اختلاف بر سر ماسک

 علیرغم گذشت مدت زیادی از گسترش کرونا در دنیا مناقشه بر سر ماسک زدن ادامه دارد.

ویروس که ناشناخته باشد هر کسی چیزی می‌گوید. اهالی طب هم روایت‌های مختلفی از ماسک زدن را به مردم توصیه کرده‌اند. پای تایید و تکذیب‌ها به ماسک زدن هم کشیده شده ‌است.

در این میان رسانه‌ها هم سردرگم هستند که به مخاطبان خود چه نسخه‌ای تجویز کنند. اول که تصاویر چین مخابره شد ماسک‌ها در بازار ایران نایاب شدند. بازار تولید انواع ماسک‌ها هم آنچنان داغ شد که محتکران دست به کار شدند. از طرفی تولیدی‌های ریز و درشت آستین بالا زدند تا نیاز بازار را برطرف کنند. 

تولید تا جایی ادامه داشت که ماسک مامان‌دوز هم روی صورت مردم جا باز کرد. اما در این میان برخی زدن ماسک را بی‌اهمیت اعلام می‌کردند و توصیه به فاصله اجتماعی اولویت نخست بود.

ماسک البته از روز اول برای بیماران قطعی و کادر درمان گزینه اصلی محسوب می‌شد. پس از فراز و فرودهای فراوان روز گذشته رییس سازمان بهداشت جهانی ویدیویی منتشر کرد که در آن مردم دنیا را به ماسک زدن توصیه می‌کرد.

وی با بیان این که در مکان‌هایی مانند وسایل حمل و نقل عمومی یا فروشگاه‌ها که امکان حفظ فاصله اجتماعی وجود ندارد، افراد باید حتماََ از ماسک‌ استفاده کنند، افزود: افراد بالای ۶۰ سال یا افرادی که دارای مشکلات و بیماری‌های خاص هستند باید به طور ویژه از ماسک‌های پزشکی استفاده کنند.

با وجود این که سازمان جهانی بهداشت پیش‌تر اعلام کرده بود استفاده از ماسک برای افراد عادی موثر نیست، کشورهایی در سراسر جهان به استفاده از ماسک رو آورده بودند. برای مثال در انگلیس پس از تجدید نظر بوریس جانسون در مورد تاثیر استفاده از ماسک از ۱۵ ژوئن افراد ملزم به استفاده از ماسک در وسایل حمل و نقل عمومی شدند. 

پیش از این سازمان جهانی بهداشت استفاده از ماسک را تنها به کادر درمان و افرادی که از بیماران کرونا مراقبت می‌کنند، توصیه می‌کرد. 

تدروس آدهانوم اظهار داشته که استفاده همگانی از ماسک هنوز هم توسط شواهد علمی با کیفیت بالا یا مستقیم حمایت نمی‌شود با این حال، وی ادامه داد که تعداد فزاینده‌ای از شواهد و نتایج از چندین کشور که توصیه به استفاده از ماسک کرده‌اند، به علاوه دشواری رعایت کردن فاصله اجتماعی در بسیاری از شرایط برای سازمان جهانی بهداشت کافی است تا توصیه‌های خود را تغییر دهد.

متخصص بیماری‌های عفونی و گرمسیری دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر لزوم استفاده همه افراد از ماسک برای جلوگیری از انتقال کرونا گفت: در این شرایط ماسک نمی‌زنیم که بیماری نگیریم بلکه ماسک می‌زنیم تا اگر بیمار هستیم به بقیه منتقل نکنیم.

به گزارش دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر شروین شکوهی اظهار داشت: اگر شرایط طوری باشد که ماسک زدن اجباری شود بسیار عالی می شود، زیرا در این شرایط ماسک نمی زنیم که بیماری را نگیریم بلکه ماسک می زنیم تا اگر بیمار هستیم به بقیه منتقل نکنیم.

وی ادامه داد: در چنین شرایطی ماسک معمولی و دست دوز هم کافی است و حتما لازم نیست استاندارد باشد.

شکوهی با بیان اینکه در صورت استفاده همه افراد از ماسک، نگرانی بابت دست زدن به ماسک و آلودگی ناشی از آن وجود ندارد، گفت: اگر همه از ماسک استفاده کنند، ویروسی در هوا نیست که روی ماسک ما بنشیند و به همین خاطر به خاطر دست زدن به ماسک و آلوده شدن دست ها ترسی وجود ندارد.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی ادامه داد: این مراعات بسیار مفید خواهد بود، زیرا اگر همه ماسک بزنند؛ احتمال اینکه قطرات تنفسی کسی روی دستگیره در و سطوح باشد بسیار کم خواهد شد و به نفع همه است.

وی درباره روش پلاسما درمانی و اثربخشی آن توضیح داد: این روش برای درمان سارس، مرس، ابولا و آنفلوانزا به کار گرفته شده است. در این شیوه پادتن های فرد بهبود یافته که به میزان کافی پادتن دارد گرفته شده و به یک بیمار دیگر تزریق می شود.

شکوهی با بیان اینکه این روش، درمان چندان مناسبی نیست، ادامه داد: در مواردی که بیماری شدید است، مشکل ویروس نیست، بلکه مشکل مواد ایجاد شده در بدن و تغییرات صورت گرفته در دیواره عروق است که باعث لخته شدن خون می شود، به همین خاطر این روش عملا در بیماری های شدید کارساز نیست.

