پیشگیری از سکته قلبی

به کوشش عطیه بهر بر
بیماری‌های قلبی و عروقی، عامل اصلی مرگ و میر مردم در سراسر جهان به شمار می‌آید و بیشتر از دیگر عوامل می‌تواند باعث مرگ انسان‌ها‌ ‌شود. براساس آمار سازمان بهداشت جهانی پیش بینی می شود تا سال 2030 نیز تعداد افرادی که هر سال براثر بیماری های قلبی و سکته جان خود را از دست می دهند، افزایش یابد و به حدود 23 میلیون نفر برسد و بر همین اساس، این بیماری ها همچنان متهم اصلی مرگ ومیر خواهند بود.آنچه در سال های اخیر گسترش پیدا کرده است، تشدید روند آرترواسکلروز یا تنگی عروق کرونر است که می تواند موجب بروز سکته های قلبی، حملات حاد قلبی یا حتی نارسایی و ایست قلبی شود. با تغییر سبک زندگی و عوامل خطرسازی که قابل تغییر است، می توان از بروز بیماری های قلبی پیشگیری کرد یا برای بهبود و کنترل بیماری های قلبی از آن کمک گرفت.
میانسالی برای این تغییرات دیر است
رژیم غذایی و نوع موادی که در طول روز مصرف می شود، از مهم ترین عواملی است که می تواند در حفظ سلامت قلب یا ایجاد بیماری های قلبی موثر باشد. به طوری که متخصصان، تغذیه نامناسب را از عوامل خطر قابل تغییر می دانند که بموقع باید به فکر اصلاحش باشیم. البته متأسفانه بسیاری از افراد تصور می کنند زمانی که به سنین میانسالی می رسند، باید به فکر تغییر رژیم شان باشند در حالی که برای پیشگیری از بروز بیماری های قلبی و عروقی از دوران کودکی و حتی قبل از تولد باید به فکر ایجاد برنامه غذایی صحیح باشیم. بسیاری از شیوه های نادرست رفتاری و عادت های تغذیه ای از دوران کودکی شکل می گیرد و نهادینه می شود، به همین دلیل آموزش و کنترل برنامه غذایی و تغییر ذائقه باید از همان سنین و در دوره های پیش دبستانی و دبستان آغاز شود.
تغییراتی که باعث افزایش بیماری شده است
اختلالات چربی از مهم ترین عوامل خطرساز است که باید اطلاح شود، با توجه به صنعتی شدن جوامع و تغییر شیوه زندگی، امروزه متأسفانه بیش از گذشته شاهد بروز چنین اختلالاتی مانند کلسترول و تری گلیسیرید بالا و افت چربی های خوب مانند HDL هستیم و اگر در سال های قبل چنین مشکلاتی فقط در سنین پس از میانسالی بروز می کرد، اکنون در دوران جوانی هم می تواند اتفاق بیفتد. رژیم های غذایی که حاوی مقدار زیادی چربی است و در مقابل، میزان فیبر کمی دارد از رژیم های پرخطر محسوب می شود؛ البته باید به این نکته هم توجه کنیم که همپوشانی مجموعه ای از سندرم ها می تواند در بروز یا تشدید بیماری های قلبی و عروقی نقش داشته باشد. به این صورت که پیروی از یک رژیم غذایی نامناسب و در پیش گرفتن شیوه تغذیه ای نادرست، نه تنها می تواند موجب افزایش چربی خون شود که عاملی برای چاقی و افزایش وزن نیز خواهد بود. افزایش وزن هم به تشدید روند بیماری های قلبی و عروقی و گرفتگی عروق کرونر منجر می شود و از طرف دیگر، اضافه وزن زمینه ساز افزایش فشار خون بوده و آن را تشدید می کند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم می تواند عاملی برای بروز بیماری های قلبی و عروقی باشد.
علاوه بر این، تغذیه ناسالم باعث بروز دیابت در سنین پایین می شود که دیابت از عوامل خطرساز بسیار جدی و اساسی در بروز بیماری های قلبی و عروقی به شمار می آید.
