دود بی‌پولی در چشم محیط‌زیست

فعال محیط زیست: حذف بودجه فیلتر دوده اتوبوس‌ها، کاری ضد مردمی و ضد محیط زیستی است

 

درحالی که شورای شهر تهران علت حذف بودجه خرید فیلتر دوده برای اتوبوس‌ها را از بودجه حمل و نقل، عدم کارایی این فیلتر عنوان کرده است که این فیلتر 90 درصد گازهای سمی که از اگزوز خودرو بیرون می‌آید را بی‌اثر کرده و سهم بسیار بزرگی در کاهش آلودگی هوا دارد.

شورای شهر تهران هفته گذشته ردیف بودجه خرید فیلتر دوده برای اتوبوس‌ها را از بودجه ۳۰۰۰ میلیارد تومانی توسعه حمل و نقل حذف کرد. در این جلسه محمد علیخانی – رئیس کمیسیون حمل و نقل شورا – در مورد دلیل حذف بودجه فیلتر دوده گفته بود: «فیلتر دوده کارایی لازم را ندارد. به همین علت بسیاری از اتوبوس‌هایی که فیلتر دوده را نصب کرده‌ بودند، اقدام به بازکردن آن کرده‌اند و من اصرار معاونت حمل و نقل را برای خرید فیلتر دوده‌ای که کارایی ندارد، نمی‌فهم.»

فیلتر دوده چیست؟

در حالی شورای شهر در دفاع از حذف این بودجه گفته عده زیادی از رانندگان این قطعه را باز می‌کنند و همین دلیل بر عدم کارایی آن است  که بسیاری از فعالان محیط زیست سخن دیگری می‌گویند.

این فیلتر دوده (کاتالیست) قطعه ایست که در مسیر خروج دود از اگزوز نصب می شود تا میزان آلایندگی خودرو را کاهش دهد. این قطعه نقش بسیار مؤثری در کاهش آلاینده ‏های تولیدی آن دارد. کاتالیست تا ۹۰درصد گازهای سمی را بی‏اثر کرده و هیدروکربن‏ های نسوخته‏ ای را که از موتور خارج می‏‌شوند به آب و دی اکسیدکربن تبدیل می کند. کاتالیست خودرو قطعه‌ای است که درطراحی خودرو، در مسیر خروج دود اگزوز نصب می‌شود و با این کار میزان آلایندگی خودرو کاهش می‌یابد.

آنطور که خبرگزاری صدا و سیما گزارش می‌دهد، سودجویانی به دلیل وجود فلزات گرانبهاء در این قطعه به باز کردن این قطعه و جمع آوری آن برای بازیافت فلزات می کنند. این فلزات گران بهاء که در ساختمان این قطعه بکار رفته عبارتند از: نیکل، پلاتین و پالادیم و… .

نظارت‌ها تشدید شود

سارا اردو فعال محیط زیست به پیام ما می‌گوید: «  آلودگی هوا در تهران در حال افزایش است. و اثرات منفی آن  نه تنها تهران بلکه کل شهرهای کشور را تحت تاثیر قرار داده است. 

این فیلتر تمام مواد سمی را تبدیل به مواد غیر آلاینده می‌کند پس این یک قطعه لازم و ضروری برای محیط زیست است و حذف این بودجه به ضرر مردم است. »

اردو معتقد است به جای حمایت از باز کردن این فیلتر از سوی تعدادی از راننده‌ها و عنوان کردن این موضوع که حتما این فیلترها کارایی لازم را نداشته‌اند بهتر است نظارت‌ها برای نصب و نگهداری این قطعه تشدید شود.

این قطعه امتحان خود را پس داده است

در نقد این قضیه همچنین یوسف رشیدی – عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی و متخصص آلاینده‌های محیط زیست  با بیان اینکه فیلتر دوده جزو فناوری‌های پیشرفته به حساب می‌آید،گفته است: فیلتر دوده یک تکنولوژی شناخته شده است و این طور نیست که در مرحله تست و آزمایش باشد بلکه به مرحله بلوغ رسیده است، به طوری که امروز در برخی کشورها روی ماشین‌های راهسازی نیز نصب می‌شود.

