پیام ما؛ رسانه توسعه پایدار ایران | از مدارس تهران تا مکتب‌خانه‌های روستاها

زنان در اولین روزنامه‌های مخصوص خود چه می‌خواندند

از مدارس تهران تا مکتب‌خانه‌های روستاها

بعد از انتشار چند شماره از سلسله یادداشت‌های جراید زنان پیام‌هایی دریافت کردیم مبنی‌بر این‌که «آیا اصلاً جدا کردن مسائل برای زنان درست است





از مدارس تهران تا مکتب‌خانه‌های روستاها

۹ اردیبهشت ۱۴۰۲، ۰:۳۰

بعد از انتشار چند شماره از سلسله یادداشت‌های جراید زنان پیام‌هایی دریافت کردیم مبنی‌بر این‌که «آیا اصلاً جدا کردن مسائل برای زنان درست است؟ آیا همین کار که ظاهراً در راستای حقوق زنان است، نوعی جداسازی جنسیتی نیست؟ آیا انتشار روزنامه‌های مخصوص به زنان در کنار روزنامه‌های عمومی به تفکیک زن از اجتماع دامن نمی‌‌زند؟» حقیقت امر بر این است که هرچند حتی امروز هم زنان برای رسیدن به حقوق طبیعی و مسلم خود راه زیادی در پیش دارند، اما نباید فراموش کنیم که این نشریات در بیش از صد سال گذشته و زمانه‌ای شروع به کار کردند که زنان هویت مستقل و حق انتخاب نداشتند و به‌طور کلی برای خدمت‌رسانی به مردان تربیت می‌شدند. روزنامه‌های مخصوص زنان از اولین صداهای زنانه‌ای بودند که از نسوان ایران و مشکلات آنان سخن گفتند و برای آگاه‌سازی زنان از حقوق خود در عرصه مطبوعات منحصراً مردانه قد علم کردند. مشروطه نقطه‌عطفی برای ورود زنان ایرانی به عرصۀ اجتماع است که از مهم‌ترین نمودهای آن، انتشار جراید زنان بود. با این توضیحات سراغ پنجمین نشریۀ زنان به نام «عالم نسوان» می‌رویم. این مجله که صاحب‌امتیاز آن نوابه خانم صفوی و هیئت تحریریه‌اش اعضای مجمع فارغ‌التحصیلان «مدرسۀ عالی اناثیه آمریکایی ایران» بودند، در همان اولین شماره اعلام کرد که «ما وارد سیاست نمی‌شویم. البته ما بی‌علاقه به امور مملکت نیستیم، فقط چیزی که هست اگر می‌خواهیم واقعاً از این راه، یعنی نشر مجله، خدمتی به نسوان تیره‌بخت نموده باشیم و ضروریات زندگانی ایشان را به ایشان بفهمانیم؛ بهتر آن است که در امور سیاست بی‌طرف باشیم. از آن گذشته ما هنوز قادر به اصلاح سیاست نیستیم، پس چه لزوم که اظهار عقیده بنماییم و به اصطلاح خود را جزو سیاست‌مداران محسوب داریم. ما را عقیده بر آن است که عوض آن که همّ خود را صرف سیاست بی‌معنی بنماییم، بهتر آن است که سیاه‌روزگاری خود را اصلاح کنیم و به‌هر نحوی که ممکن است در صدد ترویج علم، ایجاد مؤسسات علمی و تشکیل محافل و مجالس اخلاقی و ادبی برای رفع نواقص نسوان، تحصیل حقوق و اختیارات آنان، تحصیل آزادی برای تعلیم و تربیت آنان نماییم تا شاید بشود خوشبختی‌ای برای نسوان بدبخت این سرزمین فراهم سازیم.»
مجلۀ «عالم نسوان» که در سال 1299 خورشیدی شروع به کار کرد، موضوعات خود را براساس حفظ‌‌ الصحه، خانه‌داری، پرستاری، تربیت اطفال و آگاه‌سازی زنان از حقوق خود قرار داد. از مهم‌ترین دغدغه‌های پرتکرار در «عالم نسوان» لزوم تحصیل دختر و پسر و تلاش برای تصویب تحصیل اجباری برای همگان بود. خانم صفوی در مقاله‌ای باعنوان «ما مدرسه لازم داریم» از وجود تعداد مناسبی مدرسه در تهران و کمبود مدرسه در شهرستان‌ها و نبود حتی مکتب‌خانه در بسیاری از روستاها گفته و نوشته است که: «… یک دورۀ تحصیل ابتدایی، مردمان کور را هم بینا خواهد کرد. ما مدرسه لازم داریم، مدرسه. مدرسه در شهرهای بزرگ، مدرسه در شهرهای کوچک، مدرسه در کوچک‌ترین دهات …».
همچنین نویسندگان «عالم نسوان» اقدام به انتشار فعالیت‌های زنان پیشروی کشورهای دیگر اعم از اروپایی و آسیایی می‌کردند تا با ذکر مثال‌های عینی، ضمن آگاهی‌دادن به زنان دربارۀ توانمندی‌های‌شان، آنها را به انجام فعالیت عملی تشویق کنند. در سال دوم در مقاله‌ای باعنوان «زنان ایرانی» می‌خوانیم: «آیا می‌دانید در چین زنانی‌ بوده‌اند که به ریاست بانک درآمده‌اند و در مقابل زنان ترسویی بوده‌اند که حتی تنها در خیابان رفت‌وآمد نمی‌کرده‌اند؟»
از دیگر اهداف دنبال‌شده در این مجله مبارزه با خرافات و لزوم جداسازی خرافات از مسائل پزشکی و سلامتی بود. خانم صفوی در سرمقاله شماره هشت «عالم نسوان» ضمن تقبیح مراجعه به قابله‌های بی‌اطلاع و استفاده از روش‌های خانگی درمان، به مردان سیاست هم یادآوری کرده است که مجلس آمریکا یک‌میلیون و 250هزار دلار برای سلامت بانوان اختصاص داده است که نشان‌دهندۀ اهمیت این موضوع برای سلامت جامعه و پایین آمدن آمار مرگ‌ومیر کودکان است.
تبلیغات این مجله هم در نوع خود جالب و هوشمندانه بود: «اگر می‌خواهید بدبختی‌های امروزی را از خانواده‌ها مرتفع سازید، اگر می‌خواهید مقام زن را در ایران بلند نمایید و او را به حقوق حقۀ خود برسانید دوستان خود را توصیه و تشویق نمایید که مجله‌ عالم نسوان را آبونه شوند.»
مجلۀ «عالم نسوان» با سیزده سال انتشار پایدارترین نشریۀ زنان از اواخر قاجار تا پهلوی اول بود و سرانجام در سال 1312 به کار خود پایان داد.

به اشتراک بگذارید:





مطالب مرتبط

نظر کاربران

نظری برای این پست ثبت نشده است.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

بیشترین بازنشر