قرار است جایزه «شهر سبز برتر اسلامی» به زودی به محیط زیستی‌ترین شهر جهان اسلام داده شود. این جایزه و جشنواره که در عربستان سعودی برگزار می‌شود، به دنبال این است که مفهوم شهر سبز را میان کشورهای مسلمان جا بیندازد.

شهر سبز یکی از مهم‌ترین اصطلاحات مربوط به توسعه پایدار است. این اصطلاح اصولا به شهرهایی اطلاق می‌شود که آلایندگی کمتری تولید کرده، فضای سبز بیشتری داشته باشند و از انرژی‌های طبیعی و تجدیدپذیر به جای سوخت‌های فسیلی استفاده کنند. از این رو، می‌توان اصطلاح شهر سبز را به منطقه‌ای اطلاق کرد که کم‌ترین آسیب را به محیط زیست وارد کرده یا عبارت بهتر با آن دوست باشد. براساس گزارش پایگاه خبری funds for NGOs اولویت در شهرهای سبز توجه به این مسئله است که توسعه ی شهری نباید منابع محدود و تجدید ناپذیر را از بین ببرد و نظام‌های محیط زیستی را به هر نحوی تخریب کند. در این راستا، بسیاری از کشورهای پیشرفته صنعتی به دنبال بهره‌گیری از انرژی طبیعی خورشید و باد به جای سوخت فسیلی هستند. از همین رو، بیشتر شهرهای سبز را در اروپا و گاه شرق آسیا پیدا می‌کنیم.
همچنین، فضای سبز شهری به‌عنوان بخشی از فضای باز شهری، یکی از شاخص‌های اصلی سبز بودن شهرها است که نقشی حیاتی در توسعه پایدار منطقه و افزایش کیفیت زندگی دارد.
جایزه شهر سبز اسلامی
شاید بررسی ملاک‌های فوق ما را به این سمت بکشاند که در قاره سبز یعنی اروپا و برخی قسمت‌های آمریکا و آسیای شرقی به‌دنبال شهر سبز بگردیم.
با این حال، ایده جشنواره شهر سبز اسلامی نشان می‌دهد که توسعه پایدار شهری در همه کشورهای جهان مهم است و ایده شهر سبز در تمام مناطق کره زمین طرفدار دارد. این جشنواره به دنبال آن است که به افراد، موسسات خصوصی، شرکت‌ها و برخی نهادهای دولتی کشورها و شهرهای اسلامی که در زمینه توسعه پایدار و شهر سبز فعالیت کرده‌اند، جایزه دهد و آنها را به فعالیت بیشتر در این زمینه ترغیب کند.
همچنین، یکی از شعارهای این جشنواره تبلیغ محیط زیست دوستی، دین اسلام است. این جشنواره سعی دارد بر تحقیقاتی که این وجهه اسلام را برجسته می‌کنند تاکید داشته باشد.
طبق اعلام برگزار کنندگان این جشنواره، جایزه شهر سبز اسلامی با هدف تثبیت و اتخاذ مفهوم مدیریت محیط زیست در جهان اسلام که مستلزم استفاده مناسب از منابع طبیعی و حفاظت از آنها در برابر تخریب و آلودگی است، ایجاد شده و به دنبال آن است که از طریق تبلیغ اصول و روش‌های صحیح مدیریت محیط زیست در نهادها و سازمان‌های عمومی و خصوصی و نهادینه کردن آنها در جهان اسلام به اهداف خود برسد.
ملاک‌های سبز بودن یک شهر در جشنواره شهر سبز جهان اسلام
برگزار‌کنندگان جشنواره شهر سبز اسلامی، ملاک‌هایی را برای سبز‌بودن یک شهر یا منطقه در نظر گرفته‌اند. این ملاک‌ها که شاخص‌های خوبی برای تشخیص سبز بودن یک شهر است، عبارتند از: حمل‌و‌نقل هوشمند ( Smart Transport) و سبز و پایدار در یک شهر، وجود ساختمان‌های سبز و هوشمند در یک شهر (Green and Smart Buildings)، استفاده و حفظ انرژی‌های پایدار، ایجاد شبکه هوشمند و قوی بازیافت و آب و فاضلاب (Wastewater Management and Recycling)، مدیریت پایدار باغ‎‌ها، پارک‌های معمولی و پارک‌های جنگلی، مقابله با آلودگی هوا، آلودگی صوتی و آلودگی نوری و کاهش آن به حداقل، حفاظت از تنوع زیستی (گیاهی و جانوری) شهرها و مناطق اطراف آن و کاهش و سازگاری تغییرات آب و هوایی (Climate Change Mitigation).
همچنین جشنواره شهر سبز اسلامی بخش‌های مختلفی دارد. در یک بخش آن به بهترین تحقیق نظری (تز، مقاله یا کتاب) که درباره توسعه پایدار، شهر سبز و ارتباطش با جهان اسلام انجام شده، یک جایزه مخصوص اعطا می‌شود. جایزه دیگر به بهترین موسسه یا نهاد خصوصی یا غیر دولتی اختصاص دارد که بیشترین و اثرگذارترین فعالیت را در زمینه محیط زیست شهری داشته است. یک جایزه اختصاص به زن یا زنانی دارد که بیشترین فعالیت را در زمینه توسعه فضای سبز در شهرهای جهان اسلام داشته‌اند. این جایزه سه بخش دارد. یک بخش به فعالیت علمی زنان اختصاص دارد، بخش دیگر مختص زنان فعال در گروه‌های مردم نهاد (NGO) بوده و دیگری هم به زنان سیاستمدار یا مدیران شهری فعال در زمینه شهر سبز اعطا می‌شود.
در نهایت، یک جایزه ویژه به شهر سبز برتر اسلامی داده می‌شود. شهر سبز برتر اسلامی برترین شهر جهان اسلام است که با فعالیت‌هایش نشان داده که دوستدار محیط زیست است و شرایط لازم برای دستیابی به پایداری محیط زیستی، اجتماعی و اقتصادی را دارد.
لازم به‌ذکر است که برخی از کشورهای اسلامی منطقه در زمینه توسعه شهری و پیشرفت تکنولوژی‌های پاک فعالیت بسیار زیادی داشته‌ و در این زمینه، پیشرفت به‌سزایی داشته‌اند. کشورهای قطر، امارات، عربستان سعودی، کویت، اردن و عمان شرایط خوبی را در زمینه توسعه فضای سبز دارند و با وجود آب و هوای گرم و بیابانی توانسته‌اند با استفاده از تکنولوژی بر محدودیت‌های اقلیمی غلبه کرده و فضای سبز زیادی را در میان شهرهای بیابانی خود به‌وجود بیاورند.
این موضوع به‌خوبی نشان می‌دهد که احداث شهرهای سبز ارتباطی به اقلیم و جغرافیا ندارد و هر شهری با تدبیر، استفاده درست از فناوری و مدیریت هوشمند می‌تواند به شهری دوستدار محیط زیست و مفید برای کره زمین تبدیل شود.