اعتراض کشاورزان اصفهانی در تعطیلات نوروزی هم ادامه داشت و آن‌ها نیمه فروردین ۱۴۰۱ را در حالی سپری کردند که مقابل دادگستری این استان جمع شدند تا گله‌مندی خود از عمل‌کرد دادستان این استان را ابراز کنند.این در حالی است که بنا بر اعلام وزارت نیرو حجم آب مخازن سدهای کشور نسبت مدت مشابه سال قبل ۱۴درصد کاهش نشان می‌دهد.

هنوز یک فصل از اعتراضات پاییز کشاورزان اصفهانی بیشتر سپری نشده است که آن‌ها نسبت به عدم تحقق وعده‌های مسئولان مختلف این استان اعلام نارضایتی کرده‌اند.البته به وضوح مشخص بود که وعده حل دو هفته‌ای مشکلات آب کشاورزان شرق اصفهان محقق شدنی نیست.این در حالی است که کارشناسان آب حل مشکلات زاینده‌رود را نیازمند یک دوره ۲۰ تا ۵۰ ساله می‌دانند که در عین انضباط شدید باید پیش برود.
در چنین شرایطی آن‌هایی که نیمه فروردین ۱۴۰۱ مقابل دادگستری استان اصفهان جمع شده‌بودند به وعده‌های تحقق نیافته و قول‌هایی که مسئولان پایش را امضا کرده بودند اعتراض داشتند.
در فیلمی که از این تجمع در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است به وضوح می‌تواند این جملات را شنید: «چرا دادستانی امضا داده است.ما از خود دادستان شکایت داریم.چرا به دروغ امضا داده‌اند.»
در چنین شرایطی به نظر می‌رسد بیش از هر زمان دیگری مسئولان باید به صراحت درباره وضعیت آب با مصرف‌کنندگان به ویژه کشاورزان صحبت کنند و از دادن هر وعده کوتاه‌مدتی پرهیز شود.گرچه اظهارنظرهایی از سوی مسئولان میانی و نمایندگان مجلس گاه گاه مطرح می‌شود اما عموما شاهد بوده‌ایم که با حضور مدیران ارشد در میان مردم وعده حل مشکل در کوتاه مدت داده می‌شود.
در چنین شرایطی پرسش این است که آیا کشاورزان اصفهانی و سایر کشاورزان امسال با اعتراض و تجمع می‌توانند به آب برسند؟ منظور از این پرسش آن است که آیا وضعیت منابع آب به گونه‌ای هست که مدیران سیاسی با دستور رهاسازی آب از سدها بتوانند آبی بر عطش اعتراض‌کنندگان بپاشند؟
آماری که مدیر کل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور در وزارت نیرو اعلام کرده است همین بخشش سیاسی آب را هم غیرممکن ترسیم می‌کند.براساس گزارشی که پایگاه اطلاع‌رسانی وزارت نیرو منتشر کرده است حجم آب مخازن سدهای کشور نسبت به مدت مشابه سال آبی گذشته ۱۴ درصد کاهش را نشان می‌دهد.اگر ساکن تهران هستید به سمت شمال شهر بایستید و نگاهی به کوه‌های شمیران بیندازید.آیا ارتفاعات توچال را هیچ‌گاه تا این حد خالی از برف دیده بودید؟
آنچه«فیروز قاسم‌زاده»مدیرکل دفتر اطلاعات و داده‌های آب کشور از آورد رودخانه‌های مهم ایران داده بیشتر این وضعیت را ملموس می‌کند.
او در تشریح این وضعیت گفت :میزان پرشدگی سدهای استان تهران، سد زاینده‌رود در استان اصفهان، سدهای استان خوزستان و سدهای حوضه آبریز دریاچه ارومیه در شرایط فعلی به ترتیب حدود ۲۱ درصد، ۲۵ درصد، ۵۶ درصد و ۶۶ درصد است.
این در حالی است که تنها ۱۹۳ روز از سال آبی را پشت سر گذاشته‌ایم و با این کسری مخازن سدها تابستان خشکی را پیش رو داریم.چیزی که علاوه بر زندگی کشاورزان بر زندگی همه ما به ویژه با محدودیت در تولید برق هم تاثیرخواهد داشت.
در چنین شرایطی کارشناسان و متخصصان آب چشم‌انداز واقعی‌تری از تابستان پیش‌رو ترسیم می‌کنند.برای نمونه انوش نوری اسفندیاری در گفت‌و‌گو با ایلنا گفته است:آنگونه که از شواهد پیداست در سال آبی جدید هم تغییر چندانی در وضعیت آب حاصل نمی‌شود.