آنطور که ایسنا می‌نویسد رشیدی با انتقاد از این موضوع که در حال حاضر خروجی خودروهای دیزل بدون هیچ گونه پالایشی وارد حلق و ریه مردم می‌شود، در مورد کارکرد فیلتر دوده در کاهش آلاینده‌ها تصریح کرده: فیلتر، ذرات آلاینده را که عمدتا دوده ناشی از موتورهای دیزلی هستند، جذب می‌کند و در کاهش جرم و تعداد ذرات اثرگذار است همچنین این قطعه هیدروکربن‌های نسوخته را جذب می کند و حتی در جذب مونواکسیدکربن تا حد قابل توجهی اثرگذار است.

محیط زیست موارد خلاف را به قوه قضاییه ارجاع می‌دهد 

به دنبال تصمیم شورای شهر تهران به منظور حذف بودجه خرید فیلتر دوده برای اتوبوس‌ها از لایحه توسعه حمل و نقل، معاون سازمان محیط زیست با بیان اینکه شورای شهر تهران باید اثرات هر تصمیمی را روی کاهش یا افزایش آلودگی هوا در نظر بگیرد، گفته: اگر در اجرای سیاست‌ها و مصوبات، خلاف قانون عمل شود، سازمان محیط زیست بر اساس قانون هوای پاک الزام دارد که موارد را به قوه قضاییه ارجاع دهد.

خودروهای دیزلی عامل مهمی در آلایندگی هستند

از مجموع ذرات معلق تولیدی در شهری مثل تهران، ۲۳ درصد سهم کامیون‌ها، چهار درصد سهم مینی‌بوس‌ها، ۱۲ درصد سهم اتوبوس‌های شرکت واحد و ۱۸ درصد سهم سایر اتوبوس‌ها است، بنابراین با توجه به دیزلی بودن این ناوگان‌ها می‌توان نتیجه‌گیری کرد که «خودروهای دیزلی» عامل مهمی در آلایندگی شهر تهران هستند.

به همین علت از ابتدای دهه ۹۰ مطالعات مربوط به این حوزه آغاز شد و در نهایت در سال ۹۳ ضرورت نصب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی به عنوان تنها راهکار برای کاهش ذرات معلق خروجی از دیزلی‌ها به تصویب دولت رسید و از آن پس شماره‌گذاری دیزلی‌های بدون فیلتر دوده ممنوع اعلام شد.

اما همه مشکل با این مصوبه حل نمی‌شد چون جدا از خودروهای دیزلی نو، باید فکری هم به حال خودروهای دیزلی کارکرده و فرسوده در حال تردد می‌شد. از آنجا که به دلیل نبود بودجه کافی، امکان نوسازی همه این ناوگان وجود نداشت بنابراین بر اساس مطالعات و پایلوت انجام شده روی ۵۰ اتوبوس قدیمی تصویب شد که به منظور کنترل انتشار ذرات معلق، روی اتوبوس‌های کارکرده نیز فیلتر جاذب دوده نصب شود.

آنطور که اعتماد آنلاین می‌نویسد شاید این پرسش شکل بگیرد که چرا این همه روی موضوع خودروهای دیزلی‌ و ضرورت نصب فیلتر دوده بر آنها تاکید می‌شود؟ به این دلیل که ذرات معلق با قطر کمتر از ۲.۵ میکرون، مهم‌ترین آلاینده هوا به شمار می‌رود که شامل عناصر و ترکیبات مختلفی است اما در این میان «کربن سیاه» یکی از اجزای بسیار خطرناک و ریز این ذرات معلق است که احتمال بروز سرطان را افزایش می‌دهد که موتورهای دیزلی و سوخت‌های فسیلی نقش بسیاری در تولید کربن سیاه دارند.

حال در چنین شرایطی که هوای تهران به واسطه سیاست‌های محیط زیستی دولت یازدهم و دوازدهم و همراهی وضعیت جوی،  نسبت به سال‌های نه چندان دور، بهبود یافته است، نمایندگان منتخب این شهر روز گذشته در جلسه علنی شورا تصمیم گرفتند که سهم بودجه‌ای را که برای خرید فیلتر دوده در نظر گرفته شده بود، حذف کنند.