این متخصص بیماری های عفونی افزود: در مواردی که بیماری شدید نباشد، ویروس در مناطقی از بدن زیاد می شود که با دادن آنتی بادی به آن مناطق نمی رسیم. چون ویروس در خون این افراد درصد پایینی دارد و پادتن ویروس های خون را از بین می برد؛ پس به طور کلی به احتمال بسیار زیاد پلاسما درمانی درمان مناسبی برای بیماران متوسط و شدید نیست.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی همچنین در پاسخ به سوالی درباره احتمال انتقال ویروس کووید ۱۹ از طریق خون دادن، گفت: ویروس در داخل خون خیلی کم است و این بیماری از طریق خون منتقل نمی شود.

کرونا چه زمانی از بین 

می رود؟

وی با بیان اینکه در هیچ کجای دنیا نمی توان گفت که ویروس چه زمانی از بین می رود،افزود: برای مثال به رغم اینکه در برخی کشور ها فاصله گذاری اجتماعی چندان رعایت نمی شود، اما ویروس در حال کم شدن است، درحالی که در برخی جوامع باوجود رعایت کامل فاصله گذاری اجتماعی همچنان تعداد مرگ و میر بالاست و کسی علت آن را نمی داند.

شکوهی تاکید کرد: بنابراین رفتار ویروس اصلا مشخص نیست و درباره اینکه آیا بیماری در کشور دوباره به پیک خود می رسد یا نه نمی توان چیزی گفت.

احتمال ابتلای مجدد بیماران بهبود یافته

این متخصص درباره احتمال ابتلای مجدد افراد بهبود یافته به کرونا یادآور شد: احتمال آن بسیار کم است، ولی ۱۰۰ درصد نمی توانیم بگوییم چه می شود. احتمال خیلی کمی وجود دارد کسی که ویروس را گرفته در فاصله زمانی نزدیک مجددا بیمار شود، ولی ممکن است مثلا سال آینده به دلیل تغییر رفتار یا تغییر در ایمنی بدن دوباره مبتلا شود.

آیا تغذیه مناسب و مصرف ویتامین ها می تواند می تواند راهی موثر برای پیشگیری از بیماری باشد؟

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی درباره رابطه تغذیه مناسب و مصرف ویتامین ها برای پیشگیری از بیماری کرونا توضیح داد: اگر کسی کمبود ویتامین مانند روی و ویتامین دی و … داشته باشد، احتمال ابتلا و تشدید بیماری وجود دارد، اما این بدان معنا نیست که اگر این ویتامین ها را مصرف کنیم بیماری به ما سرایت نخواهد کرد.

وی مهمترین اقدام برای مقابله با کرونا را جلوگیری از ایجاد بیماری عنوان کرد و گفت: افراد بیمار چه علامت دار و چه بی علامت نباید با هم تماس داشته باشند و بهترین کار قرنطینه است.

شکوهی ادامه داد: قرنطینه آن گونه که در کشور چین انجام شد بهترین کاری است که می توان کرد، ولی باید دید که آیا کشورها می توانند چنین کاری کنند که عملا در کشور ما به دلایل اقتصادی و اجتماعی نمی توان این کار را انجام داد. مجبور به اعمال قرنطینه با درجات پایین تر هستیم و تمام نهادها باید تلاش خود را برای فاصله گذاری اجتماعی انجام دهند.

این متخصص یادآور شد: برخلاف تصور عموم که می گویند کرونا کم شده و درحال از بین رفتن است، چنین موردی درست نیست.

شکوهی ادامه داد: متاسفانه الان در جامعه تعداد زیادی از افراد استفاده ماسک نمی زنند، نمی ترسند، فاصله را رعایت نمی کنند و فاصله گذاری اجتماعی در حال از بین رفتن است.

این متخصص عفونی افزود: ما پزشکان می گوییم که هیچ چیز تمام نشده و هنوز نمی دانیم چه می شود، هنوز اعداد و ارقام بالایی به علت ابتلا به بیماری به بیمارستان ها مراجعه می کنند و این خوب نیست.

وی تاکید کرد: اگرچه پیدا کردن دارو بسیار مهم است، اما مهمترین مسئله در حال حاضر این است که افراد جامعه به بیماری مبتلا نشوند.

در خانه ماندن؛ همچنان مهمترین راه پیشگیری از کرونا

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اینکه برای این بیماری دارویی وجود ندارد، یادآور شد: مطالعاتی برای درمان بیماری در ایران و نقاط دیگر انجام می شود تا به نتیجه برسند، ولی در حال حاضر بهترین راه قرنطینه و در خانه ماندن است.

شکوهی تأکید کرد: این ارگانیسم به صورت قطرات تنفسی از طریق دهان منتشر می شود؛ پس حفظ فاصله و نزدیک نشدن به دیگران و ماسک زدن می تواند در جلوگیری از ابتلا به این بیماری کمک کننده باشد.

وی توضیح داد: این قطرات روی سطوح می نشیند  و اگر دست به آنها برخورد کند و بعد به دهان و بینی و چشم زده شود، منتقل می شود، بنابراین دست ها باید مرتب با آب و صابون شسته شوند و تا حد امکان دست ها با صورت تماس نداشته باشند.

این متخصص در پایان یادآور شد: همچنین اگر دست فردی آلوده شد، فورا حداقل به میزان ۲۰ ثانیه با آب و صابون باید شسته شود و یا همه افراد محلول الکل دار همراه داشته باشند تا فوری اسپری کنند.