او در توصیف خود از وضعیت پیش رو تأکید کرده است:مشکل اصلی ما خشکسالی نیست، موضوع این است که ما در منطقه‌ای خشک و نیمه خشک قرار گرفته‌ایم که آب محدودی دارد.در کشور ما چه بارندگی باشد و چه نباشد سهم آب ما میزان معینی است، باید خودمان را با این وضعیت سازگار کنیم و زیاد به آسمان چشم ندوزیم و منتظر بارندگی نمانیم.
این کارشناس حوزه آب تاکید کرد:نوسانات خشکسالی همیشه وجود داشته و اکنون هم شاهدیم که در برخی مناطق بارندگی کمتر از متوسط درازمدت و در برخی نقاط بیشتر است، بنابراین چندان نباید سرمان را به بارندگی گرم کنیم.
نوری اسفندیاری با بیان اینکه ما همچنان با کم آبی دست و پنجه نرم می‌کنیم، خاطرنشان کرد:علت آن نیز مربوط به رژیم بارندگی نیست بلکه به زندگی اجتماعی برمی‌گردد که ساخته‌ایم.
کاشت و اعتراض یا روزه کشاورزی؟
به نظر می‌رسد وزارت جهادکشاورزی و در عین حال شخص رئیس جمهور باید دستورالعمل سریع و سختی را به کار بگیرند زیرا با وضعیت منابع آب بهتر است از همین حالا کشاورزان دست به کار کشت بهاره و چشم‌انتظار آب برای آن نباشند تا اینکه بعد آب به آن‌ها نرسد و هم حسرت محصول برایشان باقی بماند و هم ضرر انرژی از دست رفته.برای دولت و مسئولان ارشد کشور نیز بهتر است همین الان پیش از آنکه تجربه سوسنگرد و خوزستان در تابستان ۱۴۰۰ تکرار شود مجموعه تصمیماتی برای مدیریت اوضاع بگیرند.برای مثال کشت نیشکر در خوزستان باید متوقف شود.
وضعیتی که نایب‌رئیس کمیسیون انرژی مجلس به آن اشاره کرده است خود گویای موقعیت وخیم پیش رو در تابستان ۱۴۰۱ برای دامداران و کشاورزان خوزستانی هست.
هیچکس دوست دارد بار دیگر شاهد آن باشد که دام‌های اهالی خوزستان را تشنه و در حال تلف شدن ببیند یا مزرعه کشاورزان شرق اصفهان را در حال خشک‌شدن.
اینک قاسم ساعدی نایب رئیس کمیسیون انرژی مجلس به خبرگزاری صدا و سیما گفته است: با توجه به وضع نامناسب ذخیره آب در سد کرخه، مجوز کشت محصولات تابستانه آب‌بَر ، صادر نمی‌شود.وضعیت سد کرخه به دلیل کاهش چشمگیر بارش باران و برف در استان‌های ایلام، خوزستان و لرستان و کاهش شدید ورودی آب، قرمز است.
او با بیان اینکه آب آشامیدنی شوش، شاوور، حمیدیه، هویزه، دشت آزادگان، اهواز، خرمشهر، آبادان و شادگان از سد کرخه تامین می‌شود، افزود:نمی‌توان خطرپذیری کرد و مجوز برای محصولاتی که آب زیادی از داشت تا برداشت مصرف می‌کنند، صادر کرد.
ساعدی با تاکید بر آموزش کشاورزان برای انجام کشت محصولات جایگزین در تابستان امسال به همت اداره‌های جهاد کشاورزی گفت:در صورتیکه شاهد بارش باران‌های بهاری باشیم، کشت شلتوک با محدودیت انجام می‌شود.
تجربه اصفهان و خوزستان به کار مسئولان می‌آید؟
دولت سیزدهم در حالی برسر کار آمد که پیش‌بینی‌ها بر وضعیت نامناسب منابع آب تأکید داشت.با این حال آنچه از دولت سیزدهم در مدیریت اوضاع خوزستان و سپس اصفهان شاهد بودیم دادن وعده حل ۲ هفته‌ای مشکل آب بود.تجویز مسکن برای دردی کهنه. جالب اینجاست که با وجود همه نگرانی‌ها همچنان اثری از وزارت جهادکشاورزی برای مدیریت اوضاع و پیشگیری از ایجاد زمینه اعتراض کشاورزان دیده نمی‌شود.طرح‌های نکاشت و ایجاد محدودیت برای کشت‌های آب‌بر موضوعی نیست که صرفاً وزارت نیرو متولی اجرای آن باشد.بنابراین سئوال اساسی و مهم این است که درسی که وزارت جهادکشاورزی از تابستان ۱۴۰۰ در خوزستان و پاییز ۱۴۰۰ در اصفهان گرفته کجا به کار می‌آید؟
بخشی از واکنش‌هایی که به جریان‌های اعتراضی ختم می‌شود ناشی از عمل‌کرد ضعیف و نابهنگام وزارت جهادکشاورزی است.این نهاد سیاست‌گذار کشاورزی در کشور است و اوست که باید بتواند کشاورزان را پیش از آنکه کارد به استخوانشان برسد حمایت کند.
