کرونا و مسئولیت بشر در مواجهه با چالش محیط‌ زیست

کرونا با همه تلخی‌هایی که بشر را با آن مواجه کرده از دیدگاه حامیان محیط زیست، با نمایان کردن سهل‌انگاری بشر در حفظ محیط زیست و زمین پاک، گزینه‌های او را در حفاظت از منابع طبیعی و محیط زیست در آینده نشان داده است.

ویروس کرونا به کاهش آلودگی هوا، پیدایش دوباره حیات وحش، کاهش بهای نفت منجر شده و مسئولیتی را که بشر با آن مواجه بوده را نمایان کرده است.

روزنامه انگلیسی گاردین در گزارشی در همین زمینه نوشت: آسمان ها از آلودگی هوا پاک شده اند، حیات وحش به آب هایی که به تازگی پاکیزه شده اند، بازگشته است، بسیاری از پروازها لغو شده اند و نفت خام بقدری ارزش خود را از دست داده است که این صنعت باید برای خلاصی از آن به مشتریان خود پول بدهد؛ تا همین چند ماه چیز حامیان محیط زیست تنها رویای چنین سناریویی را همزمان با پنجاهمین سالگرد روز زمین در سر داشتند.

اما این واقعیت جدید مبهوت کننده کمتر خوشحال کننده است زیرا علت آن همه گیری ویروس کرونا است که جهان را ویران کرده است.

جینا مک کارتی رئیس سابق آژانس حمایت از محیط زیست آمریکا در این زمینه گفت: «این اتفاقی نیست که ما آرزوی آن را داشتیم. این یک فاجعه است و چالش هایی را که در آینده با آن مواجه هستیم، نشان می دهد.»

این مقام دولت باراک اوباما رئیس جمهوری سابق آمریکا از تشریح جزییات چنین چالش هایی خودداری کرد.

مراسم روز جهانی زمین امسال عمدتا در حالی به صورت مجازی برگزار می شود که محدودیت های بهداشت عمومی برای جلوگیری از شیوع بیماری کووید-۱۹ به کاهش شدید آلودگی هوا در سراسر چین، اروپا و آمریکا منجر شده و آلودگی ناشی از انتشار گاز دی اکسید کربن ناشی از سوخت فسیلی به سمت کاهش بی سابقه سالانه ۵ درصد پیش می رود.

آب های ونیز در ایتالیا اکنون آرام تر شده اند، شیرها در جاده هایی که به طور معمول محل تردد گردشگران در آفریقای جنوبی است استراحت می کنند و خرس ها و کایوت ها در اماکن خالی از سکنه در پارک ملی کالیفرنیا پرسه می زنند.

این در حالیست که تقریبا هشت پرواز از ۱۰ پرواز در سطح جهان لغو شده اند و بسیاری از هواپیماها در آمریکا فقط تعداد معدودی از مسافران را حمل می کنند. صنعت نفت، اصلی ترین عامل بحران آب و هوایی و بلای اصلی محیط زیست در وضعیت آشوب زده ای بسر می برد و هر بشکه نفت خام روز دوشنبه به رقم بی سابقه زیر ۴۰ دلار رسید.

این ها شاید پیامدهایی بودند که باعث شد سیاست های محیط زیستی در نخستین روز زمین در ۱۹۷۰میلادی وضع شود. اما رنج ناشی از تعطیلی ها در سایه شیوع کرونا جدیت جهان را در واکنش به چنین سیاستی محک می زند. برای مثال کاهش گازهای آلاینده محیط زیست بسیار کمتر از آن چیزی است که به گفته دانشمندان در هر سال از دهه کنونی برای جلوگیری از تاثیرات مخرب آب و هوایی در جهان نیاز است.

مایکل جرارد کارشناس حقوقی محیط زیست در دانشگاه کلمبیا معتقد است «این بدترین شیوه ممکن برای تجربه بهبود وضعیت محیطزیست است و اندازه مسئولیت ما را نشان می دهد. بعد از پایان این همه گیری، چگونگی واکنش مردم برای بازگشت به زندگی عادی کمک می کند تا مشخص کنیم که بحران ها چه تاثیری بر محیط زیست دارند. سوال کلیدی این خواهد بود که آیا ما یک احیای سبز خواهیم داشت، آیا از این فرصت استفاده می کنم تا مشاغلی را در زمینه انرژی تجدیدشدنی ایجاد کنیم یا سواحل دریاها را در مقابل تغییرات آب و هوایی مقاوم تر کنیم؟ دونالد ترامپ رئیس جمهوری کنونی آمریکا مشخصا تمایلی به این کار ندارد. مک کارتی که اکنون رئیس شورای دفاع از منابع طبیعی است خاطرنشان کرد برخی از مردم هند اکنون برای اولین بار باکنار رفتن پرده آلودگی هوا موفق به تماشای هیمالیا شده اند.