|پیام ما| زمزمه‌های بازگشت بنزین پتروشیمی خیلی‌ها را یاد آن سال‌های آلوده و سرطانی انداخته است. 1389 تا 1392، کسری تولید بنزین و ورود بنزین پتروشیمی به چرخه سوخت. آن زمان جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بود. اکنون هشت سال گذشته و سالاری بار دیگر مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش کشور شده است. او چند روز پیش در نشستی خبری افت تولید بنزین به 70 میلیون لیتر در روز را تکذیب و رقم تولید را «بین 94 تا 104 میلیون لیتر» عنوان کرد. درباره صادرات بنزین هم گفت: «در ماه‌های اول سال، صادرات داشتیم، اکنون بیشتر به دنبال تامین نیاز داخل و ذخیره‌سازی هستیم، اما در همین هفته گازوئیل و بعضی از فرآورده‌ها را صادر کرده‌ایم.» همین ابهام درباره میزان تولید بنزین، وضعیت صادرات آن و ضرورت احتمالی واردات آن هم در شرایط تحریم فعالان حوزه انرژی و حالا محیط زیستی‌ها را یاد آن سال‌های سخت انداخته است.

سالاری گفته است: «تولید بنزین بر مبنای تعداد پالایشگاه‌هایی که در بخش عملیات هستند و دوره تعمیرات، ممکن است دچار نوسان‌هایی شود، اما اینکه گفته شود تولید بنزین به‌۷۰ یا ۸۰‌میلیون لیتر رسیده است صحت ندارد، ما در برخی موارد به تولید ۹۴، ۹۷، ۱۰۰ تا ۱۰۴ میلیون لیتر بنزین هم رسیدیم.» او به نگرانی‌ها پاسخ داده و گفته که دریافت «ریفورمیت» از پتروشیمی‌ها توسط پالایشگاه‌ها به معنای تولید بنزین پتروشیمی نیست؛ برنامه‌ای برای تولید بنزین پتروشیمی نداریم. ریفورمیت همان عنصری است که باعث نگرانی‌ها شده. وبسایت فراز نوشته است که «ریفورمیت پتروشیمی در پالایشگاه‌های بنزین یعنی تولید بنزین با آروماتیک بالای پنجاه درصد و بنزن ده درصد». نگرانی‌ها بالا گرفته و آمار بیماری سرطان در سال‌های 89 تا 92 در حال مرور دوباره است. واکنش سازمان محیط زیست به این خبرها اما چیزی جز این نگرانی‌هاست. آنها می‌گویند بازگشت به گذشته امکان ندارد.

سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم: نمونه‌برداری‌هایی انجام‌شده از سوخت عرضه شده در دفتر پایش سازمان محیط زیست و همینطور سازمان استاندارد انجام می‌شود، چنین روندی را نشان نمی‌دهد. البته در بنزین معمولی میزان بنزن و سولفور بالاتر است اما در حال حاضر حداکثر 40 میلیون لیتر بنزین یورو 4 و 5 و 37 میلیون لیتر گازوئیل در کلانشهرها و محورهای مواصلاتی کشور توزیع می‌شود و آنچه اکنون توزیع می‌شود بنزین پتروشیمی نیست

