جولان بی‌امان ریزگردها در ریگان
ریگ باران
ریگان قادر به خرید دستگاه سنجش غلظت و آلودگی هوا نیست

الهام پی پر

حوادث و بلایای طبیعی دیرزمانی ست که گریبانگیر مردمان کرمان هستند. اکنون ریزگردها که دیگر به نوعی آنها رامی‌توان صاحبین اصلی ریگان دانست با شدت بیشتری شرق استان را به تصرف خود درآورده‌اند، این پدیده که ترکیبی است از ذرات ریز گرد و غبار با آلاینده‌های شهری برای بیماران تنفسی بسیار خطرناک بوده سلامت کودکان، زنان و افراد کهنسال منطقه را تحت‌الشعاع خود قرار داده است، تاکنون این پدیده خسارات مالی زیادی را نیز دربرداشته است.
کارشناسان محیط زیست منشاء اصلی پدیده ریزگردها را کویرها و باتلاق‌های در حال خشک‌شدن عنوان کرده‌اند به این ترتیب خشک شدن دریاچه دائمی ریگان را می توان مهمترین عامل بروز ریزگردها در این شهرستان کویری دانست. این پدیده رنج‌های زیادی را به مردم شهرستان ریگان تحمیل کرده، نفس کشیدن در هوای طوفانی و پر از گردوغبار علاوه بر سلامتی معیشت آنان را نیز به خطر انداخته است؛ وعده‌های محقق نشده‌ی مسئولین نیز این روزها همچون نمکی است که بر زخم مردمان این خطه‌ی کویری پاشیده می‌شود، مهاجرت یکی از راه‌کارهایی است که برخی از ساکنین و اهالی انتخاب کرده‌اند و به قولی جان خود و اعضای خانواده را برداشته و از مهلکه‌ی تنگی نفس و…گریخته‌اند.