تهران همچنان در موقعیت نامناسب
با همه آنچه از وضعیت کشاورزان اصفهانی و خوزستانی مرور شد باید تأکید کرد که وضعیت مناطق دیگر نیز از منظر آب چندان مساعد نیست.محمد شهریاری مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات‌ آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران گفت:در شرایط کنونی وضعیت ذخیره آب در سدهای پنجگانه تهران مناسب نیست و با کاهش ورودی نیز مواجه هستند، شرایطی که پیش بینی می شود در ماه های آینده و در صورت نبود بارشهای خوب بهاری سخت‌تر شود.
او درباره وضعیت منابع آب سدهای تهران به ایسنا، گفته است: وضعیت ورودی سدها از ابتدای سال آبی تا حدود ۱۳ فروردین ماه ۱۴۰۱، معادل ۴۰۹ میلیون متر مکعب بوده که در مقایسه با ۵۷۳ میلیون مترمکعب مدت مشابه سال آبی گذشته ۲۹ درصد کاهش ورودی داشته است.
به گفته او، از ابتدای فروردین ماه سال‌ جاری تا روز سیزدهم ورودی آب مخازن سدهای پنجگانه تهران، حدود ۶۲ میلیون مترمکعب بود، این میزان در مدت مشابه سال گذشته معادل ۱۲۰ میلیون مترمکعب بود، بنابراین شاهد کاهش ۴۹ درصدی ورودی سدهای تهران هستیم.
مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات‌ آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران با تاکید بر اینکه اگر وضعیت کاهش ورودی به سدها ادامه دار باشد، شرایط سختی را پیش رو خواهیم داشت، اظهار کرد:پیش بینی سازمان هواشناسی کشور حکایت از کاهش بارندگی استان تهران در فصل بهار و نسبت به متوسط بلندمدت دارد، لذا تقاضای ما از همه شهروندان صرفه جویی و مدیریت مصرف آب است.
شهریاری با اشاره به وضعیت مخازن سدهای تهران، گفت:در حال حاضر موجودی سدهای پنجگانه تهران ۴۰۳ میلیون مترمکعب است که سال گذشته در روز ۱۳ فروردین ماه این حجم حدود ۶۶۹ میلیون مترمکعب بود و اکنون با کاهش ۲۶۶ میلیون مترمکعبی ذخیره مخازن سدهای تهران مواجه هستیم.
او با بیان اینکه اکنون در فصل آبگیری سدها قرار داریم که با بارش‌های بهاری و روان‌آبهای حاصل از ذوب برف‌ها مخازن سدها آبگیری شده و تا حدودی پر می‌شوند و از این محل می توانیم تامین آب مصارف مختلف را برنامه‌ریزی کنیم، اظهار کرد:بر اساس پیش‌بینی سازمان هواشناسی با توجه به آخرین اعلام، شرایط بارندگی‌ها در فصل بهار با کاهش ۲۰ درصدی نسبت به شرایط نرمال مواجه خواهد بود.
مدیر دفتر بهره‌برداری از تاسیسات‌ آبی و برق‌آبی شرکت آب منطقه‌ای تهران افزود:اگر این اتفاق بیفتد، طبیعتا بارش خوبی که بتواند روان آبهای حاصل از ذوب برف را به پشت سدها بیاورد نخواهیم داشت و یا حجم آن کمتر خواهد بود که در این صورت وضعیت سدها به لحاظ آبگیری مخازن و موجودی و ذخایر شرایط خوبی نخواهد بود اما امیدواریم شرایط بارندگی‌ها به نحوی باشد که بتوانیم با ظرفیت حداکثری هم ذخیره مخزن و هم تامین آب را داشته باشیم.
شهریاری با اشاره به اینکه اقلیم کشور ما خشک و نیمه خشک بوده و سازگاری با شرایط کم آبی همواره باید مدنظر بگیرد و درخصوص اهمیت مدیریت مصرف و همراهی شهروندان در این حوزه، گفت:اگر مردم عزیز و همشهریان محترم مطابق سنوات گذشته همراهی و همکاری در صرفه جویی و مدیریت مصرف آب را داشته باشند، می‌توانیم ماه‌های آتی و فصل تابستان را با کمترین مشکل و چالش پشت سر بگذاریم.