داریوش گل‌علیزاده، سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در سازمان حفاظت محیط زیست به پیگیری «پیام ما» درباره بازگشت دوباره به آلودگی‌های هشت سال پیش اینطور پاسخ می‌دهد: «نمونه‌برداری‌هایی انجام‌شده از سوخت عرضه شده در دفتر پایش سازمان محیط زیست و همینطور سازمان استاندارد انجام می‌شود، چنین روندی را نشان نمی‌دهد. البته در بنزین معمولی میزان بنزن و سولفور بالاتر است اما در حال حاضر حداکثر 40 میلیون لیتر بنزین یورو 4 و 5 و 37 میلیون لیتر گازوئیل در کلانشهرها و محورهای مواصلاتی کشور توزیع می‌شود و آنچه اکنون توزیع می‌شود بنزین پتروشیمی نیست. الان هم صادرات بنزین داریم و مشکلی نیست. با همه اینها پیش‌بینی‌شان این است اگر با همین روند مصرف ادامه یابد شاید به واردات بنزین نیاز پیدا کنیم. بنابراین موضوع اصلا بازگشت بنزین پتروشیمی نیست. » او همچنین می‌گوید که خبرهای منتشر شده درباره بنزین پتروشیمی را دنبال کرده و رئیس سازمان محیط زیست از مدیران مجموعه‌اش خواسته پیگیر ماجرا باشند و پاسخی فنی بدهند.
قانون مخالف است، ما هم مخالفیم
در صورت بازگشت بازگشت به بنزین پتروشیمی و آلودگی‌های گذشته موضع سازمان چیست؟ گل‌علیزاده می‌گوید قانون نمی‌گذارد این اتفاق بیفتد. «در قانون هوای پاک تکالیفی متوجه وزارت نفت شده است و بر اساس قوانینی که الان داریم تمام اقدامات و برنامه‌ها باید در راستای کاهش آلودگی هوا و کنترل منابع آلاینده باشد. پس دوباره به عقب برنمی‌گردیم و این اتفاق نمی‌افتد.»
او ادامه می‌دهد: «وزارت نفت اعلام کرده که اگر بخواهد بنزینش را ارتقا دهد و توزیع سراسری بنزین و نفت و گاز منطبق با یورو 4 و 5 داشته باشد، به اعتبار و زمان احتیاج دارد تا در بازه چهار، پنج‌ساله بتواند به توزیع سراسری کشور باشد. در حال حاضر طبق اعلام وزارت نفت برنامه‌ فعلی این وزارتخانه در راستای ارتقای توزیع پالایشگاه‌های کشور است. ولی همه اینها به شرایط کشور بستگی دارد. هرچند خسارتی که دولت با آلودگی هوا متحمل می‌شود آنقدر چشمگیر است که به سمت سوخت نامرغوب نرویم. ضمن اینکه در کل باید در راستای کاهش مصرف سوخت‌های فسیلی حرکت کنیم. چه در نیروگاه‌ها و چه در مصرف سوخت در خودروها و کارخانجات باید به این سمت برویم چون در حال حاضر پایه تولید انرژی در کشور بر اساس مصرف سوخت‌های فسیلی است.»
اینطور که گل‌علیزاده می‌گوید اکنون 97 درصد انرژی که در کشور تولید می‌شود بر مبنای احتراق سوخت فسیلی است و حتی اگر همه مصرف‌کنندگان به اندازه میزان مجازی که سازمان تعیین کرده از سوخت فسیلی استفاده کنند، باز هم اثرات تجمیعی آلودگی افزایش می‌یابد. «در کلان‌شهری مثل تهران که این همه ماشین تردد می‌کند، حتی اگر همه خودرو‌ها و بنزین استاندارد باشد، اثرات تجمعی این انتشار در شرایط وارونگی دما منجر به ایجاد آلودگی هوا خواهد شد. اما کشور باید هم به سمت خودروهای هیبریدی و برقی و موتورسیکلت‌های برقی برود و هم به سمت توسعه نیروگاه‌های انرژی تجدیدپذیر.» سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم در ادامه می‌گوید: «طبق برنامه‌ای که وزارت نیرو داده، طی دو سه سال آینده حدود 10 هزار مگاوات گفته‌اند به ظرفیت انرژی کشور از انرژی تجدیدپذیر اضافه می‌کنیم. یعنی مکلف شده تا پایان امسال 1500 مگاوات، سال بعد 4000 مگاوات و سال بعد از آن 4500 مگاوات تولید انرژی تجدیدپذیر تولید کند. این در حالی است که همین حالا نیروگاه‌های حرارتی ما حدود 65 هزار مگاوات ظرفیت تولیدشان است و در حال مصرف سوخت فسیلی هستند و اگر بخواهیم آلودگی را کاهش دهیم باید به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر برویم.» حرف آخر او این است: «سازمان حفاظت محیط زیست با بنزین پتروشیمی مخالف است و قانون هم همینطور. حتی در سیاست‌های ابلاغی رهبری در حوزه محیط زیست که 94 ابلاغ شد پیشگیری از آلودگی هوا دیده شد و چشم انداز ما همین است و خارج از این سیاست برنامه‌ریزی نمی‌کنیم.»

مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی به نگرانی‌ها پاسخ داده و گفته که «دریافت «ریفورمیت» از پتروشیمی‌ها توسط پالایشگاه‌ها به معنای تولید بنزین پتروشیمی نیست؛ برنامه‌ای برای تولید بنزین پتروشیمی نداریم». ریفورمیت همان عنصری است که باعث نگرانی‌ها شده. وبسایت فراز نوشته است که ریفورمیت پتروشیمی در پالایشگاه‌های بنزین یعنی تولید بنزین با آروماتیک بالای پنجاه درصد و بنزن ده درصد

تهران آلوده‌ترین شهر شد
دیروز، دوشنبه، سوم مرداد، تهران دومین شهر آلوده جهان شد. این رتبه را چندی پیش هم از آن خود کرده بود و دیروز در ساعات عصر با وزش باد، به رتبه دهمین شهر آلوده جهان سقوط کرد. سایت جهانی بررسی آلودگی هوا (IQAir) که تهران را با شاخص 156 دومین شهر آلوده زمین خواند البته داده‌ای از غبار برخاسته در خوزستان و سیستان‌وبلوچستان که همزمان با تهران وضعیت خطرناک را تجربه می‌کردند ثبت نکرده بود. با این همه سوال اینجاست که آلودگی دیروز تهران ناشی از چه بود. سرپرست مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم می‌گوید ناشی از آلودگی معدنی بوده، نه صنعتی. گفته‌های او نشان می‌دهد بخشی از آلودگی دیروز این شهر غبار کانون‌های خارجی بوده است.
«در سال‌هایی که بنزین پتروشیمی مصرف می‌شد با آلودگی هوای غیرمنتظره‌ای مواجه شدیم اما اکنون مشکل اصلا این نیست. روز دوشنبه آلودگی و ثبت رکورد ناشی از گرد و غبار و ذرات معلق بود. ذرات معلق در زمستان از جنس دوده‌ و ترکیباتی عالی ناشی از احتراق سوخت‌های فسیلی در خودروها و کارخانجات و موتورخانه‌های منازل است. اما در سه سال اخیر در تابستان بنزن یکی از شاخص‌های آلودگی تهران بوده که ناشی از افزایش میزان ناکس و ترکیبات عالی فرار است که در صورت تابش خورشید، آلاینده ثانویه ازن را تشکیل می‌دهد. اما گردوغبار دیروز بخشی ناشی از کانون‌های داخلی و بخشی دیگر ناشی از کانون‌های فرامرزی در کشورهای عراق، سوریه و اردن و . .. بود که به صورت توفان گردوغبار نیمه غربی کشور را متاثر می‌کند و گاه تا شمال کشور می‌رسد.»