وقتی چشم چشم را نمی‌بیند
یکی از اهالی ریگان در این خصوص می‌گوید مدت زمان زیادی است که شهر مورد هجوم ریزگردها قرار گرفته و این مساله باعث مهاجرت بسیاری از اهالی شده است.
مریم موسی‌نژاد ادامه می‌دهدکه متاسفانه این مساله باعث بروز بیماری‌های تنفسی و ریوی در میان مردم شده و ابتلای کودکان و افراد سالخورده به این نوع بیماری‌ها بسیار دردناک است. مردم این روزها با بیماری‌های تنفسی دست و پنجه نرم می‌کنند و همه بدنبال استفاده از ماسک هستند که آن هم اثر چندانی ندارد و حتی صدای افراد سالم را نیز درآورد.
یکی دیگر از اهالی توضیح میدهد که ظرف چند روز گذشته با گردوغبار شدید مواجه بودیم به‌حدی که حتی توانایی دیدن خورشید را نیز نداشتیم.
حسین زارع با بیان این مطلب اضافه کرد: «متاسفانه در شرایطی قرار گرفتیم که وزش یک باد کوچک می‌تواند اثر نامطلوبی را بر منطقه بگذارد و خاک از زمین و آسمان ببارد به‌حدی که زندگی روزمره‌مان مختل می‌شود.»
وی معتقد است:«ما می‌دانیم این مساله در زمان کمی قابل حل نیست اما از مسئولان توقع داریم حداقل هر چه زودتر یک گام مثبت در این جهت بردارند.»
چند سال است که ریگان با این پدیده مواجه هست .اما همیشه جواب گلایه‌ها این بوده که طرح مطالعاتی در حال انجام است. اما مردم توقع دارند کار عملی در منطقه صورت گیرد.
علی رضایی شهروند دیگری است که در این ارتباط گفت:« غلظت آلودگی به‌حدی است که قدرت دید افقی‌مان کاهش یافته است ، چند سال است که با این بحران درگیریم و هر سال به شدت آن افزوده می‌شود به حدی که زندگی مان را دچار مشکلات بیشتری کرده همچنین خسارات فراوانی را به کشاورزان وارد کرده است.»
خشکسالی متهم درجه یک این فاجعه
یک کارشناس محیط زیست در این خصوص گفت: «خشک شدن دریاچه‌ی ریگان و کاهش نزولات جوی متهم درجه یک این اتفاق در منطقه است.»
مطصفی سادات حسینی با بیان این مطلب افزود: «مساحت دریاچه دائمی ریگان 50کیلومتر مربع است و نابودی آن خطرات بسیاری برای محیط زیست منطقه به‌وجود آورده و در صورت مرتفع نشدن این مشکل باید منتظر عواقب بدتری باشیم.»
وی خاطرنشان کرد:« این پدیده که می توان از دیگر دلایل ظهورش به بادهای 120 روزه سیستان، خشکسالی‌های پی در پی و خشک شدن تالاب جازموریان اشاره کرد خسارات زیادی به پوشش گیاهی منطقه و… وارد کرده است.»
بی آبی و خشکسالی مهمترین عامل خشک شدن بسترهای حوزه های آبریز، جنگل ها و مراتع در استان است و ادامه این روند می تواند به چالش های جدی اجتماعی منجر شود.نصب نیروگاه‌های بادی اقدامی است که باید صورت گیرد تا سرعت باد را تبدیل به انرژی تجدید‌پذیر برق کند.
زهره سعیدی کارشناس محیط زیست در این‌باره می گوید که اگر سرچشمه‌هایی تولید ریزگردها که مرکز تولید ریزگرد هستند به فضای سبز تبدیل شده یا نیروگاه بادی در این نقاط نصب شود می‌تواند از پخش شدن خاک‌های فرسوده در منطقه جلوگیری کند.
وی با اشاره به نیروگاه‌های بادی در منطقه منجیل، گفت: «در استرالیا و کشورهای دیگر این اقدام انجام شده است و به آن مزرعه بادی می‌گویند؛ به این ترتیب انرژی باد به انرژی برق تبدیل می‌شود و به این روش باد توانایی برای پخش ذرات گرد و غبار ندارد.»
عبدالمجید سالاری پزشک است او می‌گوید که این هوا می‌تواند حساسیت را در افراد افزایش دهد افزایش آن سینوزیت و آسم را به دنبال خودهد داشت.
وی افزود: «شست‌وشوی بینی با آب نمک و سرم‌های شست‌و شوی بهترین راه پیشگیری از عوارض ریزگردهاست؛ استفاده از ماسک‌های عادی تاثیر چندانی در فیلترینگ این ذرات ندارد و مراقب بیماران قلبی و تنفسی باشید و از حضور آنان و فعالیتشان در هوای آزاد هنگام بروز این پدیده خودداری کنید. شست‌وشوی مرتب دست‌ها، صورت، مجاری تنفسی می تواند از حادتر شدن وضعیت این بیماران جلوگیری کند.
ریگان فاقد امکانات لازم
فرماندار ریگان به «پیام‌ما» گفت: «توفان شدید شن به همراه ریزگردها موجب بسته شدن جاده ترانزیتی ریگان – چابهار شد که بعد‌از‌ظهر جمعه با کمتر شدن میزان غلظت این محور باز شد.
امین باقری خبر میدهد که بیش از چهل نفر از شهروندان شهرستان ریگان به دلیل غلظت ریزگردها و توفان شن راهی مراکز درمانی شده اند و این آمار رو به افزایش است.
فرماندار ریگان ادامه داد:« این توفان موجب وارد آمدن خسارت به فضای سبز شهری و جنگل کهور منحصر به فرد در ریگان نیز شده است. بیش از 50 روستا در شهرستان ریگان در محاصره توفان شن و ریزگردها قرار دارند و تکرار این پدیده اهالی شهرستان را با مشکل مواجه کرده است.»
وی این مشکل را بسیار بحرانی عنوان و اضافه کرد:«متاسفانه ما با مشکل کمبود بودجه مواجه هستیم به‌نحوی که حتی قادر به خرید دستگاه سنجش غلظت و آلودگی هوا نیستیم و هر بار با بروز این مساله با مشاهدات عینی میزان غلظت را تخمین می‌زنیم.»
وی شرایط اقلیمی و خشکسالی‌های متعدد را از مهمترین عاملان این بحران برشمرد و تصریح کرد: «این یک کار چند وجهی است و باید ارگان‌های زیربط باهمکاری در این خصوص چاره‌اندیشی کنند.
وی از انجام یک طرح بین‌المللی با همکاری فائو و با هماهنگی منابع طبیعی در این زمینه خبر داد و افزود: «این معضل حجم زیادی را به خود اختصاص داده و با توجه به این‌که اکثر طوفان‌های منطقه محلی هستند باید یک کار کلی در این رابطه صورت گیرد.»
فرماندار توضیح داد:«کاشت نهال‌های سازگار با شرایط موجود می‌تواند یکی از راه‌حل‌های رفع این مشکل باشد و مردم ما با فرهنگ‌سازی در این مورد به بلوغ فکری رسیده‌اند و با همکاری با منابع طبیعی اقدام به کاشت نهال می‌کنند تا از شدیدتر شدن این پدیده کاسته شود.»
کارگروه احیای تالاب جازموریان تشکیل شده است
معاون رئیس جمهور و ریاست سازمان حفاظت محیط زیست درباره تالاب جازموریان در جنوب کرمان می‌گوید تاکنون درباره جازموریان چندین جلسه در سازمان مرکزی و یک جلسه در استان کرمان برگزار کرده ایم و به تدوین مطالعات مربوط به احیا و مدیریت تالاب جازموریان منتهی شد که این مطالعات توسط جهاد دانشگاهی تهیه و به سازمان ارسال شده است.
ابتکار از تشکیل کارگروه ملی برای احیای تالاب جازموریان که از تالاب های بسیار مهم کشور است خبرداد و اضافه کرد:«با انجام مطالعات مربوطه، برداشت از رودخانه ها، چاه های غیرمجاز اطراف تالاب، اصلاح الگوی کشت و تعیین حق آبه تعیین تکلیف می شود.»
معاون رئیس جمهوری درباره مهار کانون های گرد و غبار نیز گفت: در این دوره تکمیل مطالعات شناسایی کانون ها و تدوین برنامه ملی مقابله با گرد و غبار انجام شده است.
وی خاطرنشان کرد: استان کرمان مطالعات شناسایی کانون های گرد و غبار را تکمیل کرده و این کانون ها شناسایی شده است.
وی به شکل گیری ستاد ملی مقابله با گرد و غبار اشاره کرد و افزود: مسئولیت اجرایی این ستاد بر عهده سازمان جنگل ها و مراتع، پیش آگهی و پیش بینی بر عهده هواشناسی و هماهنگی و پایش بر عهده سازمان حفاظت محیط زیست است.
ابتکار با تاکید بر اینکه ستاد ملی مقابله با گرد و غبار کاملا فعال و پیگیر اجرایی شدن مصوبات دولت در این رابطه است گفت: در دولت یازدهم موضوع گرد و غبار با پیشنهاد ایران به موضوعات کلیدی سازمان ملل تبدیل شده و این سازمان سال گذشته و امسال دو قطعنامه صادر کرده که مبنای سایر گزارش های بین المللی قرار گرفته است.
وی اظهار داشت:«در این قطعنامه به موضوع کشورهایی از جمله عراق که ناامنی و جنگ ها در آن موجب شده دولت ها کمتر بتوانند برای جلوگیری از غبار اقدام کنند نیز اشاره شده است.»