اینکه کسی را از کار و زندگی می انداخت. کسانی هم که مبادرت به پرورش این قبیل کبوترها می کردند نه اعتیاد داشتند و نه اینکه دارای مشکلات اخلاقی بودند.
ارسال نامه با قدرت جهت یابی کبوتر و حتی قاچاق مواد مخدر (!) کبوتر، پرنده نماد صلح و دوستی، همواره در زندگی ایرانیان جایی ویژه را به خود اختصاص داده است. از این پرنده باهوش که قدرت جهت یابی بالایی دارد در ارسال نامه هم استفاده می شد. استفاده از کبوترهای نامه بر به قدری جدی بود که تا چند سال بعد از پایان جنگ جهانی دوم، ارتش آمریکا واحدی به نام (واحد کبوترهای نامه بر ارتش) به خدمت گرفته بود که در آن به پرورش و نگهداری کبوترهای نامه بر می پرداختند تا در موارد لزوم از آنها استفاده کنند. از این کبوترها در مواقعی استفاده می شد که به دلایل امنیتی نمی توانستند از بی سیم استفاده کنند./علیرضا دهقانی