ورزش کنید تا قلبتان سالم بماند
خیلی وقت ها، می شنویم یا حتی شاید خودمان بگوییم که قدیمی ها سالم تر بودند، اما چربی بیشتری مصرف می کردند و غذاهایی که می خوردند سنگین تر از غذاهای این دوران بود. برای همین هم بعضی همان شیوه تغذیه ای را در پیش می گیرند و فقط به دلیل این که پدربزرگ یا مادربزرگ شان هیچ وقت مشکلی نداشته اند، همان غذاها را مصرف می کنند. آنها معمولا میزان فعالیت جسمی و تحرک قدیمی ها را نادیده می گیرند و فقط به غذاها توجه می کنند. در صورتی که با توجه به کاهش میزان فعالیت جسمی در این دوران، حتما باید برنامه ورزشی مناسب و منظمی در نظر گرفته شود.
زمانی که درباره ورزش و سودمندی آن صحبت می شود، منظورمان بیشتر ورزش های هوازی است که موجب می شود ضربان قلب فرد افزایش یابد. ورزش هایی مانند پیاده روی، دویدن آهسته و شنا از ورزش های هوازی است که برای کسب نتیجه و ایجاد اثرات مثبت، باید دست کم سه مرتبه در هفته و هربار هم به مدت 20 تا 30 دقیقه با شدت متوسط تا شدید انجام شود. در مقابل، انجام ورزش های استاتیک مانند وزنه برداری به تنهایی نمی تواند به عنوان ورزشی مفید برای سیستم قلبی و عروقی موثر باشد و توصیه نمی شود؛ البته کسانی که به بیماری خاصی مبتلا هستند، بهتر است قبل از شروع هرگونه فعالیتی با پزشک خود مشورت کنند.
خوب ها و بدها در مواد غذایی
اگر قرار است رژیم غذایی را تغییر دهیم تا سلامت قلب مان حفظ شود، این پرسش پیش می آید که چه غذاهایی خوب است و کدام یک نامناسب محسوب می شود تا با توجه به آنها بتوانیم برنامه غذایی را اصلاح کنیم. رژیم هایی که چربی اشباع شده کمتری دارد مانند گوشت ها و ترکیبات پروتئینی کم چرب، رژیم غذایی مناسب تری است. از طرفی، مصرف گوشت های قرمز نیز خیلی توصیه نمی شود و استفاده از گوشت ماهی و پرندگان بهتر است. نکته جالب درباره مصرف گوشت ماهی ها، این است که چربی غذاهای دریایی و ماهی ها، چربی خوب است، هرچه ماهی چرب تر و شامل چربی های غیراشباع و چربی با امگا سه بالاتر باشد، اثرات مفید آن بیشتر خواهد بود. البته درست است که میزان مصرف چربی ها در رژیم غذایی باید کنترل شود، اما همه چیز در چربی خلاصه نمی شود، به طوری که ممکن است فردی خیلی از چربی ها استفاده نکند. اما به دلیل دریافت کالری بیش از حد نیاز با مشکل روبه رو شود. ممکن است رژیم غذایی خیلی چربی نداشته باشد، اما مصرف بیش از حد برنج، نان، شیرینی و شکلات می تواند با افزایش میزان کالری دریافتی دردسرساز شود. در واقع، کالری دریافتی بیش از حد نیاز، در بدن به چربی اضافه تبدیل می شود و همان اثرات منفی چربی را ایجاد می کند.
رژیم های گیاهخواری از انواع رژیم هایی است که برای سلامت قلب و عروق مفید خواهد بود. رژیم هایی که حاوی ترکیبات فلاونوئیدهاست مانند میوه هایی که قرمز و ترش هستند و البته ترکیبات آنتی اکسیدانی بالایی دارند مثل آلو، آلبالو، تمشک و توت فرنگی غیر از سودمندی ناشی از فیبر میوه ها، در برابر روند آرترواسکلروز نیز اثرات محافظتی خوبی دارد. سیر، گیاهی است که مصرف آن هم در کاهش فشار خون موثر خواهد بود و هم می تواند چربی را کاهش دهد. گریپ فروت یا آب کرفس نیز کلسترول را بخوبی پایین می آورد. به طور کلی ترکیبات گیاهی و رژیم های گیاهخواری که فیبر زیادی دارد، می تواند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند. بیمارانی که دچار مشکلات قلبی هستند، بهتر است با مشورت پزشک برنامه غذایی شان را تعیین و با توجه به غذاهایی که نباید مصرف شود، از تشدید بیماری پیشگیری کنند.