تامین آب شرب، بهانه انتقال آب خزر 

معاون سازمان حفاظت محیط زیست:

 قرار است آب دریای خزر در فلات مرکزی کشور صرف شرب و صنعت شود

طرح انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان، طرحی است که مخالفان و موافقان زیادی را متوجه خود می کند، از یک سو مسوولان سمنانی ادعا دارند این تنها راهی است که می توان کویر را نجات داد و استان سمنان به دلیل نیاز در بخش شرب و صنعت نیاز به اجرایی شدن این طرح دارد و از سوی دیگر بسیاری از فعالان محیط زیست و مسوولان استان های شمالی اجرایی شدن این طرح را با مرگ دریا یکی دانسته و می گویند، دریا را به سمت نابودی کشانده و حیات این ثروت طبیعی را به خطر می اندازد، در اجرایی شدن این طرح مورد دیگری که  باعث مخالفت دوست داران محیط زیست شده است از بین بردن جنگل هایی است که در مسیر انتقال قرار دارند. و قرار است لوله گذاری  در مسیر خط لوله نفت ری- نکا باشد. در این شرایط، سمنانی ها ادعا دارند که این طرح کارشناسی شده است و حتی در همایشی که در دانشگاه سمنان  صورت  گرفته، این  طرح از لحاظ محیط زیستی و علمی تایید شده است و حتی سازمان محیط زیست هم آن را تایید کرده است، نمایندگان استان سمنان در مجلس شورای اسلامی در حالی از تاییدیه سازمان محیط زیست حرف می زنند که متولی دریاها  وزارت نیرو است و اگر قرار باشد این طرح هم اجرایی شود توسط آن وزارت خانه اجرایی خواهد شد. در این بین  تنها بعد از24 ساعت که از مخالفت رسمی اداره کل منابع طبیعی مازندران گذشته بود،  نامه‌ای به امضای عیسی کلانتری، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان حفاظت محیط زیست کشورمان رسید که در آن با طرح انتقال آب دریای خزر به فلات مرکزی ایران موافقت شده است. مسعود تجریشی -معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست- می‌گوید: بر اساس پروژه انتقال آب خزر به سمنان قرار است سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب آب از دریای خزر به سمنان منتقل شود که از این مقدار ۵۰ میلیون متر مکعب آن برای شرب و ۱۵۰ میلیون دیگر برای صنعت مصرف می‌شود.

  حال چیزی که مورد تعجب فعالان محیط زیست قرار گرفته است، موافقت بزرگترین متولی محیط زیست در کشور با طرحی است که موافقان آن هم از بی ضرر بودنش اطمینان ندارند. فضای مجازی این روزها پر است از اظهارنظر ها و تحلیل هایی که پیرامون این طرح منتشر می شود در این بین ‏محمد الموتی، ‏‏‏‏دبیر شبکه سازمان های غیردولتی محیط زیست و منابع طبیعی کشور؛ نماینده اسبق ان.جی.او ها در هیأت نظارت وزارت کشور؛ یک رشته توییتی را منتشر کرده است  که  به بخش هایی از آن در این گزارش  اشاره شده است: 

– مهندسی ارزش، توجیه نداره – آخرین برآورد، ۱۴ هزار میلیارد تومن هزینه طرح است یعنی ۲۴ میلیون به ازای هر فرد ساکن در استان سمنان هزینه میشود – تولید دی‌اکسید کربن پروژه، یک میلیون و ۷۴۰ هزار تن در سال است ….

– مجوز از وزارت نفت برای لوله‌گذاری در کنار خط لوله نفت ری-نکا داره؟ ـ خود خط انتقال نفت، به خاطر رانش‌ها آلودگی ایجاد کرده – صد هکتار از عرصه‌های جنگلی از بین خواهد رفت – اسم فلات مرکزی، یک انتخاب برنامه‌ریزی شده است که بعدا بتوانند حجم انتقال را بیشتر کنند – در مطالعات،…

ـ مصرف شرب در سمنان ۹ درصده که از میانگین کشوری که ۶ درصده، بالاتره ـ اگر یک‌پنجم اراضی استان سمنان یعنی ۴۰ هزار هکتار، اصلاح الگو صورت بگیره، کل حجم آب انتقالی رو پوشش میده ـ کل پروژه ۳۰۰۰ مگاوات مصرف برق داره که ۳۱۰ مگاواتش از نیروگاههای برقابی خودشه…

   – میشه یعنی دو برابر میزان مورد نیاز صنعت استان ـ شرب سمنان، ۳۰ م.م.م است ـ در هندوانه و خربزه حداقل داره ۳۵ م.م.م آبیاری غرقابی صورت میگیره ـ با احیاء و تعادل‌بخشی سفره‌ها و بستن چاهها حدود ۳۰ م.م.م صرفه‌جویی میشه ـ مجموع انتقال آب درون‌حوضه‌ای و سدها در داخل استان،…

– حق پرسیدن راجع به آن را نداریم و فقط میتوانیم در مورد چگونگی اجرای پروژه به نحوی که کمترین آسیب را به محیط زیست بزند، نظر بدهیم. در واقع، این تعریف درستی از شأن سازمان حفاظت محیط زیست در بحث ارزیابی‌ها طبق قوانین موجودست. از این لحظه، کمی هم به مبحث تخصیص معطوف شدیم ….

– تنها ۲۰۰ میلیون مترمکعب از این آبی که به خزر داده‌ایم را برداریم. بنابراین مشخص بود که سازمان محیط زیست اساسا کاری به چرایی‌ِ تخصیص این حجم آب به سمنان ندارد. این را بعدها دکتر تجریشی معاون محیط زیست انسانی سازمان هم تاکید کرد که طبق قانون، پس از تخصیص توسط وزارت نیرو،.  

– این بود که حاکمیت وظیفه دارد آب شرب مردم را تامین کند. این جمله دقیقا همانی بود که عیسی کلانتری، بارها و بارها در جلسات و مصاحبه‌های مختلف، تکرار کرده بود.قاعدتا صاحبان این جمله مشابه و این نگاه نزدیک نمی‌بایست دچار چالشی با هم شوند. اما قضیه در درون دولت و یا در تعامل با… 

– در تیر ۹۸ در همدان بگوید که “متاسفانه همه سازمانها در کشور یاد گرفته‌اند ناکارآمدی خود را پشت محیط زیست پنهان کنند. در استانها هم اینطور شده که مثلا آب منطقه‌ای خودش مخالف طرحی است ولی نظر نمی‌دهد و منتظر است محیط زیست استان مخالفت کند. این بساط باید جمع بشود” همین فشار،…

– موافقت با انتقال آب بود. در این فضا، به دلیل عدم وجود مانع اجتماعی، انتقال آب شیرین‌شده‌ی دریای عمان به استانهای شرقی، در مسیر خودش به سرعت پیش میرفت و انتقال آب شمال به سمنان،به مانع نمایندگان مجلس خورد. اسفند ۹۷، در خلال بررسی لایحه بودجه ۹۸، در اقدامی خلاف قانون برنامه… 

– یکی از مباحثی که همواره در مورد آن گفتگو شده، انتقال آب‌ها به هر شکل آن و در نقاط مختلف کشور و به ویژه انتقال شمال به مرکز بعنوان یکی از نمونه‌های بدون مطالعه بوده است. رئیس سازمان محیط زیست در همه این دیدارها بر تامین آب استان سمنان از طریق انتقال آب تاکید کرده و همواره… 

– هیاهوی انتقال کاسپین-سمنان، بقیه انتقالها کار خود را پیش بردند. وزارت نیرو پس از قریب به یکسال،اعلام کرد که امکان انتقال آب شور به سمنان و شیرین‌سازی درآنجا را ندارد،چرا که این کار به خط لوله‌ای با حجم حداقل دو برابر نیازمند است وخطر فرسودگی بسیار سریع تاسیسات هم وجود دارد.

 – پریشانی‌ها یعنی تخریب فاجعه‌بار محیط زیست و منابع طبیعی توجه میکرد. واقعیت این است که فعالیت خوب فعالان محیط زیستی در این سالها، حساسیت نسبت به اثر متقابل توسعه تهاجمی و غیرپایدار با تضعیف امکان زندگی در این مناطق را افزایش داد

   – دلاری که بعدها مشخص شد قرار است پنج میلیاردش وام از صندوق توسعه ملی باشد، بتوان انتقال را توجیه کرد. تا سال ۹۶، مجموعه تلاشهای کنشگران محیط زیستی، مردم مازندران و گیلان، نمایندگان مجلس و استادان دانشگاهها، مواضعی بودند که هر از گاهی به عنوان مانعی محکم، اجرای این پروژه‌ها…

– لازم دارد، به دولت با نرخ مطلوبی بفروشند. حالا با تغییر رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، انگار همه شرایط آماده اجرا بود. هم چشم‌انداز بسیار وسوسه‌انگیز استخراج در استان سمنان و هم مجموعه نقاط دارای ظرفیت معدنی در شرق کشور، اینقدر ارزشمند بود که با سرمایه‌گذاری اسمی ۶ میلیارد…

– صنایع معدنی دیگر و نه حتا طرحهای اکتشاف و استخراج دهه‌های آتی نمی‌توانست ریسک بی‌آبی را بپذیرد. بنابراین این گروه بسیار متمول و قدرتمند، که پایی در بخش خصوصی رانتی و پایی در دولتها داشتند و دارند، از مهمترین عوامل توجیه انتقال آب دریاهای جنوبی و شمالی هستند. در سال ۹۳…

 – بیست و چهارم مهر نود و هشت بود که رضا اردکانیان،وزیر نیرو، سه روز پس از انتشار نامه موافقت سازمان محیط زیست با انتقال آب دریاچه شمالی به فلات مرکزی کشور و متعاقب آن،عکس‌العمل جامعه مدنی و نمایندگان مجلس که متنی برای استیضاحش نوشتند و تقدیم هیات رئیسه مجلس کردند،…